Schaalvergroting
Overcapaciteit
Concurrentie
overheid naar een gemeenschappelijk Eu
ropees vervoersbeleid. Een marketingstra
tegie is nodig binnen het beroepsgoe-
derenvervoer om nieuwe groeikansen aan
te grijpen, welke zich immers zullen voor
doen bij een herstel van de economie.
De gang van zaken in de branche is in het
algemeen matig. In een aantal deelmark
ten is de situatie ook voor het transportbe
drijf erg moeilijk. Gewezen wordt op de
kipautosector en de deelmarkt van het
bouwmaterialenvervoer, als gevolg van de
stagnerende woningbouwmarkt en het te
ruglopende volume in de wegenbouw. Het
vervoer van landbouw- en chemische pro-
dukten is daarentegen toegenomen, terwijl
het grensoverschrijdend vervoer minder
heeft te lijden van de economische reces
sie dan het binnenlands vervoer. Een dui
delijke groei vertoont het vervoer van con
tainers. Hoewel de container primair ge
schikt is voor het vervoer van stukgoede
ren, wordt deze tegenwoordig ook ge
bruikt voor het vervoer van granulaire en
vloeibare stoffen. Containervervoer kan in
de meeste gevallen tot een afstand van on
geveer 550 km economischer over de weg
plaatsvinden. In 1 982 werden in de Neder
landse zeehavens bijna 1,6 miljoen contai
ners behandeld, ruim 10% meer dan in
1 980. Het aandeel van het wegvervoer in
het containervervoer aan de landzijde be
droeg ongeveer 70%, ofwel meer dan 1
miljoen containers in 1 982.
De bedrijfstak van het beroepsgoederen-
vervoer over de weg bestaat momenteel uit
ongeveer 7500 ondernemingen, met in
totaal circa 775 000 ton vergund laadver
mogen. Er werken zo'n 75 000 mensen in
deze bedrijfstak. Het wegvervoer is een
zeer heterogene bedrijfstak, die verdeeld
kan worden in verschillende deelmarkten
naar type vergunning, type goederen dat
M. J. A. M. Coolen
Produktmanagement
Financiering Bedrijven
Drs. G. L. van Zanten
Bedrijfstakonderzoek
vervoerd wordt en naar het soort voertuig.
Iedere deelmarkt kan weer worden opge
splitst in binnenlands en grensoverschrij
dend vervoer. Grensoverschrijdend ver
voer is vervoer op, vanuit en via Nederland
en het derde landenvervoer. Ruim 30%
van het vergund laadvermogen is ten be
hoeve van het grensoverschrijdend ver
voer.
Het totaal aantal bedrijven daalt jaarlijks.
Daarentegen heeft het totaal vergunde
laadvermogen van de ondernemingen een
lichte groei te zien gegeven, hetgeen erop
duidt dat het beschikbaar gekomen laad
vermogen is overgenomen door andere
ondernemingen. Het gemiddeld laadver
mogen per onderneming is gestegen van
75 ton in 1 976 tot meer dan 1 00 ton in
1983. Een toename van ruim 30% in 7
jaar. Hieruit blijkt dat er sprake is van
schaalvergroting in het beroepsgoederen-
vervoer.
Het beroepsgoederenvervoer over de weg
is een belangrijke bedrijfstak in de nationa
le economie. Dit is wellicht de reden dat de
overheid invloed uitoefent op het aanbod
van het beroepsgoederenvervoer. Bij de
overheidsbemoeienis staat de wet Auto
verkeer Goederen centraal. Daarin is de or
ganisatie van de vergunningverlening ge
regeld. Voor het beroepsgoederenvervoer
is immers een vergunning vereist. Een van
de doelstellingen van het overheidsbeleid
is 'het bevorderen van een aanvaardbaar
evenwicht tussen vraag en aanbod van ver
voer'. Dat de invloed van de overheid be
perkt is, blijkt onder andere uit de bestaan
de overcapaciteit. Met de in 1975 afge
kondigde tonnagestop heeft de overheid
het capaciteitsprobleem niet kunnen op
lossen. Het vergund laadvermogen was in
1982 140 000 ton groter dan het beno
digd laadvermogen.
Staatssecretaris Scherpenhuizen van Ver
keer en Waterstaat heeft dit onderkend en
mikt in zijn ontwerpnota over het goede-
renvervoerbeleid op een grotere rol van het
marktmechanisme, hetgeen vrije keuze
van de verlader impliceert en waarbij pri
mair de ondernemers de verantwoordelijk
heid hebben voor de gang van zaken in de
onderneming. De Nederlandse overheid
kan niet alleen voor de oplossing van het
capaciteitsprobleem zorgen, daar het een
internationaal probleem is. De Nederland
se regering heeft om te komen tot een in
ternationale oplossing initiatieven ten toon
gespreid op de onlangs gehouden Europe
se topconferentie in Stuttgart met een me
morandum inzake het Europese vervoers
beleid. Volgens de Nederlandse regering
moet het Europese wegvervoer binnen vijf
jaar volledig geliberaliseerd worden. De
Europese Commissie heeft positief gerea
geerd op het Nederlandse memorandum
over de noodzaak van een gemeenschap
pelijk vervoersbeleid. Met het getoonde
initiatief zit de Nederlandse overheid op de
goede weg.
Belangrijkste concurrenten van de be-
roepsgoederenvervoerders over de weg
zijn de eigen vervoerders, de binnenschip
pers en de Nederlandse Spoorwegen.
Daarnaast ondervindt het wegvervoer veel
nadeel van oneigenlijke concurrentie,
waaronder wordt verstaan het vervoer, ver
richt door bedrijven die geen enkele ver
gunning hebben en door bedrijven, die ge
registreerd zijn bij de Stichting Inschrijving
Eigen Vervoer en die vervoer voor derden
verrichten.
Door de Nederlandse beroepsgoederen-
vervoerders is sinds 1975 jaarlijks 245
miljoen ton goederen of meer binnen de
landsgrenzen vervoerd. De vrachtauto is
voor het binnenlands goederenvervoer
verreweg het belangrijkste vervoermiddel.
Ruim 80% van het binnenlandse wegver
voer wordt namelijk per vrachtauto ver
zorgd. Het marktaandeel van het binnen
schip is in 1982 gedaald van ongeveer
17% naar 13V2en dat van de trein
bedraagt circa 2V2Oorzaak van het
hoge marktaandeel van de vrachtauto in
het binnenlands goederenvervoer is de ge
ringe gemiddelde afstand waarover de
goederen vervoerd worden. Bij vervoer
over korte afstanden is de vrachtauto na-
Binnenlands goederenvervoer in 1982 (x min. ton)
Verkeers- Beroeps- Eigen Totaal
techniek vervoer vervoer
Binnenschip 33,0 13,5 35,4 18,9 68,4 15,8
Spoor 5,7 2,3 - 5,7 1,3
Vrachtauto 205,9 84,2 151,9 81,1 357,8 82,9
Totaal 244,6 100 187,3 100 431,9 100
Bron: CBS
