Aanbod
Aanvaarding
Andere vereisten
Inhoud van de over
eenkomst
Algemene voorwaarden:
consum en tenbesch ermin g
Gebondenheid aan
algemene voorwaarden
trokken partijen - rechten en plichten
voortvloeien. Hoe komt nu een overeen
komst tot stand? De essentie van een over
eenkomst is de wilsovereenstemming:
partijen moeten het met elkaar eens zijn.
Van deze wilsovereenstemming moeten
partijen laten blijken door op elkaar afge
stemde verklaringen. In tegenstelling tot in
het oude BW staat in het NBW nu duidelijk
omschreven dat een overeenkomst tot
stand komt door een aanbod en de aan
vaarding daarvan. Een marktkoopman, die
sinaasappels wil verkopen, maakt dit aan
het publiek duidelijk door de sinaasappels,
voorzien van een prijsaanduiding, uit te
stallen. De marktbezoeker die sinaasap
pels wil kopen, dient dat door woord of ge
baar te verklaren aan de marktkoopman.
Een aanbod kan in allerlei vormen gedaan
worden. Een bank zal vaak een schriftelijke
offerte uitbrengen aan een potentiële
cliënt om een financieringsovereenkomst
aan te gaan. Het uitgeven van een reclame
folder met geprijsde artikelen door een
winkelier is een aanbod tot het sluiten van
koopovereenkomsten. Een aanbod kan
volgens het NBW in beginsel worden her
roepen, tenzij het een termijn voor de aan
vaarding inhoudt of de onherroepelijkheid
op andere wijze blijkt. Een bank, die in een
schriftelijke offerte opneemt dat deze
slechts gedurende een bepaalde termijn
geldig is, kan dus binnen die termijn de
offerte niet intrekken. Herroeping van een
aanbod kan uiteraard slechts plaatsvinden,
zolang het nog niet is aanvaard.
Een overeenkomst komt tot stand door
aanvaarding van het aanbod. De aanvaar
ding moet tijdig plaatsvinden en overeen
stemmen met het aanbod. De aanvaarding
hoeft niet altijd schriftelijk of mondeling te
geschieden. Door een muntstuk in een kof-
fie-automaat te stoppen, aanvaardt men
het openbaar aanbod van degene, die de
automaat geplaatst heeft, tot het leveren
van een bekertje, gevuld met het aftreksel
van gemalen koffiebonen.
Van de aanvaarding moet wel blijk worden
gegeven. Krijgt iemand ongevraagd een
boek toegezonden met een acceptgiro
kaart en de mededeling 'indien het boek
niet binnen acht dagen wordt geretour
neerd, gelieve u door middel van bijge
voegde acceptgirokaart te betalen' dan is
van aanvaarding geen sprake wanneer de
geadresseerde niet reageert.
De in het NBW opgenomen regel dat een
overeenkomst tot stand komt door aan
vaarding van een aanbod is in de praktijk
niet altijd eenvoudig toe te passen. Over
eenkomsten komen soms tot stand in een
onderhandelingsproces, waarin partijen
vaak meermalen een aanbod doen. Het is
dan moeilijk om vast te stellen of er éèn
aanbod is, wat de inhoud daarvan is en
wanneer er sprake is van aanvaarding.
Het NBW stelt - evenals het huidig recht -
in beginsel voor het totstandkomen van
overeenkomsten geen vormvereisten.
Vaak wordt uit een oogpunt van bewijs een
overeenkomst vastgelegd in een schrifte
lijk stuk. Zo plegen banken alle overeen
komsten met cliënten in akten vast te leg
gen. Voor sommige overeenkomsten
schrijft de wet echter wel voor dat zij
schriftelijk moeten zijn vastgelegd. Bij
voorbeeld een huurkoopovereenkomst of
een concurrentiebeding in de arbeidsover
eenkomst. In de juridische literatuur zijn er
stemmen opgegaan om in het NBW op te
nemen dat zogenaamde 'voorlopige' koop
overeenkomsten van onroerend goed
schriftelijk door de notaris moeten worden
vastgelegd.
Een overeenkomst is vernietigbaar indien
zij onder invloed van dwaling tot standge-
komen is en bij een juiste voorstelling van
zaken niet zou zijn gesloten. Een overeen
komst, aangegaan dooreen handelingson
bekwame (minderjarige, onder curatele
gesteld) is vernietigbaar. Daarnaast is een
overeenkomst vernietigbaar, wanneer er
sprake is van bedreiging, bedrog of mis
bruik van omstandigheden. Uiteraard mag
een overeenkomst niet in strijd zijn met de
goede zeden, openbare orde of de wet. Zij
is dan ongeldig. De verbintenissen die par
tijen met het sluiten van een overeenkomst
op zich nemen, moeten vaststaan of in elk
geval bepaalbaar zijn.
De inhoud van de overeenkomst bestaat in
de eerste plaats uit wat partijen hebben af
gesproken. Men diene daarbij te bedenken
dat de wet regels kan voorschrijven, waar
van partijen niet mogen afwijken. Deze re
gels van dwingend recht beperken de
vrijheid van partijen om overeen te komen
wat ze willen. Voor de beëindiging van ar
beidsovereenkomsten en huurovereen
komstenzijn bijvoorbeeld bepaalde termij
nen en formaliteiten dwingend voorge
schreven.
Daarnaast wordt de inhoud van de over
eenkomst bepaald door regels van aanvul
lend recht, de gewoonte en de eisen van
redelijkheid en billijkheid. Op een aantal
aspecten, die de inhoud van de overeen
komst kunnen beïnvloeden, gaan we hier
na wat dieper in, te weten de gebonden
heid aan algemene voorwaarden en de
werking van de redelijkheid en billijkheid.
Bij veel overeenkomsten worden algemene
voorwaarden van toepassing verklaard.
Men denke bijvoorbeeld aan het kopen van
meubelen, het verkrijgen van een krediet in
rekening-courant, het sluiten van een ver
zekering, het boeken van een reis. In de
huidige wetgeving is geen regeling betref
fende de toepasselijkheid van algemene
voorwaarden opgenomen. Het NBW kent
daarentegen wel een zeer uitgebreide re
geling.
Onder algemene voorwaarden worden in
het NBW verstaan schriftelijke bedingen
die door een partij regelmatig in overeen
komsten zijn gebruikt met uitzondering
van bedingen die de kern van de prestatie
aangeven. Dit betekent dat iedere model
overeenkomst die door een partij (bijvoor
beeld de bank, verzekeringsmaatschappij,
touroperator) wordt gebruikt, algemene
voorwaarden in de zin van het NBW bevat.
Het begrip algemene voorwaarden is dus
niet beperkt tot de 'kleine lettertjes' op de
achterkant van het contract. De voorge
stelde regeling is naar Nederlandse be
grippen nogal radicaal en gedetailleerd.
De commissie-Van der Grinten heeft er
voor gepleit om in het kader van de re
gulering dit stuk wetgeving niet in te voe
ren. De rechter zou volgens de commissie
onder het huidige en zeker onder het nieu
we recht voldoende mogelijkheden heb
ben om onredelijke clausules in algemene
voorwaarden effectief te bestrijden. De re
gering is echter tot nu toe van plan de wet
inzake algemene voorwaarden toch in te
voeren.
Uitgangspunt in het NBW is dat iemand
die de gelding van algemene voorwaarden
heeft aanvaard, daaraan gebonden is, ook
al kende hij de inhoud daarvan niet. Een
beding in de algemene voorwaarden ech
ter dat deel uitmaakt van een overeen
komst kan buiten toepassing worden ver
klaard:
indien het beding voor de consument
onredelijk bezwarend is;
indien degene, die de algemene voor-
