Nieuw Burgerlijk Wetboek
Doorgeven van volmacht
In het huidige recht heeft de gevolmach
tigde, tenzij anders is bepaald, in het alge
meen de bevoegdheid de volmacht aan
een ander door te geven. Het nieuwe recht
maakt een einde aan dit recht van substitu
tie. Een volmacht wordt gegeven met het
oog op de persoon van de gevolmachtigde.
Doorgeven van de volmacht is slechts dan
geoorloofd indien:
de bevoegdheid hiertoe door de vol
machtgever is gegeven;
de bevoegdheid uit de aard van de te
verrichten rechtshandeling noodzakelijk
voortvloeit of gebruikelijk is;
het in het belang van volmachtgever is
en deze zelf niet in staat is daarvoor een
voorziening te treffen;
de volmacht betrekking heeft op goede
ren die gelegen zijn in een ander land, dan
waarin de gevolmachtigde zijn woonplaats
heeft.
Einde volmacht
Een volmacht is niet het eeuwige leven be
schoren. Genoemd worden hier de belang
rijkste gevallen waarin de volmacht ein
digt:
door het verstrijken van de tijd, het be
reiken van het doel of het in vervulling gaan
van de voorwaarde, welke in de volmacht
is opgenomen;
door overlijden, onder curatelestelling
of faillissement van de volmachtgever of
de gevolmachtigde;
door herroeping door de volmachtge
ver;
door opzegging door de gevolmachtig
de.
Onder het nieuwe recht behoren hierbij
echter enige kanttekeningen te worden ge
maakt. Ondanks de dood of onder curate
lestelling van de volmachtgever blijft de
gevolmachtigde bevoegd die rechtshan
delingen te verrichten, welke nodig zijn
voor het beheer van een onderneming.
Verder blijft de gevolmachtigde ondanks
de dood of de onder curatelestelling van
de volmachtgever of ondanks opzegging
door de volmachtgever, bevoegd die
rechtshandelingen te verrichten, welke
niet zonder nadeel kunnen worden uitge
steld. De hiergenoemde bevoegdheden
eindigen evenwel één jaar na het overlij
den, de onder curatelestelling, of de op
zegging. Met situaties als hier geschilderd
kan een bank worden geconfronteerd.
Aangenomen moet worden dat als een
bank onder dergelijke omstandigheden
heeft gehandeld met een gevolmachtigde,
de rechtshandeling voor rekening van de
gewezen volmachtgever komt. De moei
lijkheid zal echter blijven bestaan, hoe
moet worden gewaardeerd of een bepaal
de rechtshandeling bijvoorbeeld niet zon
der nadeel kan worden uitgesteld.
Onherroepelijke volmacht
Onder het huidige recht is de mogelijkheid
van een onherroepelijke volmacht, behou
dens enige uitzonderingen omstreden.
Straks zijn de mogelijkheden tot een on
herroepelijke volmacht uitgebreid. Het
wordt namelijk mogelijk te bepalen, dat
een volmacht onherroepelijk is voor zover
deze dient tot het verrichten van bepaalde
rechtshandelingen in het belang van de
gevolmachtigde of van een derde. Een der
gelijke volmacht eindigt, tenzij anders be
paald, ook niet in geval van dood of onder
curatelestelling van de volmachtgever.
Wel eindigt zo'n onherroepelijke volmacht
bij het faillissement van de volmachtgever.
De mogelijkheid van een onherroepelijke
volmacht is niet zonder betekenis voor de
bankpraktijk. Zo wordt het straks in het ka
der van kredietbeheer mogelijk van de
cliënt een onherroepelijke volmacht te ver
krijgen tot onderhandse verkoop van be
paalde goederen, zoals een huis, een be
drijfspand of andere bedrijfsmiddelen: een
verstandige en geleidelijke liquidatie leidt
vaak tot een betere opbrengst. Een onher
roepelijke volmacht kan overigens wel
door de rechter worden ingeperkt of beëin
digd. Dit ter bescherming van de belangen
van de volmachtgever of zijn erfgenamen.
Aandacht verdient dat ondanks een vol
macht, ook een onherroepelijke, de vol
machtgever steeds bevoegd blijft om de
rechtshandelingen waarvoor de volmacht
geldt, zelf te verrichten. De waarde van een
onherroepelijke volmacht blijft ook daar
door betrekkelijk. Wanneer immers een
cliënt aan zijn bank onherroepelijke vol
macht geeft tot het verlenen van hypo
theek - welke volmacht bij notariële akte
moet worden gegeven - blijft de cliënt be
voegd om zelf hypotheek te verlenen. Dit
kan betekenen dat op het moment dat de
bank van deze volmacht gebruik wil ma
ken, zij tot de ontdekking komt dat de cliënt
inmiddels het onroerend goed heeft be
zwaard met één of meer hypotheken ten
behoeve van een ander dan de bank.
Einde volmacht en wederpartij
Een wederpartij die met een gevolmachtig
de heeft gehandeld, zal niet altijd op de
hoogte zijn van het feit dat een verleende
volmacht is geëindigd. Wanneer er vol
macht werd verleend, maar deze volmacht
is geëindigd op het moment waarop de
rechtshandeling door de gevolmachtigde
werd verricht, biedt het Nieuw Burgerlijk
Wetboek de wederpartij een duidelijker
bescherming. Nu en straks geldt dat de
volmachtgever het einde van de volmacht
aan de wederpartij slechts kan tegenwer
pen, indien deze laatste het einde der vol
macht kende. Onder het nieuwe recht
komt hier echter bij dat de volmachtgever
in de volgende gevallen steeds een beroep
op het einde van de volmacht kan doen:
het einde van de volmacht is aan de we
derpartij medegedeeld of is bekend ge
maakt op wettelijke of gebruikelijke wijze,
bijvoorbeeld publikatie van het faillisse
ment van de volmachtgever in de Neder
landse Staatscourant;
de dood van de volmachtgever is alge
meen bekend;
beëindiging van de dienstbetrekking
waaruit de volmacht voortvloeide, mits
deze beëindiging voor derden kenbaar is;
de wederpartij is van het bestaan van de
volmacht uitsluitend op de hoogte door
een verklaring van de gevolmachtigde.
Doen bovengenoemde gevallen zich niet
voor en wist de wederpartij evenmin van
het einde van de volmacht, dan wordt de
rechtshandeling, ofschoon de volmacht is
geëindigd, toegerekend aan de volmacht
gever.
Samenvattend
Samenvattend kan worden gezegd dat het
Nieuw Burgerlijk Wetboek een gedetail
leerde regeling van de volmacht bevat.
Deze sluit echter voor een groot deel aan
bij het huidige recht. Opmerkelijke ver
schillen zijn: de beperkingen voor de ge
volmachtigde om met zichzelf te handelen,
de mogelijkheid van een onherroepelijke
volmacht in het belang van de gevolmach
tigde, de bevoegdheid van de gevolmach
tigde om in bepaalde gevallen na de dood
van de volmachtgever nog als gevolmach
tigde te kunnen fungeren en een duidelij
ker regeling van de positie van de weder
partij na het einde van de volmacht.
Afgewacht moet nog worden in hoeverre
de meer gedetailleerde regeling van de vol
macht straks in de praktijk goed werkt. Met
name het feit dat een gevolmachtigde on
danks het einde van de volmacht onder be
paalde omstandigheden nog gedurende
een jaar bevoegd blijft, zal een bank hoofd
brekens kunnen bezorgen. Men denke bij
voorbeeld aan de gevolmachtigde die na
het overlijden van de rekeninghouder nog
geld van diens rekening wil opnemen met
de bewering dat een bepaalde rechtshan
deling niet zonder nadeel kan worden uit
gesteld.
