J
Ondernemen door ondernemers
IDe titel van het symposium: 'On
dernemen door ondernemers'. Een
titel die weergeeft dat Rabobank
Nederland op het symposium hele prakti
sche aspecten van het ondernemen aan de
orde ging stellen. Ondernemers zijn na
melijk zeer praktisch ingestelde mensen,
die de verantwoording op eigen schouders
willen nemen. Binnen een door de samen
leving vastgesteld kader willen zij er zo
hard mogelijk aan trekken om hun werk
goed te doen. De Rabobankorganisatie, in
feite een conglomeraat van duizend zelf
standige Rabobanken, duizend midden-
en kleinbedrijven, voelt dit terdege aan. Het
is ook haar mentaliteit. Deze mentaliteit
wilde zij in dit symposium naar voren laten
komen. Door ondernemers niet alleen pas
sief, maar vooral actief aan het sympo
sium te laten deelnemen.
2 Het houden van inleidingen door
voornamelijk ondernemers zelf. De
ervaring leert dat ondernemers het
beste luisteren naar ervaringen van ande
re ondernemers. Wetenschappelijke stu
dies, artikelen, adviezen van universitei
ten, overheidsinstanties etc., hoe goed
bedoeld dan ook, vinden zelden een gewil
lig oor, of bereiken de ondernemers zelfs
in het geheel niet. Om daarvan kennis te
nemen ontbreekt hen vaak de tijd. Zeker
om academische taal te ontcijferen. Van
daar op donderdag 1 7 november ook on
dernemers op het podium en niet alleen in
de zaal. De ondernemers kwamen voor el
kaar, de bank was in feite slechts interme
diair.
3 De coöperatieve structuur van de
Rabobankorganisatie. De aanwezi
ge ondernemers zijn bijna allemaal
lid van onze Rabobankorganisatie. Zij zijn
dus op de hoogte van de Rabobankstruc-
tuur. Sommigen van hen hebben zelfs zit
ting in een raad van toezicht of een be
stuur van een aangesloten Rabobank. Zij
weten dat hun lidmaatschap actief kan
zijn en zeker niet alleen passief hoeft te
blijven. In feite worden de Rabobanken
door hun besturen geleid. Bankieren door
ondernemers. Vervangt men het woord
bankieren door ondernemen - want ook
bankieren is ondernemen - dan is men
weer terug bij de titel van het symposium
'Ondernemen door ondernemers'. Geen
willekeurige titel dus.
Drs. J. H. Reusch
Hoofd
Bedrijfstakonderzoek
450 ondernemers uit Noord-Brabant,
Zeeland en Limburg gingen naar een sym
posium om onder meer de voornoemde re
denen. Zij waren afkomstig uit vele secto
ren van het midden- en kleinbedrijf. 90 uit
de bouwsector, eveneens 90 ondernemers
met een bedrijf in de ambachtelijke en
industriële sector. Verder waren er 160
groot- en detailhandelaren, terwijl er zowel
in de agrarische handel en industrie als in
de garage- en transportsector 40 onderne
mers hun brood verdienden. En tenslotte
waren zo'n kleine 50 ondernemers werk
zaam in de horeca, recreatie en de vrije be
roepen.
450 ondernemers kwamen naar Mierlo
om wijzer te worden. Wijzer van elkaar,
maar ook wijzer van wat de bank hen te
bieden had. Zij kwamen voor de 'goede
raad' van de Rabobank. Het geld hadden zij
meestal al.
Om aan dit doel te beantwoorden, voerden
tijdens de ochtend drie sprekers het woord
over drie belangrijke fasen in het bestaan
van een bedrijf. Deze onderwerpen waren
respectievelijk saneren door drs. A. M. Bos,
consolideren door drs. H. J. M. Voorhuis en
expanderen door H. G. J. Peeters.
Saneren essentieel
onderdeel van ondernemen
Aan de heer Bos, senior-adviseur van het
organisatie-adviesbureau Van de Torn
Buningh te Utrecht was de aftrap vergund.
Hij had geen prettig onderwerp om mee te
beginnen. Toch slaagde de inleider erin dit
onderwerp onder de titel 'Sanering het zu
re begin van een nieuwe toekomst', in klare
taal voor het voetlicht te brengen. Zijn
boodschap was dat saneren een essentieel
onderdeel van ondernemen is. In feite
een permanente bezigheid. De onderne
mer dient zich te allen tijde af te vragen
waar hij mee bezig is en hij moet op tijd
kappen met een bepaalde activiteit, als die
niet meer loopt.
In eerste instantie denkt men bij het woord
ondernemen niet aan afbouw of inkrim
ping, maar aan succes, groei, nieuwe pro-
dukten, nieuwe markten en dergelijke. De
ze wijdverbreide misvatting is diep veran
kerd in het ondernemersbewustzijn. Sane
ren en afbouwen is echter een volstrekt
logisch uitvloeisel van de talloze verande
ringen op economisch en maatschappelijk
gebied. Zeker in de huidige tijd zijn vele
ondernemingen genoodzaakt de bakens
drastisch te verzetten. Sanering is echter
geen regelmatig terugkerend gespreks
thema tussen ondernemers. Het onder
werp verkeert in de taboesfeer. Maat
schappelijk gezien rust er een negatief
stempel op van mismanagement. En on
dernemers zien zich begrijpelijkerwijs nu
eenmaal niet graag geconfronteerd met
vraagtekens rond hun eigen functioneren.
Bos maakte trouwens in zijn inleiding dui
delijk dat het al te gemakkelijk is om falend
ondernemerschap als de kwade genius af
te schilderen. De diepere oorzaken van de
moeilijkheden zijn vaak zeer complex en
zeker niet alleen en altijd toe te schrijven
aan slecht ondernemerschap.
'De huidige economische stagnatie bete
kent voor elk bedrijf, dat sprake is van een
onzeker toekomstbeeld.
De ingrijpende veranderingen die zich vol
trekken, stellen hoge eisen aan de leiding,
die zich vooral moet bewijzen door tijdig in
te spelen op deze veranderingen. Niet alle
ontwikkelingen zijn te voorzien en veel is
nauwelijks beïnvloedbaar. Niettemin is de
constatering op z'n plaats, dat onderne
mers meer aandacht zouden moeten heb
ben voor de preventie. Het voorkomen van
problemen is voor alle betrokkenen per
saldo nog altijd beter dan ze te moeten ge
nezen.
Hiervoor is het niet alleen nodig, dat onder
nemers de problemen tijdig herkennen,
maar vooral ook erkennen.
Als sanering aan de orde is, loop erdan niet
voor weg, steek niet de kop in het zand!
Afbouwen/inkrimpen is een onverbrekelijk
deel van het ondernemen. Saneren, dat wil
zeggen letterlijk 'weer gezond maken' van
uw bedrijf is waarachtig niet iets waarvoor
u zich behoeft te schamen.
Zeker in moeilijke tijden hebben we onder
nemers nodig met visie, dat wil zeggen met
het vermogen om te zien, maar ook om te
herzien, te weten het bestaande/het ver-
Des. A. M. Bos
Drs. H. J. M. Voorhuis
H. G. J. Peeters
