Aardgas: gouden ranc
Sinds de energieprijzen, met
name die van aardolie en -gas,
in de jaren zeventig in een
stroomversnelling zijn geraakt,
leek het erop dat de
afnemerslanden zouden
moeten leren leven met de
gedachte dat deze prijzen
slechts verder omhoog en niet
omlaag zouden kunnen. Het
zag er daarom naar uit dat de
olieproducerende landen, en
ook bijvoorbeeld Nederland als
semi-OPEC-land, uit dien
hoofde louter zonnige tijden
tegemoet zouden gaan.
In de afgelopen tijd werd
evenwel meer en meer
duidelijk dat er tevens
schaduwkanten verbonden zijn
aan het bezit van grote o/ie-
en/of aardgasvoorkomens. In
landen die in betekenende
mate op energie 'drijven',
werden de opbrengsten veelal
snel uitgegeven, in de
veronderstelling dat de begrote
energiebaten inderdaad voor
het volle bedrag in de
betreffende staatskassen
terecht zouden komen. Toen er
dan ook sprake was van een
toenemende neerwaartse druk
op de energieprijzen moesten
deze landen op pijnlijke wijze
ervaren dat er een spaak was
gestoken in het vliegwiel van
de wassende stroom inkomsten.
Het ligt voor de hand dat de
mondiale ontwikkelingen op
energiegebied van grote
betekenis zijn voor ons land. In
dit artikel zal op deze invloed
worden ingegaan. Eerst zal in
hoofdlijnen worden beschreven
van welke aard de opgetreden
veranderingen zijn. Vervolgens
zal worden ingegaan op de
consequenties voor de
overheidsfinanciën, terwijl ten
slotte het gevoerde
energiebeleid zal worden
aangestipt.
enorme overheveling van koopkracht
plaats, hetgeen voor de Westerse landen
een directe nationale verarming inhield.
Overigens werd de rekening, via de veelal
bestaande indexeringsmechanismen, niet
aan consumenten, maar aan bedrijven ge
presenteerd. De krachtige olieprijsverho
gingen lieten daarnaast diepe sporen na in
de inflatievoeten en op de betalingsbalan
sen. Op de tweede plaats werd duidelijk
hoe kwetsbaar met name de Westeurope-
se landen waren met betrekking tot de olie
voorziening. Een ongestoord verloop daar
van was niet langer gegarandeerd, het
geen een belangrijk politiek element in zich
droeg.
Het lag voor de hand dat deze ontwikkelin
gen reacties zouden oproepen. Deze wer-
De beide energiecrises in het afge
lopen decennium brachten in de
Westerse industrielanden ingrij
pende veranderingen teweeg. Op de eerste
plaats betekenden de olieprijsexplosies
een geduchte knauw voor het welvaarts
peil in die landen. Immers, er vond een
Drs. G. H. M.
van Duinen
Algemeen Economisch
Onderzoek
