at ons bezighoudt
O
Wob
Wob
nze gang van zaken
Teleurstellend
Versoepeling
De cijfers over het eerste halfjaar 1 983 zijn
gepubliceerd. Wat opvalt is een omkering
van de op vele fronten dalende lijn. Niet
langer is er in vrijwel alle cijfers sprake van
minder meer of zelfs van een absolute da
ling. Dit komt ondermeer tot uiting in een
iets sterkere toename (+4%) van het ba
lanstotaal over de eerste helft van 1 983
vergeleken met dezelfde periode 2 in
1982.
Op het gebied van de kredietverlening
(+1 tegenover - 1 vorig jaar), de mid-
delengroei en ook in de winst 24°/ot.o.v.
vorig jaar) is weer van een zekere groei
sprake. Op het terrein van de kostentoena-
me 3 tegenover 13% vorig jaar) is
een duidelijke matiging van het stijging
stempo zichtbaar. Betekenen deze cijfers
nu de ommekeer? Is er een nieuwe groei
periode als in de jaren zeventig aangebro
ken? Over het algemeen is de verwachting
van niet. Eén zwaluw maakt immers nog
geen zomer. Het blijft kwakkelen in de ja
ren tachtig. Deze zullen getypeerd kunnen
worden als een saneringsfase, gevolgd
door een consolidatiefase. Er zal in die op
vatting sprake blijven van een beperkte ba-
lansgroei, aanzienlijke VAR-dotaties en
beperkte netto winststijging. Uitschieters
zullen onder invloed van conjuncturele
ontwikkelingen nog wel optreden. Dit be
tekent dat het voor de bank onverminderd
nodig is om de tering naar de nering te zet
ten. De toch al beperkte economische
groei, de geringere directe besparingen en
de matige financieringsvraag van de priva
te sector zullen minder vanzelfsprekend
neerslaan in onze bedrijfsontwikkeling.
Meer energie zal gestoken worden in ver
betering van concurrentiekracht en een
verbetering van de kosten- en opbreng
stenstructuur, waarbij zaken als kosten-
doorbelasting zowel in- als extern niet
meer uit de weg kunnen worden gegaan.
Maar ook het uitbesteden of verzelfstandi
gen van het nu binnen het groter geheel
verrichte werk zal de aandacht moeten
hebben. Het gebruik van nieuwe techni
sche mogelijkheden zal eveneens tot kos
tenbesparing kunnen leiden. De technolo
gische ontwikkelingen zullen naar ver
wachting tevens de mogelijkheid bieden
om op termijn vernieuwde en bij voorkeur
renderende diensten aan cliënten aan te
bieden.
Kortom, ondanks de beperkte groei is er
veel in beweging. Dat heeft consequenties
voor het personeel en de organisatie
structuur). Minder personeel zal nodig
zijn. Bovendien van een andere kwaliteit,
omdat functies en taken van inhoud en
aard zullen veranderen.
Ook de relatie bank/omgeving is aan ver
anderingen onderhevig. Het is duidelijk dat
de rol die de banken in het economisch
proces vervullen kritisch wordt gadegesla
gen. De Rabobank is geworteld in de plaat
selijke gemeenschappen. Die wortels zul
len moeten worden gevoed om de boom in
stand te houden. Uitwerking van voor
noemde thema's zal de Rabobankorgani-
satie door de sanerings- en consolidatiefa
se heenloodsen en prepareren op het in de
jaren negentig voorziene fundamentele
herstel van de wereldeconomie.
De groei van de spaargelden bij de banken,
bestaande uit tegoeden op spaarrekenin
gen en particuliere termijndeposito's, is
fors teruggevallen. In de eerste helft van dit
jaar nam het totale spaartegoed, inclusief
rentebijschrijvingen, toe met slechts f 0,9
miljard. In dezelfde periode van vorig jaar
was dat nog f 6,3 miljard. Het verschil kan
slechts ten dele worden verklaard door een
lagere rentebijschrijving (f 0,8 miljard).
Belangrijker is dat vergeleken met vorig
jaar de stortingen lager en de terugbetalin
gen aanzienlijk hoger lagen. Voorde Rabo
bank is het geschetste beeld temeer te
leurstellend omdat de toevertrouwde mid
delen in onze organisatie grotendeels be
staan uit spaargelden.
Deze ontwikkeling kan niet worden toege
schreven aan een forse daling van de ge
zinsbesparingen. Hoewel een daling van
het inkomen op den duur zal leiden tot een
vermindering van de gezinsbesparingen -
een stelling die op ons spaarcongres deze
zomer meermalen werd geuit - is hiervan
vooralsnog bij de totale besparingen wei
nig te merken. Wel bleef de ontwikkeling
van de lonen achter bij die van de overige
inkomens, zodat de gezinnen die hun be
sparingen gewoontegetrouw aanhouden
bij banken, minder ruimte hadden om te
sparen. Een andere factor die een negatie
ve invloed op de spaartegoeden uitoefen
de lag in de sfeer van de woningfinancie
ring. Een steeds groter gedeelte van de
aankoopprijs wordt namelijk uit eigen mid
delen betaald. Bovendien hebben gezin
nen hun spaartegoeden aangesproken om
daarmee extra af te lossen op hun schul
den. Daarnaast zijn er aanwijzingen dat
steeds meer particulieren het buitenland
als een veiliger haven voor hun spaarcen
ten zijn gaan beschouwen dan het binnen
land.
De belangrijkste factor is echter de toege
nomen belangstelling voor effectenbezit,
met name ook voor staatsobligaties. Ter
dekking van haar enorme begrotingstekor
ten is er de overheid alles aan gelegen zo
veel mogelijk openbare leningen te plaat
sen, de negatieve effecten voor de markt
sector, zoals een hoger rentepeil, ten spijt.
Behalve dat de financieringsbehoefte van
de overheid is toegenomen zijn er ook aan
wijzingen dat ten opzichte van vorig jaar
een groter gedeelte van de openbare
staatsleningen werd toegewezen aan par
ticulieren. Daarnaast is een relatief groot
gedeelte van de dit jaar te emitteren staats
obligaties reeds in de eerste 7 maanden
van dit jaar geplaatst. Door deze samen
loop van factoren is in de periode januari
tot en met juli naar schatting voor onge
veer f 5,5 miljard nieuwe staatsobligaties
in handen van particulieren gekomen; in
dezelfde periode van vorig jaar was dat f 2
a f 2,5 miljard.
Doordat de overheid reeds in belangrijke
mate in haar financieringsbehoefte heeft
voorzien, zal haar kapitaalmarktberoep ge
durende de rest van het jaar naar alle
waarschijnlijkheid betrekkelijk bescheiden
zijn. Dit geeft weer ruimte aan de spaarte
goeden bij banken. Hopelijk zal de groei
zich in het tweede halfjaar hierdoor eniger
mate herstellen.
De Rabobankorganisatie kent een uitge
kiend pakket van woninghypotheken. Tot
grote tevredenheid van verreweg de mees
te van hun cliënten-woningbezitters ver
strekken onze banken al zeer lang de hypo
theek met variabele rente, waarop onbe
perkt boetevrij kan worden afgelost. En
