zegd meer de ruimte.
Wordt daar nu mee voorkomen, dat onze
huidige generatie haar eigen Veluwe niet
verder 'opeet'? Zo links en rechts dus het
kapmes erin?
'Nee, bespaar me dat,' zegt mr. Fokkens.
'We willen juist, maar dan ook heel doelbe
wust, conserveren wat er nog is. Er is in de
loop der jaren wel het een en ander verlo
ren gegaan. En het is bepaald noodzakelijk
om hier en daar verbeteringen aan te bren
gen.'
Het is een hele waslijst wat er moet worden
opgeknapt. Kwaliteitsverbetering van bij
voorbeeld sprengen en beken, die heel
vaak droog zijn komen te liggen, van heide
velden, zoals de Ginkelse en Edense heide,
die voor een groot deel zijn vergrast en
daarom afgeplagd dienen te worden.
Op korte termijn wordt een aantal zandwe
gen op de Veluwe voor het gemotoriseerde
verkeer afgesloten, fietspaden aangelegd
met de daarbij behorende picknickplaat
sen en stiltegebieden gecreëerd.
Er is op de Veluwe werk bij de vleet. Dat
biedt derhalve mogelijkheden voor men
sen zonder werk, die uit de groene sector
of de landbouw komen. In de bossen is het
vaak een dringende zaak geworden de
Amerikaanse vogelkers te gaan kappen.
Dat moeten vakmensen doen en niet de
een of andere kantoorklerk die nou toeval
lig geen baan meer heeft. Niet het systeem
dus van het verfoeilijke 'werkverschaffen'.
Bij de provincie Gelderland is men er een
beetje verbolgen over, dat de landbouw
zich bij de studie over het landschapsplan
bij voorbaat buitenspel heeft geplaatst. De
betrokken organisaties wilden er beslist
wel het hunne over zeggen, maar zagen
het toch niet zitten in de provinciale bege
leidingscommissie plaats te nemen. 'Een
omissie,' meent Fokkens. 'Want in het inte
rimrapport is gesteld dat overmatige be
mesting op sommige plaatsen tot sterke
verontreiniging van bodem en grondwater
leidt. Daarmee, met die simpele constate
ring alleen al schop je tegen het zere been.'
De Veluwe moet over, pakweg, 25 jaar nog
even vrij en fijn zijn als nu het geval is. Ze is
nu eenmaal een zeer belangrijk recreatie
gebied, dat economisch gezien drijft op de
toeristische kurk.
Al met al is het natuurlijk een geweldig iets
dat het nog niet te laat is om al het fraais
van de Veluwe te conserveren. En in Oost-
Gelderland wordt ervaren, dat door verbe
tering van beken en waterbeheersing, het
opnieuw onderhouden van de houtwallen,
ruilverkavelingen en het sluiten van be
heersovereenkomsten in de marge al aar
dig wat resultaat is geboekt. Maar het zal
nog wel jaren duren en er zal nog heel wat
De foto's op deze beide pagina's geven de
karakteristieke plekjes van Oost-Gelderland
goed weer.
water door de fraaie beken moeten stro
men eer 'Winterswijk' echt helemaal een
nationaal landschap is.
Maar wat gaan de nationale landschappen
Veluwe en Oost-Gelderland kosten?Zoziet
het huishoudboekje dat wordt beheerd
door CRM voor de totaal 20 landschappen
er uit. Er zijn drie potjes: het eerste om de
lopende zaken, het lopend beleid in finan
cieel goede banen te leiden, het tweede om
het huidige beleid te intensiveren en ten
slotte de extra gelden voor de definitieve
beslissing - en dat is een politieke - om
trent de nationale landschappen.
Moet men in tijden van sterke bezuinigin
gen nu niet bang zijn, dat'CRM niet langer
bijspringt om bepaalde onderdelen te sub
sidiëren? Gelderlands milieugedeputeerde
Fokkens (zeer beslist): 'Ik ben helemaal
niet pessimistisch. Het ministerie kent na
melijk grote prioriteit toe aan de totstand
koming van de nationale landschappen.
Voor sommige projecten kan zelfs een
rijksbijdrage van 90% worden verkregen.'
En nu de kosten. In doorsnee gaat het per
jaar en per nationaal landschap één mil
joen gulden kosten. Erf dat dan gedurende
20 jaren. Rond de eeuwwisseling heeft
Moeder Natuur in ons land dan een aardige
'facelift' ondergaan. Die - het moet gezegd
- dan wel wat geld heeft gekost en hier en
daar mogelijk een beetje pijn, omdat een
boer iets heeft moeten inleveren of ergens
de natuur, de coulisse van het landschap,
wat gewijzigd is geworden. Maar genera
ties na ons zullen ons er dankbaar voor zijn.
Maar met die constatering zijn we er niet.
In het beleid dat op instandhouding van
natuur en landschap is gericht, dient ook
rekening gehouden te worden met de be
langen van onze agrarische ondernemers.
Als van de boeren medewerking wordt ge
vraagd om dat beleid gestalte te geven,
dient de overheid zich er rekenschap van te
geven dat daar voor deze groep kosten aan
verbonden zijn. Die kosten dienen we als
gemeenschap op te brengen en niet op de
boeren af te wentelen. Te denken valt in dat
verband aan een soort beheersvergoeding
voor boeren die rechtstreeks met het na-
tuur- en landschapsbeleid te maken krij
gen.