'Er zal eerder meer
varkensvlees worden
gegeten'
Meer eigen creativiteit
slagen gat van ruim 50 000 gulden in zijn
inkomsten te dichten. Daarom heeft Maat
nog andere maatregelen genomen.
'Ik verbouw nog zo'n twee hectare fabrieks
aardappelen, die ik aan A VEBE lever. Daar
door kon ik steeds voordeliger aardappel
vezels afnemen. Die vezels mengen we door
het voer om er per saldo meer koeien
mee te kunnen houden. Daar zijn we dit
jaar mee opgehouden. En dat scheelt al
gauw 25.000 gulden aan vezels per jaar.
Verder geven we de pasgeboren kalveren
het eerste jaar wat meer volle melk.
Hoe kijkt Maat nu tegen de EG-maatrege-
len aan? De bevriezing van de melkproduk-
tie is immers geen éénmalige zaak, maar
duurt in principe vijfjaar. Vindt hij net als
Mulder, dat hiermee het ondernemer
schap wordt beteugeld?
'Nee, zo zie ik het toch niet. Er blijven nog
genoeg mogelijkheden over om meer uit je
bedrijf te halen. Maar het hangt ook van het
vakmanschap van de boer af. Vaak ont
breekt het ook aan inventiviteit. De sleutel
ligt nu niet in meer produceren, maar in be
ter produceren, in vindingrijk zijn en in
het leveren van de melk tegen een zo laag
mogelijke kostprijs. Als we dit overgangs
jaar door zijn, zullen we er weer alles uit
moeten halen, wat er in zit. Niet met meer
koeien, maar met betere koeien. De meikgift
per koe zal dan ook nog wel flink stijgen.
'We moeten weer naar een gezonde markt
verhouding toe. En dat is er een waarbij
Brussel niet steeds de overschotten uit de
markt hoeft te nemen. We moeten in Neder
land aanvaarden dat we niet kunnen blijven
produceren, waarvoor geen afzet is.
'We wisten allemaal wel dat er iets gebeu
ren moest. Het had alleen veel eerder moe
ten gebeuren. Ze hadden het in Brussel
ook heel anders kunnen doen. Ze hadden
ook de melkprijs fors kunnen verlagen, maar
dat was neergekomen op een koude sane
ring, waarbij alleen de sterkste bedrijven
zouden overleven. Kijk, ik ben erg liberaal,
ook voor een vrije markt, maar we moeten
de zaak niet kapotmaken. Daarom vind ik
het goed dat we nu met z'n allen de gevol
gen dragen. Ik vind alleen wel dat erin Brus
sel een fout is gemaakt door onder andere
voor de leren en de Luxemburgers een uit
zonderingspositie te maken en ik vind ook
dat Brussel voldoende geld had moeten
uittrekken om oplossingen te kunnen beta
len voor boeren die in problemen zullen ko
men, maar overigens wel een levensvat
baar bedrijf hebben.
Ten slotte laat Jan Maat blijken dat hij er
weinig vertrouwen in heeft dat het pro
bleem van de melkplassen en boterbergen
tot het verleden zal behoren, als over vijf
jaar de produktiebeperking wordt opge
heven.
'Ik hoop dan ook dat de quotering blijft om
zo een overproduktie in de toekomst tegen
te gaan. Maar ik hoop wel dat we over vijf
jaar iets Europeser zijn geworden.
En daarmee bedoelt hij dat we terugkeren
naar het oude uitgangspunt van het Euro
pese landbouwbeleid, dat het voortbren
gen van de verschillende landbouwpro-
dukten gestimuleerd moet worden in die
gebieden, waar de omstandigheden het
gunstigst zijn en waar tegen de laagst
mogelijke kostprijs geleverd kan worden.
Wat de melk betreft, slaat dit heel duidelijk
op ons land.
Jan en Mieke Wijdeven (37 en 35) be
gonnen acht jaar geleden een varkensmes-
terij in het Oostbrabantse Erp. Die is in de
loop der jaren met 120 fokzeugen en
500 mestvarkens aardig gegroeid.
Daarvoor werkte Jan in de bouw. Hoewel
hij het daar niet meer zo zag zitten, heeft
zijn verblijf in de bouw hem geen wind
eieren gelegd. Niet alleen kwam het start
kapitaal voor hun varkensbedrijf uit de ver
koop van het huis, dat hij met eigen han
den had gebouwd. Ook hun huidige woon
huis, 'een verbouwd boerderijke, waarvan
alleen de buitengevel is blijven staana n nex
varkensstallen heeft Jan Wijdeven eigen
handig neergezet.
We hebben in de eerste twee jaar met bou
wen meer verdiend dan met die varkens',
vertellen Jan en Mieke opgewekt.
Zij hebben in tegenstelling tot de twee vori
ge geïnterviewden geen last van beperken
de maatregelen uit Brussel. De produktie
van varkens is niet aan banden gelegd en
ook de prijzen zijn vrij. Er is wel een door de
EG gegarandeerde minimumprijs voor var
kensvlees, maar die ligt veel lager dan op
de markt betaald wordt.
Toch zitten ook zij min of meer aan hun
produktieplafond. Met het aantal van 120
fokzeugen zouden ze makkelijk 900 mest
varkens kunnen houden. Maar dat is niet
mogelijk ondanks de beschikking over een
flinke schuur. Hun probleem is niet de
Brusselse, maar de lokale overheid. Want
ze krijgen geen hinderwetvergunning om
die schuur tot varkensstal om te bouwen
en meer varkens te gaan houden. Daarom
houden ze daarin zo'n 25 stieren voor de
slacht.
'Ik moet toch iets met die schuur doen', al
dus Jan Wijdeven. 'Die stieren, dat is een
beetje een hobby van me. Er zitten niet zo
veel kosten aan. Ik heb grond gekocht om
maïs op te verbouwen. Daarmee kan ik ze
voeren. Een goede businessNou, het loopt
net rond.
De varkensmesterij mag dan wel niet ge
troffen zijn door Brusselse bepalingen, de
vrije markt is al grillig genoeg.
'Je hebt soms te maken met enorme prijs-
schommelingen. Het ene jaar zit je hartstik
ke goed. Het andere jaar valt er niets te
verdienen. Ook kunnen de voederprijzen je
behoorlijk parten spelen. Vorig jaar hadden
we veel last van gestegen voederprijzen. Dit
jaar zijn ze weer wat gezakt.
Ten tijde van dit gesprek was de prijs voor
mestvarkens net weer gestegen. Jan Wij
deven verzucht:
'Als je rechtstreeks aan de exporteurs le
vert kun je zelfs een hogere prijs maken
dan de fabrieken hier kunnen geven. Maar
ik doe daar niet aan mee. Ik hou er niet van
naar Jan en alleman te lopen. Wij leveren al
tijd aan dezelfde fabriek, dan heb je ook de
garantie, dat je niet met een partij varkens
blijft zitten.
Hebben ze langs een omweg toch geen
last van de jongste Europese maatregelen,
bijvoorbeeld van de superheffing? Zijn de
Wijdevens niet bevreesd dat varkensvlees
straks scherpe concurrentie krijgt van
goedkoper rundvlees? De overtollige melk
koeien in ons land (10 procent volgens
veehouder Maat) zullen immers groten
deels in de slachthuizen terechtkomen.
'Nee hoor, helemaal niet', aldus Mieke
Wijdeven, 'varkensvlees blijft voor veel
mensen toch het goedkoopste vlees. Ik zie
door de economische problemen van tegen
woordig, zoals de achteruitgang van de lo
nen, de hoge werkloosheid en het grote
aantal mensen met uitkeringen, nog eerder
dat er steeds meer varkensvlees gegeten
zal worden.
Wat straks nog wel een probleem voor de
varkenshouders kan worden, is de nieuwe
milieuwetgeving met betrekking tot de
mest, die er onvermijdelijk zal komen.
Daarin zal nauwkeurig worden bepaald
hoeveel er op het land mag worden gede
poneerd. Wat er teveel is, moet worden op
geslagen in de mestbanken. Nu zijn die
mestbanken nog zwaar gesubsidieerd.
Maar straks zal er voor de opslag waar
schijnlijk flink betaald moeten worden. En
dat betekent een behoorlijke kostenpost
erbij.
Jan Wijdeven heeft in het verleden al
maatregelen genomen om op dat gebied
tot kostenbesparing te komen. Want toen
hij zijn stallen bouwde, heeft hij ze meteen
geheel onderkelderd en daarmee heeft hij
zijn bedrijf van een ruime opslagcapaciteit
voor mest voorzien.
'Daardoor kunnen we de mest minstens
een half jaar opslaan, voordat ze weggere
den hoeft te worden. Dat is bij lang niet
alle bedrijven het geval. Veel oudere be
drijven zullen de mestwagen vaker moeten
laten komen en dat betekent weer extra
transportkosten.
Jan en Mieke Wijdeven zijn niet ontevre
den over de omvang die hun bedrijf de af
gelopen jaren heeft aangenomen. Toch
zouden ze nog wel wat willen groeien, als
de gelegenheid zich voordoet en als de
Hinderwet dat toelaat.
'Het liefste zou ik een gesloten bedrijf heb
ben, waarin alle biggen, die door de fokzeu
gen worden geworpen ook zelf afgemest
kunnen worden. Nu werpen de zeugen
meer biggen dan we kunnen bergen.' JD
