Je kon de spanning voelen
zaken moeten immers op korte termijn
Bindende en verbindende
taak
Natuurlijk komen we ook over de fusietijd
te praten. Mertens werd de eerste voorzitter
van de Raad van Beheer en Verhage de eer
ste voorzitter van de Hoofddirectie. Beiden
hadden direct heel goed door, dat van hun
onderlinge samenwerking enorm veel zou
afhangen. Dat was me al jaren geleden door
Verhage verteld en wordt nu nog eens door
Mertens bevestigd. 'We konden goed met
elkaar opschietenzegt Mertens, 'en dit was
nodig ook'. Ik vraag Mertens in hoeverre hij
persoonlijke invloed heeft gehad op Eindho-
vens bereidheid tot fusie. Dat besluit moest
immers 'in het geheimzonder het gebrui
kelijke brede overleg genomen worden.
'Ik heb vanaf het eerste moment zeer nauw
overlegd met Van Campen. Voor mij was
het een voorwaarde dat Van Campen mee
zou doen. Ik zelf voelde me onvoldoende in
staat om alles wat aan de orde zou kunnen
komen, goed te beoordelen. Samen met
Van Campen kon dat wel. Hij zei ja op die
voorwaarde. Pas na het tweede gesprek
met Verhage heb ik teruggekoppeld naar
de Raad van Beheer. We hadden toen al
een conceptie en het ging daarna heel snel.
In de zomer van 1 970 is het allemaal rond
gekomen.
'Terugblikkend denk ik niet, dat er nog
iemand aan twijfelt of het een verstandig
besluit is geweest. Ik geloof dat we daar
mee nog net op tijd zijn geweest. Ik vraag
me zelfs af of je vandaag de dag zo'n fusie
nog rond zou kunnen krijgen.
'Heel in het begin van de eerste Structuur
commissie had ik wel het gevoel dat er nog
een groot gebrek aan onderling vertrou
wen was. Je kon de spanning tussen de
toen nog aanwezige partijen haast voelen.
We hadden toch blijkbaar wat tijd nodig
om aan elkaar te wennen. Ook om in te
zien, dat het niet om de centrale bank gaat,
maar om een goede regeling van de orga
nisatie van de banken.
'Ik heb er nooit veel moeite mee om een
zaak volledig te objectiveren, ook al ben ik
er zelf partij bij. Dat heb ik bij de fusie ook
gedaan, en misschien is het mij door mijn
eigen partij wel eens kwalijk genomen, dat
ik teveel aan de andere toegaf. Dat is mis
schien mogelijk, maar ik geloof zelf niet dat
het waar is. Wel heb ik bewust gestreefd
naar voldoende ruimte voor beide partijen.
Dat heeft mij ook wel teleurstellingen op
geleverd.'
Mertens staart door het raam naar buiten,
waar zijn wijde tuin door een bosrand om
sloten wordt en zegt dan kennelijk in volle
ernst: 'Je moet een zaak zonder spelletjes,
zonder dubbele bodem, maar op een eerlij
ke manier voorstellen. Dan krijg je het no
dige vertrouwen. Ik heb nooit gevraagd om
vertrouwen op de wijze van: jongens, die
voorstellen moet je accepteren. Je moet
proberen de zaak 'straight' te houden en
ook nooit iemand persoonlijk aanvallen. Ik
weet, dat ik het nooit iedereen naar de zin
heb kunnen maken, maar ik heb toch de in
druk gekregen dat mijn optreden heeft
Mertens lacht erom, maar gaat er meteen
serieus op in.
'De voorzitter is de exponent van de Raad
van Beheer. Iemand moet dat werk doen,
de anderen hebben daar niet de tijd voor. Ik
zie de Raad van Beheer als vertegenwoor
digend orgaan van de organisatie in het
beleid. Natuurlijk is zo'n voorzittersfunctie
en -werkwijze een beetje een eigenaardige.
Je kunt daarvoor constructies uitdenken,
waarvan je van tevoren weet dat het ruzie
geeft, maar je kunt het ook perfect regelen
en dan toch in de problemen komen, om
dat de mensen niet goed met elkaar over
weg kunnen.
'In de wijze zoals bij ons gebruikelijk is, zie
ik eerder een garantie dat er geen conflic
ten ontstaan dan dat ze er wel zouden ko
men. Mits ook zo'n voorzitter weet op wel
ke plaats hij zit en welke verantwoordelijk
heid hij draagt. De voorzitter moet een bin
dende figuur zijn. Conflicten kunnen altijd
en overal voorkomen. Die zijn er bij ons ook
wel geweest. Ik denk dat juist in zo'n situa
tie, juist als er spanningen zijn, een ver
standig, wijs optreden van een voorzitter,
die formeel geen deel uitmaakt van de
Hoofddirectie, bijzonder goed kan werken.
Hij is zelf geen partij, maar kent de achter
gronden van de problemen. Een beetje
biechtvader kan hij ook nog zijn.
'Eerste eis is natuurlijk, dat het goed klikt
tussen de voorzitter van de Hoofddirectie
en die van de Raad van Beheer. Je moet
ook heel zorgvuldig afwegen: waar moet je
actief worden, of passief blijven? En dan is
er het goed voeling houden met de organi
satie. Ik vind het van groot belang om
kringvergaderingen bij te wonen. En last
but not least is het voor de voorzitter nodig
te weten wat er leeft onder de leden van de
Raad van Beheer.
'Ik ben zelf voor een ruime mate van vrij
heid voor de voorzitter van de Raad van Be
heer. Maar hij moet weten wat anderen
denken en vooral weten dat zijn verant
woordelijkheid is het optreden namens de
Raad van Beheer.'
een zaak zonder spelletjes,
zonder dubbele-
bodemvoorstellen
Raboman Mertens
doen, moet je niet alleen weten wat er bij
de banken leeft, maar moet je ook inzicht
hebben in het beleid van de Hoofddirectie.
Het bancaire staat bij ons namelijk nooit
helemaal los van het organisatorische.
Voor dat inzicht is echter meer nodig dan
twee keer per maand een vergadering van
beide organen! Je ontkomt er niet aan dat
er iemand namens de Raad van Beheer
meekijkt in de keuken van de Hoofddirec
tie. Dan pas kan de Raad van Beheer
beoordelen hoe het daar functioneert.
'Als je als voorzitter van de Raad van Be
heer die vergaderingen van de Hoofddirec
tie meemaakt, moet je wel weten dat je
geen verantwoordelijkheid draagt voor de
daar genomen besluiten. Die neemt de
Hoofddirectie zoals zij denkt dat nodig is.
Maar het grote voordeel is, dat de voorzit
ter weet hoe het gegaan is, dat hij het be
sluit kan beoordelen en zonodig het stand
punt in de Raad van Beheer kan toelichten.
'Intern is het zo geregeld, dat vele besluiten
van de Hoofddirectie onderworpen zijn aan
de goedkeuring van de Raad van Beheer.
Ook daarvoor is de voorzitter van de Raad
van Beheer nuttig. Ik meen zelfs dat we er
in de toekomst meer naar toe moeten dat
de voorzitter, meer dan tot nu toe gebrui
kelijk is, gemachtigd wordt bepaalde be
sluiten goed te keuren zonder dat die voor
af in de Raad van Beheer zijn geweest. Veel
worden beslist. In dat opzicht biedt de ver
vulling van een eventuele vacature in de
Raad van Beheer mij ook wel enige zorg.
Iemand, die een functie in het bedrijfsleven
heeft, vindt moeilijk tijd om het lidmaat
schap van onze Raad van Beheer erbij te
doen.'
Maar u hebt altijd dezelfde pet op? U mag
zich zo 'n beetje de vrijgestelde van de Raad
van Beheer voelen?
