Intramurale gezondheidszorg
(Vervolg van pagina 19)
stelling van de overheid is om via budget
tering tot 1 987 f 2 miljard te bezuinigen in
de gezondheidszorg. Of dit gerealiseerd
zal worden is zeer onzeker. De vraag naar
gezondheidszorg wordt er immers niet
door beperkt. Wel zullen ziekenhuizen
door de invoering van een budgetterings
systeem gestimuleerd worden om hun
middelen efficiënter te gebruiken. Aldus
kan het invoeren van budgettering een be
langrijke bijdrage leveren aan het terug
dringen van de kostenstijging. Blijft de
vraag of binnen een budgetteringssysteem
de omvang en kwaliteit van de zorgverle
ning op peil gehouden kan worden.
Garantieverlening
Naast de sterke kostenstijging wordt de
gezondheidszorg momenteel geconfron
teerd met problemen rond de garantiever
lening. Het verlenen van overheidsgarantie
voor de financiering van de bouw van in
stellingen voor gezondheidszorg ge
schiedt momenteel op verschillende wij
zen. Binnen het huidige garantiebeleid
wordt namelijk een taakverdeling toege
past, die inhoudt dat:
het Rijk de financiering van de algeme
ne en categorale ziekenhuizen garandeert;
de provincie garantie geeft voor de fi
nanciering van psychiatrische ziekenhui
zen, zwakzinnigeninrichtingen en ver
pleeghuizen;
de gemeente borg staat voor de finan
ciële verplichtingen, voortvloeiend uit de
bouw van bejaardencentra.
Met name bij de provincies is twijfel gere
zen over de zin van hun taak bij de garan
tieverlening. Bovendien staan in enkele
provincies de gegarandeerde geldleningen
in een ongunstige verhouding tot hun re
serves en budgettaire mogelijkheden. Dit
is bij een aantal gemeenten ook het geval.
Een van de nadelige gevolgen van deze si
tuatie is dat de bouw van nieuwe instellin
gen wordt vertraagd, doordat de benodig
de garantie van de provincie of gemeente
op zich laat wachten. Er wordt dan ook vol
op gestudeerd op alternatieven voor het
garantiebeleid. Daarbij wordt gedacht aan
een combinatie van het huidige systeem
met een garantievorm waarin de betrokken
overheden gezamenlijk deelnemen. Het
huidige systeem blijft dan bestaan, met die
uitzondering dat het Rijk het risico van de
garantieverlening voor bepaalde projecten
geheel of gedeeltelijk van de lagere over
heid overneemt (de zogenaamde achter
borg- of contragarantieregeling). Het Rijk
Versnelde technologische
ontwikkelingen in de medi
sche wetenschap brengen
kostbare investeringen in
apparatuur mee.
vergoedt in zo'n geval de eventuele uitga
ven van de lagere overheid ten gevolge van
geëffectueerde borgstellingen geheel of
gedeeltelijk.
Overige ontwikkelingen
Momenteel is de Wet Voorzieningen Ge
zondheidszorg in voorbereiding. Deze wet
heeft betrekking op alle instellingen en
personen die werkzaam zijn op het gebied
van de gezondheidszorg. Bij invoering
hiervan, waarschijnlijk in 1 984, zal er spra
ke zijn van een verdergaande verschuiving
van verantwoording en planning naar de
regio (regionalisatie). Er zal binnen vooraf
vastgestelde financiële kaders op middel
lange en lange termijn een samenhangend
stelsel van gezondheidsvoorzieningen per
regio (lees provincie) worden ontwikkeld.
Ondanks de noodzaak om te bezuinigen
zal er ook in de komende jaren nog voor
aanzienlijke bedragen geïnvesteerd wor
den in de gezondheidszorg. De prioritei
tenlijst in het kader van de Wet Ziekenhuis
voorzieningen geeft aan dat er in de jaren
1 982-1 987 voor f 3,8 miljard aan zieken-
huisbouw moet worden gerealiseerd. Dit
bedrag zal echter niet gehaald worden,
daar staatssecretaris Van der Reijden van
Volksgezondheid in maart van dit jaar be
sloten heeft een bouwstop in te stellen
voor de intramurale gezondheidszorg tot
1 oktober 1 983. De staatssecretaris zal
daarna aan de hand van nog vast te stellen
criteria bepalen welke uitbreidings- en
nieuwbouwplannen in de toekomst gerea
liseerd kunnen worden. Daarbij zal onder
andere per regio gekeken worden naar de
beddennorm.
Een ontwikkeling die een toename van de
kosten met zich meebrengt is de toene
mende vergrijzing van de Nederlandse be
volking. Daardoor zullen er, uitgaande van
de thans gehanteerde norm, tot 1 990 circa
3000 bedden in verpleeghuizen bij moe
ten komen. Dit zal voor een gedeelte gerea
liseerd kunnen worden door ombouw van
ziekenhuizen die op de nominatie staan om
gesloten te worden. Vast staat in ieder ge
val dat de totale exploitatiekosten van ver
pleeghuizen de komende jaren zullen toe
nemen.
Dit wordt versterkt doordat er sprake is van
een verschuiving naar verpleging in het
goedkopere verpleeghuisbed in plaats van
het dure ziekenhuisbed. Dit blijkt onder an
dere uit de daling van de gemiddelde ver-
pleegduur in ziekenhuizen in de periode
1975-1981 met 15 procent tot bijna 14
dagen. Deze ontwikkeling zal naar ver
wachting de komende jaren doorgaan.
Conclusie
De noodzakelijke overheidsbezuinigingen
gaan niet aan de gezondheidszorg voorbij.
De komende jaren zal getracht worden de
overcapaciteit in algemene en categorale
ziekenhuizen te verminderen door bedden
reductie, die gehele of gedeeltelijke slui
ting van enkele ziekenhuizen inhoudt. De
hoogte van de daarmee te bereiken bezui
niging per bed is onzeker, doch zal zeker
minder zijn dan de gemiddelde kosten per
bed, die circa f110 000 bedragen. Verder
wil de overheid in de komende jaren f 2
miljard bezuinigen in de gezondheidszorg
door invoering van budgettering. Daar
staat tegenover dat de vergrijzing van de
bevolking een toename van de kosten van
gezondheidszorg met zich meebrengt. Bij
handhaving van de huidige norm zullen er
tot 1990 ongeveer 3000 bedden in ver
pleeghuizen bij moeten komen. Het aantal
bedden in psychiatrische ziekenhuizen en
zwakzinnigeninrichtingen zal de komende
jaren weinig veranderen.
Samengevat luidt de conclusie, dat, ook
zonder overheidsingrijpen, de totale kos
ten van de intramurale gezondheidszorg,
onder meer ten gevolge van loonmatiging
in de komende jaren minder snel zullen
stijgen dan in de jaren zeventig. Welk ef
fect de overheidsmaatregelen, zoals bed
denreductie en budgettering zullen heb
ben op de totale kosten is niet bekend. Bo
vendien zullen deze maatregelen nauwe
lijks invloed hebben op de vraag naar ge
zondheidszorg. Het effect van deze kos
tenverlagende maatregelen zal voor een
deel ook wegvallen tegen de toename van
de exploitatiekosten van verpleeghuizen.
Hebben de voorgenomen maatregelen het
beoogde resultaat, dan zullen de totale
kosten van de intramurale gezondheids
zorg zich in de toekomst kunnen stabilise
ren. Dit vereist echter wel een grote in
spanning van zowel de overheid als de be
trokken instellingen.