moet voldoen aan de wettelijke eisen en we
moeten weten wat de bevoegdheden van de
verschillende organen ten opzichte van el
kaar en naar buiten zijn. Vooral ook bij moei
lijkheden moet je een stevig juridisch hou
vast hebben. Dat geldt voor iedere bank af
zonderlijk. Ook voor Rabobank Nederland,
die immers een rechtspersoon vormt van
meer dan 960 samen coöpererende ban
ken. Het is dan ook begrijpelijk, dat ze in
Eindhoven en Utrecht van het begin af aan
juristen in dienst namen om de vele juridi
sche aspecten, die er bij onze banken, orga
nisatie en bankbedrijf kwamen kijken, in
goede banen te leiden. Heel vroeger werden
die juristen zelfs deftig 'rechtsgeleerde
beambten' genoemd. Ik durf ook te zeggen,
dat vóór het 'economentijdvak' in de jaren
'50 a '60 begon, de juridische kant van de
coöperatie het grootste deel van onze aan
dacht trok. Die aandacht is niet verslapt, ge
lukkig niet, maar wel is ai duidelijker gewor
den, dat een coöperatieve structuur als de
onze en het functioneren daarvan, niet zon
der meer uit juridische bewoordingen van
wetten, statuten of reglementen vallen af te
lezen.
Die studente heeft me dat nog eens
goed doen beseffen. Ze kwam goed
voorbereid met een stel intelligente
vragen, waar ik vaak niet zo maar met een
juridisch ja of nee op kon antwoorden. Er
moest dan een verhaal bij, om de nuancerin
gen en de historische ontwikkeling duidelijk
te maken. Daar wist ze trouwens al het nodi
ge van, want ze had 'gedenkboeken'en ver
schillende andere publikaties al bestudeerd.
Maar een jurist is nu eenmaal graag puntig.
Hoe zit het precies met de 'autonomie', de
zelfstandigheid van de aangesloten banken?
Of met de - wat minder juridische gekleur
de - zelfwerkzaamheid van die banken
Dan blijkt dat er gauw misverstanden kun
nen komen, als je zulke termen al te juri-
disch-technisch wilt gaan duiden. Je moet
weten hoe ze in meer dan 85 jaar allengs
een eigen Rabo-betekenis gekregen heb
ben. Je zou, denk ik wel eens, eigen/ijk een
eigen juridische Rabo-terminologie moeten
ontwikkelen, althans voor eigen gebruik. In
de praktijk redden we ons overigens, want
wij weten wel hoe we onze termen moeten
verstaan.
Een mooi voorbeeld is het woord 'advies'.
Strikt genomen is dit juridisch niet meer dan
een raad die je gegeven wordt en die je, om
dat het 'slechts' een advies is, desgewenst
naast je neer kunt leggen. Zelfs als je ver
plicht bent 'eerst advies te vragenhoeft dat
juridisch niet meer dan een formaliteit te
zijn. Bij ons echter heeft dat 'advies'een heel
pregnante inhoud. Denk aan de Centrale
Kring vergadering! Een advies van dat
'Rabo-parlement' (lees wat Biesheuvel er
over zegt) weegt enorm zwaar. Alle, vaak
zeer ingrijpende regelingen, die thans mee
het leven en werken van onze organisatie
bepalen, hebben zo 'n advies tot grondslag.
Zouden we dat nu een 'bindendadvies'mo
gen noemenNee, ook dat niet, want dan
stuiten we weer op een algemeen bekende
juridische term, die ook niet precies bij onze
eigen Rabo-praktijk past. Laten we bij ge
brek aan beter, voor onze CKV (en straks
voor de CA AR) maar gewoon onze term 'ad
vies' blijven gebruiken. Alleen moet een ju
rist dan wel even weten, wat dat binnen on
ze organisatie betekent
Zelfs voor insiders zit onze organisa
tie tamelijk ingewikkeld in elkaar.
Een buitenstaander moet er echt in
duiken om ze tot in finesses te kunnen ana
lyseren. Het statutaire 'gebouw' is mis
schien niet eens zo moeilijk, vooral niet om
dat het ruim is opgezet, zeg maar volgens
forse architectonische lijnen. Maar wie
meer inzicht wil hebben, moet er wel onze
'huishoudelijke' regels bij op tafel nemen.
Want op velerlei gebied is er keurig volgens
de grote statutaire besluitlijnen een netwerk
van regelingen ontstaan, dat Rabo-typisch
is. Wie als jurist de aansprakelijkheid van de
leden van onze coöperatie op de keper wit
beschouwen, moet bijvoorbeeld ook de ver
eveningsregelingen en de kruislingse garan
tieregeling ten deze natrekken. En dan praat
ik nog niet eens over andere 'zenuwstelsels
waarlangs onze organisatie als ware zij een
levend organisme haar prikkels ontvangt en
uitzendt. Stelsels die heel prozaïsche namen
dragen als liquiditeits- of solvabiliteitsrege-
lingen en dergelijke, maar die voor ons func
tioneren van levensbelang zijn. Ze lijken wat
op de talloze verbindingen die je ontwaart
op een mooie vergroting van zo 'n fameuse
moderne chip. Voor de leek wonderlijk en
onbegrijpelijk, maar het werkt!
En toch, wie er echt achter kijkt, zal ontdek
ken dat ons Rabo-systeem net als zo 'n chip,
in wezen logisch en daarom 'eenvoudig'in
elkaar past. Wel moet hij daarbij bedenken,
dat je mensen (in ons gevalbestuurders, di
rectie, personeel, leden en cliënten) niet
maar even in een elektronisch chip-systeem
kunt persen. Gelukkig niet, er blijkt bij ons
binnen de aanvaarde grote lijnen ruimte
voor verbeteringen en (ook dat!) voor men
selijk fouten. Anders gezegd: de praktijk
spreekt ook zijn woordje mee.
Ik wilde, dat ik dat alles in twee zinnen
had kunnen duidelijk maken, toen die afstu
derende juriste met haar grote vraag op de
proppen kwam. Wordt dat Rabo-conglome-
raat niet eigenlijk meer en meer - ook juri
disch gezien - tot één 'Rabobank'-instel-
Hng? Neen, ze sprak wel niet over het be
ruchte 'hoofdkantoor en bijkantoor', maar
ze speelde kennelijk wel met de gedachte
dat ze misschien toch het juridische geheel
sterk kon laten prevaleren boven de zelf
standige, zelfwerkzame, 'autonome'eenhe
den, die coöperatief onze organisatie (inclu
sief Rabobank Nederland) vormen.
Dat gedachtenspel stond mij niet aan. De
sleutel voor het verstaan van de Rabobank-
organisatie, zo zei ik op die vraag, ligt -juri
disch en ook economisch - bi/ de aangeslo
ten banken en niet te vergeten hun leden.
Daar moeten we beginnen en eindigen!
Maar er is wel ons 'chip-circuit', waardoor
wij via Rabobank Nederland door alle moge
lijke lijnen aan elkaar verbonden zijn. Die
zijn juridisch, voor wie er oog voor heeft, on
getwijfeld stuk voor stuk te traceren. Finan
cieel en economisch springen die lijnen er
vaak nog veel duidelijker uit. Maar ook dan
komen de eindjes toch weer bij elkaar in al
die afzonderlijke banken met al die leden en
cliënten. Eén voorbeeld moge ik daarvan ge
ven. Onze pas geïntroduceerde Rente Sta
biel Hypotheek is geboren uit een veelheid
van ideeën en niet de minst belangrijke
daarvan kwamen van aangesloten banken,
die hun cliënten een nieuwe passende hypo-
theekvorm wilden bieden. Dat is een soort
'samenspel', dat zelfs in geen enkele juridi
sche regeling is te vatten!
JRH
