Het inwendige nader
bekeken
Een blik op de bouwput waaruit ons nieuwe gebouw zou oprijzen.
een lijst van eisen en wensen van de op
drachtgeefster. Daarnaast zijn er nog an
deren die een verlanglijstje hebben, zoals
de gemeente, die bepaalde stedebouw-
kundige eisen stelt. Bijvoorbeeld met be
trekking tot de verkeersafwikkeling, de
hoogte en afmetingen van het gebouw. Zo
was het niet mogelijk hoger te bouwen dan
we nu hebben gedaan. Het uitzicht op
de Domtoren mocht niet verstoord wor
den. Dan is er nog een omgeving, die spe
cifieke eisen stelt. Wel, dan zijn de proble
men wel geschetst.'
Aan Elseviers Weekblad (14-1 -84) beken
de hij, dat voor hem bij voorbaat vaststond,
dat niet de constructie en de installaties
het uiterlijk van het gebouw moesten be
palen, maar de vorm van het geheel:'Ik heb
gestreefd naar een 'af gebouw'. En met
deze intentie zat hij op dezelfde lijn als
Maters.
Mei 1 980 werd 'de eerste paal geslagen'.
Bij wijze van spreken dan, want er is geen
heimachine aan te pas gekomen. Het CVI,
het centrum voor informatieverwerking
van de Nederlandse Spoorwegen had daar
grote bezwaren tegen. Detrillingen zouden
schade kunnen berokkenen aan de compu
terapparatuur in het gebouw. Daarom
werd besloten te werken volgens de diep-
wandconstructie, volgens vakbladen als
'Bouw' en 'Stedenbouw' het grootste diep-
wandproject ooit in Nederland uitgevoerd.
Grote grijpers groeven sleuven van 40
meter diep. Hierin werd vervolgens beton
gestort, dat stevig werd verankerd. Uit de
zo gevormde bouwput werd de grond
gegraven en de zware waterkerende vloer
gestort. Nu is het de parkeerplaats voor
800 auto's. Het werk omvatte 740 strek
kende meter diepwand. Door bronbema
ling diende het grondwater voor het uitgra
ven van de 100 000 kubieke meter grond
te worden verlaagd. De provincie gaf hier
voor precies 1 6 weken toestemming. Lan
ger zou onverantwoord zijn in verband met
de begroeiing van de omgeving. Binnen die
tijdslimiet moest ook de betonnen vloer
zijn aangelegd voor de parkeergarage voor
800 auto's.
In de vier jaar dat er door gemiddeld dage
lijks 550 man aan het gebouw werd ge
werkt, was de berichtgeving in de landelij
ke pers summier. Alleen het personeels
blad van de centrale bank Coopij besteed
de steeds weer in de rubriek 'Ba(n)kstenen'
aandacht aan de voortgang van het werk.
Werk dat overigens werd uitgevoerd door
de bouwcombinatie Racom (de afkorting
staat voor Rabobouwcombinatie), een sa
menwerkingsverband van de NV Bataafse
Aannemingsmaatschappij (onderdeel van
de BAM Holding), De Nederlandse Aanne
mersmaatschappij BV (een onderdeel van
Ballast Nedam Groep) en de NV Strukton.
Eind november 1 983 werd het gebouw
opgeleverd. Het leek de afdeling Public Re
lations de moeite waard de pers uitte nodi
gen bij deze gelegenheid. Dat werd een
groot succes. Het archief van deze afdeling
telt meer dan 20 knipsels uit landelijke- en
regionale dagbladen met de vermelding
van dit nieuwsfeit. Van het Limburgs Dag
blad tot de Winschoter Courant werd het
bekendgemaakt.
Natuurlijk is de buitengevel het meest op
merkelijke. Dat werd ook veelvuldig in de
persberichten benadrukt. Het inwendige
kwam nauwelijks aan bod.
Toch zijn het niet de minsten die voor het
inwendige tekenden: de binnenhuisarchi
tecten Mieke Poot en Jan Vonk van Archi-
tectenburo Premsela Vonk uit Amster
dam. Gekozen werd voor een standaard
pakket, waardoor weinig ontwerpvrijheid
bestond. Maar met middelen die geba
seerd zijn op de 'sobere luxe' is geprobeerd
zoveel mogelijk variatie aan te brengen.
Voor het gehele gebouw werd een speciaal
tapijt ontwikkeld in vier kleuren, groen,
rood, blauw en grijs. Deze kleuren zijn ver
tikaal gebruikt in het gebouw. Dat wil zeg
gen dat op elke etage deze vier kleuren zijn
gebruikt. Dezelfde kleuren zijn ook ge
bruikt voor de deuren, maar dan in een
donkerder tint. De kleuren van de deuren
zijn horizontaal (één kleur per verdieping)
aangebracht, zodat met de kleuren van het
tapijt 9 kombinaties zijn ontstaan. Voor de
bewegwijzering door het gebouw zijn 5
kleuren gebruikt, één per vleugel, die zoda
nig zijn gekozen dat ook iemand die kleu
renblind is nog enig onderscheid kan ma
ken. In de representatie- en recreatieruim
ten, zoals bijvoorbeeld in de restaurants,
hadden de binnenhuisarchitecten meer
vrijheid om hun creativiteit te uiten.
Deze inrichting te zamen met het inwendi
ge van het gebouw maakte dat Maarten
Kloos in de Volkskrant enigszins lyrisch
werd en neerschreef: 'Aardig is, dat in het
hart van het personeelsrestaurant iets als
de gewijde sfeer van een kerk aanwezig is,
doordat het dak in een punt omhoogge
trokken is om een driehoekig dakraam mo
gelijk te maken. De royale trap tussen
personeels- en gastenrestaurant is één van
de mooiste, die de laatste jaren gemaakt
zijn. En over het algemeen is het gebouw
schitterend afgewerkt.'
Een mooi gebouw derhalve, een Gebouw.
'Een mooi eng Gebouw', volgens het week
blad De Tijd. 'Honderdduizend schateren
de lachspiegels'. 'Tussen het Gebouw en
de Jaarbeurs valt een lullig gewone-men
sen bouwseltje op, dat daar het duurbe
taalde Rabopanorama staat te bederven.
Maar dat mag van het Gebouw, tenminste
voorlopig, het gebouw heeft geduld. Glan
zend van macht en geld en schoonheid
blijft het voorlopig vanachter het beder-
vertje oprijzen. Maar op 'n goede dag, als
de zon heel mooi in de spiegels staat, zal
het Gebouw het bedervertje in één hap
opeten en dan komt er een doordacht ga
zon met een fantastische fontein.'
Dat laatste wordt door Van Eldik ontkend:
'Het is waar dat de Generaal Knoopkazerne
binnenkort wordt gesloopt. Het ministerie
van Defensie gaat er een nieuw gebouw
neerzetten. Wél hebben we in goed over
leg met het ministerie en de gemeente
Utrecht voor het ontwerp enkele randvoor
waarden afgesproken, waardoor rekening
wordt gehouden met ons gebouw. Het
nieuwe gebouw wordt niet met de gevel
strak langs de weg neergezet, maar gekan
teld. Daardoor ontstaat er in zijn totaliteit
een soort voorplein, waarbij ook de Kruis
vaart een wezenlijk ruimtelijk element kan
worden.
Zo ontstaat binnen afzienbare tijd aan de
Croeselaan een collage van zeldzame ge
bouwen in een alledaagse omgeving.
CdZ