Prof. dr. N. H. Douben na bezoek aan Polen: Grote belangstelling voor Rabobankorganisatie en coöperatief gebeuren in ons land In financiële en wetenschappelijke kringen in Polen bestaat grote belangstelling voor het functioneren van onze coöperatieve Rabobankorganisatie en voor het coöperatieve ge beuren in Nederland. De Polen willen graag kennis nemen van de Nederlandse 'know-how' op het gebied van coöperaties en coöperatief bankieren en daar door middel van het onderhouden van wederzijdse contacten in eigen land hun voordeel mee doen. Deze indruk heeft prof. dr. N. H. Douben, hoogleraar sociale eco nomie in Nijmegen, tevens lid van onze Raad van Beheer, overgehouden aan een bezoek, dat hij onlangs aan Polen heeft gebracht op üitnodiging van de nationale bank van Polen, Naradowy Bank Polski. De Poolse belangstelling kwam onder meer naar voren in discussies over de le zingen van prof. Douben in Warschau en Rzeszow (Zuid-Polen). In Warschau gaf Douben op het Poolse Coöperatie Instituut een uiteenzetting over de coöperatie als ondernemingsvorm in Nederland. Deze werd gevolgd door een inleiding over de structuur van het Neder landse bankwezen en over de betekenis van de landbouw voor de Nederlandse economie. Vervolgens werd voor een ge hoor van hoogleraren, vertegenwoordigers van de Poolse nationale bank en vertegen woordigers van de centrale Poolse coöpe ratieve bank, Bank Gospodarki Zywnoscio- wej, die vrijwel geheel in handen is van de Poolse staatsbank en het ministerie van Fi nanciën, een inleiding gehouden over de rol die het coöperatieve bankwezen zou kunnen spelen bij de schaalvergroting van de Poolse landbouw. Deze is, in tegenstelling tot andere secto ren in de Poolse economie, waarin de staat het voor het zeggen heeft, vrijwel geheel in particuliere handen. Maar ze is nog heel kleinschalig opgezet en vertoont volgens Douben 'het beeld van de Nederlandse Kempen uit dejaren veertig'. Eén derde van de Poolse landbouwbedrijven heeft de be schikking over minder dan 5 hectare grond; weer een derde heeft tussen de 5 en 10 hectare; en de rest zit daarboven, welis waar met een gemiddelde van maar 12 hectare. Douben wees in zijn lezing op de grote rol van onze coöperatieve banken bij de ont wikkeling en schaalvergroting van de Ne derlandse landbouw. Het spreekt vanzelf dat het kijken door de Nederlandse bril bij de toehoorders voor de nodige discussie stof zorgde. En het was vooral bij deze gelegenheid - niet verwonderlijk gezien de coöperatieve bankvertegenwoordigers in het gehoor - dat de al genoemde belang stelling voor onze Rabobankorganisatie het duidelijkst naar voren kwam. Een zaak die bijvoorbeeld zeer tot de verbeelding sprak is onze hele overlegstructuur en het stelsel van adviezen en richtlijnen voor de aangesloten banken. Een en ander mondde uit in een verzoek voor stagemogelijkheden ten behoeve van medewerkers van de Poolse coöperatieve bank bij onze organisatie. Dat is door geleid naar Rabobank Nederland, waar stappen zijn ondernomen om dit verzoekte honoreren. De verwachting is dat begin 1984 één of meer Polen van deze stage mogelijkheden gebruik gaan maken. Bij dezelfde gelegenheid bleek dat de Po len ook graag kennis willen vergaren bij westerse banken over de giralisering van het betalingsverkeer. Het binnenlandse betalingsverkeer vindt daar voor een groot deel nog op chartale wijze plaats en er zijn plannen om daar geleidelijk aan veran dering in te brengen. De structuur van het coöperatieve bankwe zen in Polen met een centrale coöperatieve bank en plaatselijke banken lijkt op het eerste gezicht op die van onze Rabobank organisatie. Er is ook een algemene verga dering van de centrale voor de afgevaar digden van de plaatselijke banken. Deze wordt echter maar eens in de vier jaar ge houden. De overheidsinvloed op het coöperatieve bankwezen is zeer groot. Zoals gemeld is de centrale coöperatieve bank feitelijk een verlengstuk van de nationale bank. Ook worden de directeuren van de de plaatselij ke banken benoemd door de centrale. De plaatselijke banken hebben wel zelf geko zen besturen. In de leiding van de Poolse nationale bank zitten overigens mensen die de centrale coöperatieve bank wat meer van de nationale bank zouden willen loskoppelen, maar of dit politiek haalbaar is, is nog zeer de vraag. Hoewel de overheidsinvloed dus groot is, hebben de plaatselijke banken in hun werkgebied toch een behoorlijke bewe gingsvrijheid. Deze komt onder meer tot uitdrukking in de betrokkenheid met aller lei plaatselijke coöperatieve organisaties, maar ook in het gegeven dat ze geen liqui diteit hoeven aan te houden bij de centrale coöperatieve bank. Opvallend is voorts dat de plaatselijke coö peratieve banken optreden als de officiële makelaars van de staat, voornamelijk bij grondaankopen door de boeren. Deze aan kopen mogen ook alleen maar door deze plaatselijke banken worden gefinancierd. Prof. Douben, die inmiddels is uitgenodigd om volgend jaar enkele gastcolleges te gaan houden aan de universiteiten van Warschau en Lublin, is van mening dat het continueren van de contacten met de Polen een nuttige zaak is, ook voor onze organi satie. Deze heeft overigens het afgelopen jaar, na bemiddeling door prof. Douben, via de Stichting Steun door Rabobanken een gedeelte van het verblijf van een Pool se wetenschapper in ons land bekostigd. Hij heeft een studie gemaakt van het Ne derlandse bankwezen, in het bijzonder de coöperatieve banken, alsmede van de ont wikkeling van het agrarische en niet-agra- rische midden- en kleinbedrijf. 'De uitwisseling van ideeën en ervaringen omtrent de ontwikkeling van landbouw, midden- en kleinbedrijf, coöperaties en bankwezen is zeer verfrissend geweest. Ondanks belangrijke verschillen in politie ke en maatschappelijke stelsels tussen Polen en Nederland, bestaan er zoveel pa rallellen vanuit economisch opzicht be schouwd, dat continuering van de contac ten en uitwisseling van kennis zeer de moeite waard is', aldus Douben. JD

Rabobank Bronnenarchief

blad 'Rabobank' | 1983 | | pagina 16