Het geheim van het persoonlijk succes
van de onlangs herkozen president Reagan
is onder meer gelegen in zijn geniale ver
mogen om de massamedia te bespelen. De
voormalige acteur Reagan wordt ook wel
'The Great Communicator' genoemd.
T Amerika is het rijkste land ter wereld, een
land van melk en honing. Het is ook een land
rijk aan schrille contrasten. De een heeft zich
weten op te werken van krantenjongen tot
miljonair. De ander heeft minder geluk ge
had en is zelfs voor zijn dagelijkse eten aan
gewezen op charitatieve instellingen. Op de
linker foto staan werkeloze Amerikanen in
de gaarkeuken van het Leger de Heils.
de. Tijdens de jaren 1981 en 1982 ging
Amerika gebukt onder een ernstige econo
mische recessie en Reagan scoorde slech
ter bij verkiezingsonderzoekingen dan elke
Democratische rivaal. De krachtige econo
mische opleving in 1 983 en de eerste helft
van 1984, die overigens op dit moment
haperingen begint te vertonen, droeg sterk
bij aan de thans ogenschijnlijk onaantast
bare positie van president Reagan. Deze
sterk tegengestelde economische ontwik
keling was voornamelijk het gevolg van
een evenzeer tegengestelde monetaire
ontwikkeling tijdens de jaren 1 981 -1 983,
waardoor duidelijk wordt dat de populari
teit van een moderne Amerikaanse presi
dent sterk afhankelijk is van de beleidsbe
slissingen van het machtige bestuur van de
Amerikaanse centrale bank.
Bleef Reagan dit jaaropmerkelijk vaag over
het toekomstige economisch beleid inge
val van herverkiezing, tijdens de ver
kiezingscampagne tegen de toentertijd
uiterst impopulaire president Carter in
1980 liet hij aan duidelijkheid niets te
wensen over met de volgende beloften:
verlaging van de tarieven voor de inkom
stenbelasting met 30 procent: herstel van
begrotingsevenwicht; correctie van belas
tingtarieven voor inkomensstijgingen als
gevolg van inflatie; verlaging van de infla
tie, de werkloosheid, de rentestanden en
het aandeel van de overheid in het natio
naal inkomen; verminderde overheidsbe
moeienis met de private sector van de eco
nomie; liberalisatie van de wereldhandel
en verhoging van de investeringen, de ar
beidsproduktiviteit en de nationale bespa
ringen. Een deel van deze beloften is ver
vuld, zij het soms ondanks in plaats van
dank zij het economisch beleid van de
regering-Reagan. Een deel van de beloften
is echter niet vervuld, deels omdat het
Congres dit verhinderde, deels omdat ze
berustten op onjuiste economische veron
derstellingen en strijdig waren met econo
mische realiteiten. De werkloosheid daal
de tussen november 1982 en november
1 984 weliswaar van 10,7 tot 7,4 procent
van de beroepsbevolking, maar is ten op
zichte van de start van de regering-Reagan
constant gebleven. Bedroeg het beslag van
de overheidsuitgaven onder president Car
ter gemiddeld 22 procent van het natio
naal inkomen, onder president Reagan
steeg dit tot gemiddeld 24 procent. Niet al
le personen, regio's en bedrijfstakken deel
den in de voorspoed; dit geldt een belang
rijk deel van de Amerikaanse landbouw. De
belastingbetaler kreeg een belastingverla
ging van 25 procent in plaats van 30. Ren
tetarieven daalden, maar niet zo snel als de
inflatie, zodat de reële, voor inflatiegecorri-
geerde tarieven het hoge niveau van 7-8
procent noteren, tegen 1 -2 procent onder
president Carter. Tot nu toe had dit weinig
effect op de investeringen in machines en
bedrijfsgebouwen, die eveneens een re-
cordomvang bedragen, als gevolg van spe
ciale belastingmaatregelen voor onderne
mingen en een omvangrijke toestroming
van buitenlands kapitaal, als welkome aan
vulling op de nog altijd lage Amerikaanse
nationale besparingen. De belofte van be
grotingsevenwicht in 1985 werd geen
werkelijkheid. Integendeel, de tekorten in
de fiscale jaren 1 983 en 1 984 bedroegen
respectievelijk 195 miljard en 175 miljard
dollar en voor de komende jaren worden bij
ongewijzigd beleid tekorten verwacht die
kunnen oplopen tot 300 miljard dollar in
1990. Tijdens de regering-Reagan ver
dubbelde de omvang van de nationale
schuld.
Amerika, het rijkste land ter wereld, wordt
dit jaar naar verwachting een netto impor
teur van buitenlands kapitaal. Deels is dit
wenselijk, omdat de relatief flexibele Ame
rikaanse economie beter marcheert en
presteert dan die van andere landen. Deels
is dit ongewenst, het gevolg van hoge