dagelijkse praktijk wetenschap algemene regels zijn afgeleid. In het Nieuw Burgerlijk Wetboek is de vol macht echter wél uitdrukkelijk geregeld. In hoofdlijnen bevat deze regeling een codifi catie van de huidige rechtsopvatting om trent volmacht. Aan enkele opmerkelijke verschillen zal hierna extra aandacht wor den besteed. Volmacht houdt de bevoegdheid, maar niet de verplichting, in tot het verrichten van rechtshandelingen namens een ander. Van een verplichting kan wél sprake zijn op grond van een andere rechtsverhouding in het kader waarvan de volmacht werd ver leend. Men denke bijvoorbeeld aan winkel - personeel. Dit heeft op grond van een ar beidsovereenkomst niet alleen volmacht, bevoegdheid, tot het sluiten van koopover eenkomsten met klanten, maar is ook ver plicht om dat te doen. Deze verplichting maakt wezenlijk deel uit van de arbeids overeenkomst. In veel arbeidsovereen komsten met winkelpersoneel zal men echter vergeefs zoeken naar een uitdruk kelijke verlening van deze volmacht. In het algemeen is de wijze waarop een volmacht dient te worden verleend niet aan regels gebonden. Zij kan uitdrukkelijk geschie den, maar ook stilzwijgend, bijvoorbeeld in het genoemde geval van winkelpersoneel. Vormvrij Het verlenen van volmacht is zowel nu als straks onder het nieuwe recht veelal vorm vrij. Dat wil zeggen dat voor het geldig verlenen van de volmacht geen geschrift, geen akte, behoeft te worden getekend. In een beperkt aantal gevallen stelt de wet echter zowel nu als straks eisen aan de vorm waarin een volmacht moet worden verleend. Wanneer de volmacht niet vol doet aan die eisen, is zij in die gevallen nie tig. Zo kan een volmacht voor het verlenen van een hypotheek door een gevolmach tigde slechts bij notariële akte worden ge geven. Minstens een onderhandse schrif telijke volmacht is volgens de wet onder meer nodig, wanneer het gaat om het ge ven van royement van een hypothecaire inschrijving, koop op afbetaling, oprichting van een NV of een BV, vertegenwoordiging van een aandeelhouder ter vergadering van een NV of BV of vertegenwoordiging van schuldeisers bij faillissement of sur séance. Onder het huidige recht heeft zich de prak tijk ontwikkeld dat veel volmachten schrif telijk worden vastgelegd, hoewel volgens de wet een mondelinge volmacht voldoen de is. Een schriftelijke volmacht voorkomt immers discussie indien later het bestaan van de volmacht zou worden ontkend. Dit heeft tevens het voordeel dat duidelijk vastligt hoever de bevoegdheid van de ge volmachtigde reikt. Binnen het bankbedrijf wordt altijd gebruik gemaakt van schrifte lijke volmachten welke zorgvuldig worden bewaard. Bij een veelheid van zaken en vanuit controle-oogpunt is dit een pure noodzaak. Men denke aan de talrijke vol machten tot het beschikken over rekenin gen. De bank kan aldus op eenvoudige wij ze aantonen en nagaan, of aan een be- schikkingsbevoegde is of wordt uitbetaald. Bewijs van volmacht. Onder het huidige recht kan zich het pro bleem voordoen dat iemand zich opwerpt als gevolgmachtigde van een ander, zon der dat er voor de wederpartij een bewijs van de volmacht is. In vele gevallen zal de wederpartij zich dan niet tot het doen van een transactie laten verleiden. Het Nieuw Burgerlijk Wetboek heeft voor deze situa tie een voorziening getroffen. De weder partij van de gevolmachtigde kan zich over de toereikendheid van de beweerde vol macht klaarheid verschaffen door de ge volmachtigde terstond om een schriftelijk bewijs van zijn volmacht te vragen. Kan de gevolmachtigde dit niet onverwijld - op zeer korte termijn - overleggen en is de volmacht ook niet door de volmachtgever bevestigd, dan kan de wederpartij de ver klaring van de gevolmachtigde als ongel dig van de hand wijzen. Een voorbeeld ter verduidelijking. Wanneer ik mijn auto te koop aanbied voor een bepaalde prijs, dan komt de koop tot stand door aanvaarding van mijn aanbod door een derde. Wordt mijn aanbod echter geaccepteerd door iemand die zegt dat hij volmacht heeft om deze koopovereenkomst aan te gaan na mens een ander, dan kan ik deze aanvaar ding als ongeldig van de hand wijzen in dien hij mij desgevraagd niet op zeer korte termijn een schriftelijke bewijs van zijn vol macht toont, dan wel de volmachtgever deze volmacht niet heeft bevestigd. Er is dan geen overeenkomst tot stand geko men. Ik kan mijn auto gerust aan een ander verkopen. Heb ik echter verzuimd naar een bewijs van de volmacht te vragen en blijkt achteraf geen toereikende volmacht aan wezig, dan komt er in het algemeen geen overeenkomst tot stand, ook niet met de pseudo-gevolmachtigde. Wanneer ik daardoor schade lijd, kan ik wel proberen deze op de pseudo-gevolmachtigde te ver halen. Het verlenen van een volmacht als zodanig is ook een rechtshandeling. Dit brengt mee dat de volmachtgever juridisch hande- lingsbekwaam moet zijn om rechtshande lingen te verrichten. Met andere woorden: hij moet meerderjarig zijn en mag niet on der curatele zijn gesteld. Wel kan zowel onder het huidige recht als onder het nieu we recht aan een handelingsonbekwame volmacht worden gegeven. Immers, de rechtshandelingen verricht door de gevol machtigde worden beschouwd als rechts handelingen verricht door degene die de volmacht heeft gegeven. Zo is het geheel rechtsgeldig indien een vader aan zijn zoon van vijftien jaar een volmacht geeft om f 10 000,- van de rekening van vader af te halen. Handelen met zichzelf Omdat de gevolmachtige niet voor zichzelf handelt, maar namens de volmachtgever, is het mogelijk dat hij in die hoedanigheid een overeenkomst sluit waarbij hij zelf als wederpartij optreedt. Zo is het denkbaar dat iemand die volmacht heeft om een be paalde zaak te verkopen, deze aan zichzelf verkoopt. De vraag rijst dan in hoeverre dit geoorloofd is, omdat er al snel sprake kan zijn van een tegenstrijdig belang. Als ge volmachtigde immers heeft hij in het alge meen de verplichting om tegen zo hoog mogelijke prijs te verkopen. Als koper evenwel heeft hij belang bij een zo laag mogelijke prijs. Vanuit het huidige recht is het niet eenvoudig een antwoord op deze vraag te geven. Het Nieuw Burgerlijk Wet boek bevat hiervoor een regeling: het is slechts dan geoorloofd dat een gevol machtigde tevens als wederpartij optreedt, wanneer de inhoud van de te verrichten rechtshandeling zo nauwkeurig vaststaat, dat tegenstrijdig belang is uitgesloten. Dit zal bijvoorbeeld het geval zijn indien de volmacht strekt tot verkoop tegen een be paalde prijs.

Rabobank Bronnenarchief

blad 'Rabobank' | 1983 | | pagina 15