Geen snelle oplossing
Rede van ir. P. J. Lardinois
door ernstige problemen bij het Ameri
kaanse bankwezen. De op 8 na grootste
bank in de Verenigde Staten - gemeten
naar balansomvang - de Continental Illi
nois Corp., werd in een ernstige liquidi
teitscrisis gestort als gevolg van een ver
trouwenscrisis bij depositohouders, waar
uit een fikse afvloeiing van middelen re
sulteerde. Een run op de bank is niet
meer nodig. Een eenvoudige druk op de
knop van de computer is voldoende om het
geld terug te halen.
Hoewel de grote Amerikaanse banken on
middellijk een vangnet organiseerden en
ook de monetaire autoriteiten forse liquidi-
teits- en solvabiliteitssteun verschaften,
kon toch niet geheel worden vermeden,
dat het vertrouwen in het Amerikaanse
bankwezen een gevoelige deuk kreeg. Dit
werkte eveneens door op de beursnotering
van de Amerikaanse bankaandelen in New
York, ja zelfs, van Nederlandse bankaande
len op de Amsterdamse effectenbeurs.
Deze gebeurtenissen maken duidelijk dat
de situatie in het Amerikaanse bankwezen
zo gespannen is, dat negatieve berichtge
ving over dit bankwezen leidt tot heftige
reacties op financiële markten en bij depo
sitohouders. De Amerikaanse monetaire
autoriteiten interpreteren deze situatie ge
lukkig correct en hun acties lijken daarop
afgestemd. Hierdoor kon worden voorko
men, dat de spanningen zouden ontaarden
in een ernstige aanslag op de stabiliteit van
het internationaal monetair bestel en de
stabiliteit van de wereldeconomie. De ner
vositeit op de geldmarkt in Amerika en op
de internationale bancaire markt komt
voort uit een verondersteld gebrek aan
liquiditeit van bankactiva.
De herstructurering van schulden van ont
wikkelingslanden heeft de gemiddelde
looptijd van bankkredieten verlengd, op
een moment dat de Amerikaanse banken
gebaat zijn bij een verkorting van deze ge
middelde looptijd. Vanwege de vele her
structureringen van schulden, die nog in
het verschiet liggen, twijfelen aandeel
houders en deposanten eraan dat de boek
waarde van deze activa op een redelij
ke termijn kan worden ingelost. Hetzelfde
geldt voor de binnenlandse activa van de
Amerikaanse banken, waarop de rente- en
aflossingsverplichtingen niet (tijdig) wor
den voldaan.
Dat de schuldproblematiek van veel La
tijns-Amerikaanse landen, waarin het
Amerikaanse bankwezen grote belangen
heeft, tot een snelle oplossing komt, mag
inmiddels niet worden verwacht. Vooral de
rentestijging in de Verenigde Staten gedu
rende de laatste maanden betekent op
nieuw een verzwaring van de schuldenlast
voor met name die Zuidamerikaanse lan
den, waar het aandeel van de variabel ren
tende schuld in de totale schuld zeer hoog
is (circa 70 procent). De stabiliteit van het
Amerikaanse bankwezen is van doorslag
gevende betekenis voor die van de interna
tionale interbancaire markten. Op deze
markten lenen de internationaal opereren
de banken van en aan elkaar. Een versto
ring van deze markt zou ernstige gevolgen
hebben voor de middelenwerving van een
groot aantal op deze markt werkzame
banken. De totale omvang van de interban
caire markt is meer dan 5 000 miljard gul
den. Het Amerikaanse bankwezen heeft
hierin een aandeel van bijna 20 procent.
Een wezenlijke vertrouwenscrisis in het
Amerikaanse bankwezen zal dan ook on
middellijk te voelen zijn op de internationa
le interbancaire markt. Een crisis op deze
markt zou van invloed zijn op het gehele in
ternationale bankwezen en daarmee een
ernstige bedreiging vormen voor de stabi
liteit van het internationale financiële sy
steem.
Bij een uitbreken van een algemene ver
trouwenscrisis in het bankwezen zullen al
le monetaire autoriteiten ongetwijfeld de
noodzakelijke liquiditeitssteun geven om
een werkelijke crisis te voorkomen. Toch
lijkt er alle reden toe om op mogelijke
heftige reacties in de financiële markten en
de verstoringen, die daarvan kunnen uit
gaan, reeds nu in te spelen door ruime
voorzieningen aan liquiditeit en solvabili
teit bij voortduring na te streven, ook bin
nen onze eigen organisatiel
Door uw aller inzet en dank zij onze
sterke vermogenspositie mogen we nu
reeds de verwachting uitspreken, dat
we uit de moeilijke eerste jaren jaren
tachtig versterkt te voorschijn zijn ge
komen. Als wij op deze beproefde lijn
doorgaan, mogen wij voor onze organi
satie ook het tweede deel van de jaren
tachtig met vertrouwen tegemoetzien.
Vervolg van pag. 19
fiscale discriminatie van de spaartegoeden
bij banken ten opzichte van andere vormen
van gezinsbesparingen.
'Het woningbezit wordt gestimuleerd door
aftrekbaarheid van de hypotheekrente. Be
sparingen in de vorm van pensioenregelin
gen en lijfrenteverzekeringen worden
eveneens fiscaal bevoordeeld. Daarnaast
wordt gewerkt aan fiscale maatregelen om
het aandelenbezit te stimuleren. Dit alles
steekt schril af bij de fiscale behandeling
van spaartegoeden bij banken. Deze vorm
van besparen wordt in feite dubbel belast.
Eerst wordt belasting geheven over het in
komen waaruit deze besparingen zijn ge
vormd en dan nog een keer over de rente
inkomsten van deze tegoeden.' Lardinois
doelde hierbij op de gesaldeerde spaarren-
tevrijstelling van 700 gulden.
Een hartelijk applaus van de Algemene
Vergadering kregen de nieuwgekozen le
den van de Raad van Toezicht, ir. A. J. La
tijnhouwers en prof. dr. P. W. Moerland.
Een even hartelijk applaus viel de twee
scheidende leden van de Raad van Toe
zicht, de heren C. J. F. Oomen en H. Bie-
mans ten deel, die zich beiden niet meer
herkiesbaar hadden gesteld.
In zijn dankwoord herinnerde Van Ver-
schuer er aan, dat de heer Oomen in 1 941
als pionier naar de Noord-Oostpolder is ge
gaan. Hij heeft dat pionierschap niet alleen
gericht op het ontginnen van de grond,
maar ook van structuren en organisaties,
waarin hij zich wel bevinden kon. Zo stond
hij mede aan de wieg van de Rabobank
Noord-Oostpolder. 'Hij heeft ook talloze
andere functies gehad, die het juist voor
ons zo belangrijk maakten dat hij in onze
gelederen zijn weloverwogen en rustige
woord kon spreken', aldus Van Verschuer.
Sprekend over de heer Biemans zei hij: 'Hij
heeft dan weliswaar geen pioniersarbeid in
het nieuwe land verricht, maar wel in
zijn eigen omgeving, de tuinbouw. En dan
doel ik op de tuinbouwverenigingen, maar
ook op de grote veiling in Breda, waarvan
hij voorzitter was'. Ten slotte refereerde hij
aan de 'Biemans-wortel', waaraan magi
sche krachten worden toegeschreven. 'Wij
zijn dankbaar dat die Biemans-wortel in
onze gelederen goed geworteld is ge
weest', aldus Van Verschuer.
Na de middagpauze was het woord aan
onze gastspreker premier drs. R. F. M. Lub-
bers. Voor de aanwending van onze ruime
vermogenspositie had hij een 'oplossing',
waarmee hij in ieder geval de lachers op
zijn hand kreeg.
'Als u nu werkelijk problemen hebt met die
oversolvabiliteit, dan wil ik er wel op wijzen
dat er een land is met een economie
die heel snel herstelt, waar de rentabiliteit
weer omhoog gaat, waar ook lange ter
mijnprojecten best weer eens rendabel
kunnen worden. Zo zou de ene hand de an
dere kunnen wassen. Dus komt u in moei
lijkheden, investeer dan op langetermijn in
Nederland.' jd
