Bedrijfsopvolging
in de land- en tuinbouw
Voorbereiden en vooruitzien!
Een land- of tuinbouwbedrijf is
tegenwoordig een kapitale
onderneming. Het
geïnvesteerde vermogen van
een gemiddeld agrarisch bedrijf
is in het afgelopen decennium
ruwweg vervijfvoudigd tot circa
1 miljoen gulden. Jonge
agrariërs die voornemens zijn
een bedrijf over te nemen,
moeten zich doorgaans diep in
de schulden steken om de start
te kunnen maken. Te meer,
omdat de mogelijkheden om
een behoorlijk vermogen te
vergaren vóór de overname
beperkt zijn. Naast de
financiële perikelen komen
jonge agrariërs nog tal van
juridische, fiscale en
bedrijfseconomische problemen
tegen.
indien echter ai deze zaken
reeds vroeg door zowel de
vertrekkende ondernemer als
de opvolger worden
onderkend, dan zal bij een
juiste en tijdige voorbereiding
de overname minder pijnlijk
verlopen. Daartoe bieden de
bedrijfsoverdrachtsvormen,
waarbij het bedrijf geleidelijk
wordt overgedaan aan de
opvolger, de beste
mogelijkheden.
25
Ir. A. R. Sjauw-Koen-Fa
Bedrijfstakonderzoek
Het is niet zo dat bedrijfsopvolging
een kwestie is, die zich op één be
paald moment afspeelt. Het begint
al als de zoon (of dochter) in een agrarisch
gezin de wens te kennen geeft om boer(in)
te willen worden. Dit kan in een zeer vroeg
stadium gebeuren, wanneer de opvolger
goed gemotiveerd is en er geen andere
mogelijke opvolgers zijn, of in een latere
fase, wanneer er meerdere kinderen zijn en
er geen zekerheid bestaat over wie de op
volger zal worden.
Met het besluit boer of tuinder te worden
begint het ondernemen. En omdat de he
dendaagse land- en tuinbouw ingewikkeld
en aan sterke verandering onderhevig is,
worden er ook aan de jonge agrariër zeer
hoge eisen gesteld op het gebied van vak
manschap en ondernemerschap.
Zo moet hij als bedrijfsleider een goed in
zicht hebben in het totale bedrijfsgebeuren
en tegelijkertijd oog hebben voor wat zich
afspeelt buiten zijn eigen sector. Het vol
gen van de laatste ontwikkelingen op tech
nisch gebied en het tijdig daarop inspelen
is van groot belang voor de continuïteit van
de onderneming.
De ondernemer dient steeds op de hoogte
te zijn van het marktgebeuren en de prijs
ontwikkelingen. Zijn streven zal altijd ge
richt moeten zijn op een efficiènte bedrijfs
voering. Voortdurend moet hij de kosten
bewaken en het financiële resultaat van
zijn daden meten. Dit alles is slechts een
globale voorstelling van hetgeen van de
aspirant-boer gevraagd wordt.
Voor alle jongeren die voornemens zijn
boer of tuinder te worden, geldt dat zij zich
tijdig en goed moeten voorbereiden op hun
toekomstige taken. Hiertoe draagt in de
eerste plaats de vorming in het gezin bij.
Daarnaast is een goede vakopleiding een
vereiste. Het vak bedrijfseconomie in het
studiepakket is aan te bevelen. Voorts is
het meewerken op een agrarisch bedrijf
vóór de overname van bijzonder belang.
Hierdoor krijgen zij inzicht in het bedrijfs
gebeuren van het toekomstige bedrijf, ter
wijl de opgedane kennis aan de praktijk
kan worden getoetst.
Beloning
Wanneer de opvolger op het bedrijf van
zijn/haar ouders meewerkt, zijn er redenen
genoeg om voor de geleverde arbeid een
beloning te ontvangen. De elders werken
de kinderen ontvangen immers óók een
beloning voor hun arbeid. Voorts maakt
een beloning vermogensvorming mogelijk,
die noodzakelijk is voor een toekomstige
bedrijfsovername. En ten slotte geeft een
regelmatige beloning voor de opvolger
meer zekerheid dan een situatie, waarbij
achteraf bij de bedrijfsovername een verre
kening moet plaatsvinden.
De wijze van belonen kan verschillend zijn.
