aaboek van 'n kassier
bouw was als gevolg van de economische crisis en de toe
name van de landbouwproduktie, vooral in de Verenigde
Staten, in een zeer zwakke positie beland. De Commissie
constateerde dat de landbouw in grote delen van ons land
maatschappelijk zeer diep was afgedaald. De kennis en
het kapitaal om verbeteringen aan te brengen ontbraken.
Tegelijk werd gewezen op de betere staatszorg voor
de landbouw in de omringende landen: Pruisen, Frankrijk
en het Belgische Wallonië. Inde loop van de laatste tien ja
ren van de vorige eeuw werden vele van de aanbevelingen
van de Staatscommissie omgezet in beleid. Proefvelden
werden aangelegd, landbouwscholen opgezet, het kre
dietwezen verbeterd. Bij dit alles speelde het bedrijfsleven
een toonaangevende rol. De overheid beperkte zich tot fi
nanciering en toezicht.
Bij de herdenking van het honderdjarig bestaan van het
Koninklijk Nederlands Landbouw Comité, één van de drie
centrale landbouworganisaties, begin november, stelde
voorzitter ir. Luteijn voor weer een Staatscommissie te be
noemen om oplossingen aan te dragen voor het land
bouwbeleid. De situatie is nu echter anders. De landbouw
heeft sterke organisaties opgebouwd, met ondersteunen
de coöperaties en diensten. Een voordeel om de proble
men op te lossen.
Ook van buiten de landbouw worden regelmatig nieuwe
gedachten voor het landbouwbeleid aangedragen. In het
afgelopen jaar trok een studie van een groep van de Leidse
Universiteit de aandacht. Deze studie, met de naam
'Bouwstenen voor een geïntegreerde landbouw', werd uit
gegeven als publikatie van de Wetenschappelijke Raad
voor het Regeringsbeleid. Niet de minste dus. Het rapport
komt tot een geheel andere aanpak voor de Nederlandse
land- en tuinbouw. Veel minder intensief, met minder
energie en aangekocht veevoer en kunstmest. Voor vele
buitenstaanders een aantrekkelijk geluid, maar wel een
landbouw geïsoleerd van de internationale ontwikkelin
gen en een sterk gestuurde landbouw. Boeren en tuinders
zitten daar niet om te springen; ons land, dat zo aangewe
zen is op internationale banden, evenmin dacht ik. Positief
kan het rapport worden opgevat als een teken van buiten,
dat er in de maatschappij een grote stroming bereid is mee
te denken in een minder harde, marktgerichte landbouw.
De landbouw zal dit kunnen oppakken en er zijn voordeel
mee doen.
Hoewel zakelijke besognes me al eerder binnenvoerden in
het kristallen paleis aan de Utrechtse Croeselaan, liet ik me
de kans niet ontnemen tot een wat vrijblijvender bezoek.
Schoongewassen en in het goeie pak kwam ik op een zonni
ge zaterdag samen met bestuur en raad van toezicht, hun
dames en enkele duizenden anderen het fraaie gebouw bin
nen. Een gastvrij en uitermate vriendelijk onthaal was ons
deel. ledereen stond klaar met lekkere hapjes en drankjes,
alle deuren waren wijd open en een overvloed van boeiende
informatie werd over ons uitgestort in woord en beeld. Kort
om een centrale bank, zoals je haar in je stoutste dromen
wel eens voor je ziet.
Enkele kleine misverstanden konden niet uitblijven tijdens
een gebeurtenis van zulk een omvang. Zo stond direct bene
den de hoofdingang een enorme tafel opgesteld met erg aar
dig kinderspeelgoed. Dit leidde bij enkele bezoekers tot de
veronderstelling dat er een crèche was ingericht. Een ander
meende dat het nog een restant was van de Spaarweek, om
dat immers de gemiddelde leeftijd van de bezoekers het in
richten van een crèche nauwelijks zinvol maakte. Nadere in
formatie leerde ons dat het hier de voorbereidingen betrof
voor het Sinterklaasfeest van de personeelsvereniging.
Meer dan één aanwezige meende in de gifgroene kleur van
het binnenwater een wat overmatig accent op onze agrari
sche afkomst te zien, doch ook dat bleek op een misverstand
te berusten. Het ging hier om een onderzoek naar vervelen
de lekkages in de kelders van het gebouw.
Groot was ook de belangstelling voor dat gedeelte dat in de
ons in de hand gedrukte folder werd aangeduid als de
hoofddirectievleugel. Nou, je wil wel eens zien hoe het staat
met de arbeidsomstandigheden van de top van de centrale
bank. Wat uitzicht betreft was de telefoniste er beter aan toe
dan zij, maar de kamers mochten er zijn. Ruim en wel ge
meubileerd, doch aan de andere kant dient gezegd dat me
nig collega in het land het nauwelijks minder doet wat
ruimte en aankleding betreft. En zo hoort het trouwens ook,
vind ik.
Wat me daar op de Olympus van het bedrijf fascineerde was
de grijze sarcofaag, die het middelpunt vormde van een
enorme vergadertafel. Om het nog geheimzinniger te ma
ken stond in het midden ervan een glanzende glazen bol,
waarin de lampen honderdvoudig werden weerspiegeld.
Toch bleek dat het beleid niet mede met behulp van deze at
tributen werd bepaald. De bol was een geschenk van een
keurige relatie en de grijze grafsteen een wat sombere ont
werpersvisie op vergaderingen.
Na de rondgang en het verblijf in een gezellige bar werden
we per lift naar lagere regionen vervoerd waar warme hap
jes onze aandacht vroegen en vele oude bekenden elkaar
met het glas in de hand konden begroeten. Naast onze dub
streken twee oude dametjes neer. De bordjes waren hoog-
opgetast met lekkernijen en de rode koontjes erboven wa
ren niet veroorzaakt door een langjarig verblijf in de frisse
buitenlucht. Een prachtig gebouw vonden ze het in een on
gevraagd commentaar onze kant uit. Schitterende inrich
ting en van die gezellige hoekjes overal voor het personeel.
Erg, erg fijn, hoor. En dan die gastvrijheid. Dat waren ze ook
nog nooit tegengekomen. Maar ja, een bank hè, dat zit er
wel aanI Van welke bank zij kwamen, vroeg een van onze
dames belangstellend.
Nee, niet van een bank hoor. Ze kwamen gewoon voor de
opening, net als al die andere mensen die ze naar binnen
hadden zien gaan. Reuze gezellig. Trouwens, ze waren
eigenlijk ook niet bij deze bank. Ze waren al jaren bij meneer
Van Dijk van het postkantoortje verderop. Maar toch fijn
hoor, dat die grote Rabobank zo gul en gastvrij was. Gewel
dig lekker ook, al die hapjes en mm mm lekkere wijn
Ongetwijfeld hebben zij bij de uitgang een even mooie bos
bloemen gekregen als onze dames. En a/s ze de rest van de
middag en de a vond net zo 'n pret hebben gehad als wij met
z'n allen, daar in Utrecht, dan kan de Rabobank geen kwaad
meer bij ze doen.
Cas Sier
