De gemeenschap
Naar een Nieuw Burgerlijk Wetboek (4)
Oud verschijnsel straks bij wet geregeld
29
r
Regelmatig komt het voor dat twee of meer personen eige
naar zijn van een bepaalde zaak, zoals een auto, een huis,
een effectenportefeuille. Ook kunnen zij samen diverse
objecten hebben, die min of meer bij elkaar behoren en een
bepaalde vermogenswaarde vertegenwoordigen, zoals een
nalatenschap, het gezamenlijke vermogen van samenwo
nenden. Vanuit juridisch oogpunt is dit een ingewikkelde
situatie. Met name uit zich dit indien er onenigheid uitbreekt
tussen personen, die beweren rechten te hebben t.a.v. ge
meenschappelijke goederen. Koning Salomon loste dit op
door het dreigement een kind, dat onderwerp van twist was
tussen twee vrouwen, met het zwaard in tweeën te klieven.
Al is de wijsheid van koning Salomon spreekwoordelijk en
wordt ook Vrouwe Justitia met een zwaard afgebeeld, twis
ten worden tegenwoordig door de rechter opgelost en niet
meer door het zwaard te hanteren of andere meer moderne
alternatieven ervan.
Het is de taak van het recht regels te geven, waarmee twis
ten kunnen worden opgelost. De inhoud van de regels wordt
mede bepaald door wat feitelijk haalbaar en aanvaardbaar is.
Zo ook bij de gemeenschap.
Huidig recht:
mede-eigendom
ËHE9
Mr. J. J. H. van Boxtel
Juridische Zaken
In het huidige recht spreken we van mede
eigendom en mede-eigenaren, indien
meer personen een auto hebben, een ef
fectenportefeuille of onroerende goede
ren. Een belangrijk onderscheid dat thans
wordt gemaakt, is dat tussen vrije mede
eigendom en gebonden mede-eigendom.
Van vrije mede-eigendom is sprake, indien
meer personen een zaak in eigendom ver
werven, bijv. door koop of schenking. Hier
kan de mede-eigendom op eenvoudige
wijze worden beëindigd, bijv. doordat de
gemeenschappelijke auto weer wordt ver
kocht aan een derde of wordt toegedeeld
aan een van de mede-eigenaren.
Bij gebonden mede-eigendom ligt het alle
maal wat ingewikkelder. Dan hebben de
personen al een bepaalde rechtsband met
elkaar, bijv. doordat ze met elkaar gehuwd
zijn in gemeenschap van goederen, of
doordat zij een bepaalde maatschapsover
eenkomst of een firmacontract met elkaar
hebben aangegaan. Zolang de rechtsband,
het huwelijk, de maatschap, de vennoot
schap onder firma bestaat, worden de door
één der personen verworven goederen ge
meenschappelijke eigendom van allen die
erbij betrokken zijn. Indien de mede-eige
naren bij gebonden mede-eigendom ver
deling van de goederen wensen, zal eerst
de rechtsband, die aanleiding was tot de
mede-eigendom, moeten worden beëin
digd. Dit houdt in dat eerst het huwelijk
moet eindigen (bijv. door echtscheiding) of
de maatschapsovereenkomst of het firma
contract moet worden ontbonden.
Nadeel van het huidige recht is, dat geen
algemene regels voor mede-eigendom be
staan. Wel is er een aantal regels voor
specifieke situaties. Zo vinden we in het
huwelijksgoederenrecht regels over de ge-