Europese samenwerking
nader belicht
In interview met mr. Frans Andriessen
I
L
Bij de Rabobankorganisatie bestaat
grote affiniteit met de helaas ai jaren in
een crisis verkerende Europese Ge
meenschap. Maar zeker niet alleen
omdat onze banken ruimschoots heb
ben gedeeld in de zegeningen van het
gemeenschappelijke landbouwbeleid.
Want Europa is meer dan een gemeen
schappelijke landbouwmarkt. Het is
vanuit dat besef, dat men in onze orga
nisatie duidelijk zeer positief staat te
genover verdere Europese integratie.
Het uiteindelijke doel, één grote vrije
en gemeenschappelijke markt voor
goederen, diensten en kapitaal is van
vitaal belang voor Europa, zeker in de
handelspolitieke relatie met de Ver
enigde Staten en Japan. Onze 'eigen
Europeaan', oud-landbouwcommissa
ris ir. P. J. Lardinois, kan men de verwe
zenlijking van die markt regelmatig ho
ren bepleiten. En nog onlangs hield dr.
G. J. M. Vlak een pleidooi voor een
nieuw Europees elan en een positieve
rol van de banken daarin. Een artikel
naar aanleiding daarvan verscheen in
ons januarinummer. De redactie is
voornemens het daarbij niet te laten.
Vandaar in dit nummer en in de komen
de edities van 'Rabobank' wat meer
aandacht voor de rijkgeschakeerde Eu
ropese zaak, die overigens op dit mo
ment duidelijk aan bloedarmoede lijdt.
We hadden daarover in Brussel een ge
sprek met de oud-minister van Finan
ciën in het kabinet-Van Agt de Neder
landse Eurocommissaris voor het me
dedingingsbeleid en de betrekkingen
met het Europees Parlement, mr. F H.
J. J. Andriessen.
Dit vraaggesprek begint op de volgen
de pagina. g
Het Europees Parlement heeft een con
trolerende en een raadgevende functie.
Het heeft de opdracht toezicht en controle
uit te oefenen op het beleid van de Europe
se Commissie.
De Europese Commissie is de initiatief
nemende en uitvoerende macht in de Ge
meenschap. De 14 leden van de Commis
sie worden door de regeringen van de tien
lidstaten, in onderling overleg, voor een
periode van vier jaar benoemd. Ze worden
geacht onafhankelijk van de nationale
overheden op te treden. De Commissie
stelt dus voor, maar de Raad van Ministers
beschikt. Met dien verstande dat het Parle
ment in vele gevallen eerst een advies moet
uitbrengen. Behalve op het gebied van de
gemeenschapsbegroting heeft het Euro
pees Parlement geen wetgevende - mede
beslissende - bevoegdheid. Dit budge
trecht is overigens nog aan beperkingen
gebonden.
De Raad van Ministers is het enige or
gaan van de EG waarin de regeringen
van de lidstaten rechtstreeks zijn vertegen
woordigd. Als er beslissingen van alge
meen politieke aard genomen moeten
worden, zullen over het algemeen de mi
nisters van buitenlandse zaken de Raad
vormen. In andere gevallen de ministers,
die bevoegd zijn voor de onderwerpen die
op de agenda staan. Zo komen de land
bouwministers bijvoorbeeld in de Land
bouwraad samen.
De Europese Raad tenslotte - de topcon
ferentie van staatshoofden en regerings
leiders die voorheen aanzienlijk minder
vaak bijeenkwamen - is niet bij het Ver
drag van Rome, maar in 1 974 in Parijs op
de toenmalige top in het leven geroepen.
Zij komt drie keer per jaar bijeen en zou al
leen de grote Europese politieke vraag
stukken moeten bespreken. In de praktijk is
zij de laatste jaren echter steeds meer op
het terrein van de Europese Commissie en
de Raad van Ministers gekomen.
In 1951 werd de kiem gelegd voor de
Europese Gemeenschap, zoals we die nu
kennen. De Franse minister van Buiten
landse Zaken, Robert Schumann stelde
voor de produktie van kolen en staal van
Frankrijk en Duitsland te bundelen. Andere
landen zouden zich daarbij aan kunnen
sluiten. In 1951 werd de Europese Com
missie voor Kolen en Staal (EGKS) opge
richt. Behalve de Fransen en de Duitsers
sloten België, Nederland, Luxemburg en
Italië zich daarbij aan. Op een conferentie
in Messina in 1 955 besloten deze zes lan
den tot een verdergaande Europese inte
gratie. Daartoe werden in 1957 de Verdra
gen van Rome ondertekend, waarbij twee
nieuwe Gemeenschappen, de Europese
Economische Gemeenschap (EEG) en de
Europese Gemeenschap voor Atoomener
gie (Euratom), werden opgericht. In 1962
werd het gemeenschappelijke Europese
landbouwbeleid geboren. Maar het zou
nog tot de Europese topconferentie van
1 969 in Den Haag duren, voordat men het
over de financiering eens werd. In die tus
senliggende periode was er evenals nu ook
een zware crisis. Maar daarover meer op
de volgende pagina. Vanaf 1 967 is men de
drie Gemeenschappen steeds minder af
zonderlijk gaan aanduiden, maar spreekt
men van De Europese Gemeenschap.
Voordien hadden ze alle drie hun eigen
Commissie (bij de EGKS Hoge Autoriteit
geheten) en hun eigen Raad van Ministers.
Voortaan zou er nog slechts één Europese
Commissie en één Raad van Ministers zijn.
In 1 968 werden de tolmuren tussen de lid
staten geslecht met de invoering van de
douane-unie. Tevens werd een gemeen
schappelijk buitentarief ingevoerd. Op de
top in Den Haag is ook besloten verder met
de Europese integratie door te gaan. Er kon
worden uitgebreid en er moest een econo
mische en monetaire unie komen. Dit had
in 1980 gerealiseerd moeten zijn. Maar
sindsdien zit er behoorlijk wat zand in het
Europese raderwerk. Wat op monetair ge
bied wel gerealiseerd is, is de invoering van
het Europeees Monetair Stelsel (EMS).
Ook is de Gemeenschap uitgebreid. In
1 973 met Groot-Brittannië, Ierland en De
nemarken. Griekenland volgde in 1981,
zodat we sindsdien spreken van het Euro
pa van de Tien. Spanje en Portugal staan
op de nominatie. Maar de toetredingson
derhandelingen worden door de huidige
impasse in de EG vertroebeld. In 1 979 ko
zen de burgers voor het eerst rechtstreeks
de leden van het Europees Parlement. Dit
jaar zijn er ook weer Europese verkiezin
gen, en wel van 1 4 tot en met 1 7 juni.
