Exportbevordering
naar ontwikke
lingslanden
De noodzaak van
ontwikkelingssamenwerking is
lange tijd een onderwerp
geweest waarover, zeker in
Nederland, vrijwel geen
verschil van mening bestond.
Maar de laatste jaren is daar
verandering in gekomen. De
westerse landen zijn door de
economische recessie
gedwongen hun hulp aan de
Derde Wereld kritisch te
bezien. Ook bij de
internationale instellingen,
zoals de Wereldbank, tekent
zich een nieuwe benadering af.
Er is een heroriëntatie
opgetreden waardoor er anders
dan voorheen naar de
belangen van beide partijen, de
hulpgever en de
hulpontvanger, gekeken wordt.
Drs. H. J. Berenschot
Internationaal
onderzoek
Voor de aanpak van de ontwikke
lingsproblematiek waren sedert
de Tweede Wereldoorlog telkens
nieuwe benaderingswijzen in zwang. Nu
eens lag het accent op de zware basisindu
strie, dan op het bevorderen van het klein
bedrijf, dan weer praatte en schreef men
vooral over het onderwijs en dan weer over
het coöperatiewezen of de woningbouw.
Aan het eind van de jaren zestig was de
term 'community development' in de mode
om vervolgens plaats te maken voor 'de
groene revolutie'. De internationale instel
lingen, evenals de donorlanden deden mee
aan deze verschuivingen in de aanwen
dingsrichting van de ontwikkelingshulp.
De twee hoofdoorzaken hiervan waren, dat
men niet wist welke benaderingswijze de
juiste was en dat men te ongeduldig was:
als men niet snel positieve resultaten zag,
ging men teleurgesteld op zoek naar weer
een andere wijze van hulpverlening.
Maar al doende leert men. De deskundigen
zijn het er zo langzamerhand over eens, dat
ieder land (en zelfs iedere regio van een
land) een eigen aanpak van de problemen
vereist.
Mode-trends in ontwikkelingshulp zijn tot
het verleden gaan behoren. Ook speelt de
recessie in de westerse wereld deze hulp
parten. Er is minder geld beschikbaar. Men
is voorzichtiger geworden en men bestu
deert alle facetten van een ontwikkelings
project diepgaander dan voordien. Verder
is het accent meer op 'zelf-doen' en de
eigen verantwoordelijkheid komen te lig
gen.
In de jaren vijftig werden alle landen in de
Derde Wereld over één kam geschoren en
voldeed de tegenstelling Noord-Zuid.
Echter, zoals onlangs president Clausen
van de Wereldbank nog eens onderstreep
te, het beeld is veel gecompliceerder ge
worden. Er bestaan sterk van elkaar ver
schillende groepen van landen, die elk een
eigen formule voor het ontwikkelingsbe
leid behoeven.
Men moet de nieuwe zich industrialiseren
de landen (NIC's) onderscheiden van de al
lerarmste landen en de OPEC-landen van
de niet-olieproducerende landen. Maar
ook is het onderscheid dichtbevolkt (India,
Bangladesh) tegenover dunbevolkt (de Sa-
hel-landen) van belang. Voorts kunnen
landen gegroepeerd worden rond begrip
pen als 'eiland-economieën' (staatjes in
het Caribisch gebied en Stille Oceaan),
I centraal geleide economieën (Tanzania,
Foto: Nederlandse wegenbouwers in hun
werkplaats in Soedan instrueren plaatselij
ke werknemers.
