Bedrijfsopvolging in de land- en tuin
bouw.
Voorbereiden en voor uitzien!
Zo is er de mogelijkheid van een CAO-loon,
gelijk aan dat van leeftijdgenoten met de
zelfde beroepsopleiding, kennis en erva
ring, welke elders in loondienst zijn. Ook
kan men denken aan het toekennen van
een aandeel in de winst voor de meewer
kende opvolger: een beloning in de vorm
en om de financiële verplichtingen te kun
nen voldoen, nu en in de toekomst. Hier
voor moet het bedrijf in de eerste plaats
van voldoende omvang zijn. In verband
hiermede moet worden opgemerkt, dat in
de praktijk oppervlaktevergroting van be
drijven meestal geen eenvoudige zaak is,
vanwege de schaarste aan grond en de ho
ge grondprijzen. Voorts kan bij intensieve
veehouderijbedrijven bijvoorbeeld be-
regelingen hebben getroffen. Anders
wordt het bedrijf onder de erfgenamen
verdeeld. In het algemeen kan gesteld wor
den dat de medewerking van alle gezinsle
den vereist is om tot een voor ieder aan
vaardbare oplossing van de overname van
een bedrijf te komen. Hierbij is het van be
lang dat afspraken en overeenkomsten
tussen ouders, opvolger en overige gezins
leden door een notaris worden vastgelegd.
Wie aan een land- en tuin
bouwschool studeert wordt
ook met de mechaniek van
de werktuigen vertrouwd
gemaakt.
van een schuldbekentenis, of tegoed-
schrijving, of combinaties hiervan. Een an
dere vorm van belonen is bijvoorbeeld het
opzetten van een samenwerkingsverband
in de vorm van een maatschap. De deelne
mers (ouders en opvolgers) genieten een
aandeel in de winst. Het samenwerkings
verband kan behalve een vorm van belo
ning ook een wijze van geleidelijke be
drijfsovername zijn.
Of men de opvolger nu wel of niet beloont,
men zal hem altijd verzekerd willen zien te
gen de gevolgen van ziekte en arbeidson
geschiktheid. Daarnaast moet er altijd be
lasting worden betaald. In het geval geen
beloning plaatsvindt, zal de belastingin
specteur toch kost inwoning kleding
als loon aanmerken. Daarover zal belasting
en premie geheven worden. Anderzijds zal
hetgeen voor de meewerkende opvolger
als inkomen wordt berekend, bij de ouders
als bedrijfsonkosten fiscaal aftrekbaar zijn.
Levensvatbaar bedrijf
Bij de bedrijfsovername is van wezenlijk
belang dat het bedrijf levensvatbaar is.
Waaraan een bedrijf in dat opzicht moet
voldoen is moeilijk aan te geven. Waar het
uiteindelijk om gaat is dat het voldoende
inkomen moet opbrengen om de onderne
mer en zijn gezin te kunnen onderhouden
drijfsvergroting stuiten op de Hinderwet.
Ook andere milieuregelingen kunnen be
lemmerend werken. In de tweede plaats
moet een bedrijf efficiënt van opzet zijn.
Het is dan ook van belang dat een over te
nemen bedrijf meegaat met de ontwikke
lingen in de tijd, ook al dient een opvolger
zich pas over een aantal jaren aan. De ren
tabiliteit van een bedrijf blijft niet op peil als
er geen tijdige aanpassingen plaatsvinden.
Ten slotte dient een levensvatbaar bedrijf j
een gezonde financiële structuur te heb
ben. Daarvoor moet er voldoende eigen j
vermogen aanwezig zijn. Het eigen vermo
gen dient immers als risicodrager voor
schulden bij eventuele verliezen of bij be
drijfsbeëindiging. Maar er is meer. Een be
drijf moet ook rendabel zijn. De winst moet
behalve om een inkomen voor de onderne
mer en zijn gezin te garanderen, alsmede
financiële verplichtingen aan derden te
kunnen voldoen ook groot genoeg zijn om
besparingen te creëren waaruit toekomsti
ge investeringen kunnen worden gedaan, j
Juridische aspecten
Overdracht van het bedrijf aan de opvolger
door de ouders kan plaatsvinden bij het le
ven of na het overlijden van de ouders. Wat
het laatste betreft is het wel noodzakelijk I
dat de ouders hiervoor tijdens hun leven
zodat later geen verschil van mening daar
over kan bestaan.
Fiscale aspecten*
Bedrijfsoverdracht betekent voor de ver
trekkende ondernemer het staken van zijn
bedrijf, waarbij met de fiscus moet worden
afgerekend. Dat geldt niet alleen voor be
lasting over de jaarlijkse fiscale winst, maar
ook die over de eventuele waardestijging
van het onroerend goed, die overigens pas
blijkt na bedrijfsbeëindiging.
Een boerderij, die vroeger enkele tiendui
zenden guldens waard was en nu nog voor
dat bedrag op de balans staat, kan bij over
dracht vaak tonnen waard zijn geworden.
Het (positieve) verschil tussen de werkelij
ke waarde en de balanswaarde wordt wel
de stille reserve genoemd; deze wordt bij
bedrijfsbeëindiging als stakingswinst be
last.
Wanneer de ondernemer 65 jaar is, of voor
45% of meer arbeidsongeschikt is, kan
gebruik worden gemaakt van de zoge
naamde geruisloze doorschuiving van het
bedrijf. Ook bij overlijden van de onderne
mer is doorschuiving mogelijk, ingeval de
onderneming voortgezet wordt door één of
meerdere erfgenamen. Hierbij wordt het
bedrijf overgedragen tegen de boekwaar
de, zoals die op de balans staat. Dan is er
