Oost-West handel en het
Russische aardgasproject
Een Hongaarse vrachtauto op de Nederlandse wegen levert zijn aandeel in de
Oost- West handel.
In augustus heeft Nederland in navolging van West-Duitsland en Frankrijk een raam
overeenkomst gesloten met de Sowjet-Unie ter financiering van een deel van een
5 000 km lange aardgasleiding vanuit Siberië naar West-Europa.
Na de voltooiing van deze leiding in de tweede helft van de jaren tachtig zal jaar
lijks ongeveer 40 miljard kubieke meter aardgas naar West-Europa stromen, het
geen overeenkomt met circa 13% van het geschatte aardgasgebruik in West-
Europa in 1990. Nederland neemt hiervan circa één tiende af en heeft zich bereid
verklaard een evenredig deel van de pijpleiding te financieren.
De totale kosten van het aardgasproject worden geraamd op f 25 a f 30 miljard; het is
daarmee de grootste handelstransactie tussen Oost en West uit de geschiedenis.
Nederland en andere Westeuropese landen zullen onderdelen leveren voor de aan
leg van de pijpleiding.
Als gevolg van het Russische aardgasproject zijn zowel op economisch als op poli
tiek gebied discussies losgekomen rond de Oost-West handel. In het onderstaande
willen we ons beperken tot de economische aspecten.
Karakteristieken van de Oost-West
handel
In de eerste helft van de jaren zeventig
heeft zich onder invloed van een politiek
van ontspanning een snelle uitbreiding van
het handelsverkeer tussen Oost en West
voltrokken. Deze ontwikkeling ging echter
gepaard met toenemende tekorten op de
handelsbalans van verschillende Come-
con-landen. Het gezamenlijke handelsba
lanstekort van de Comecon-landen met de
geïndustrialiseerde Westerse landen be
reikte in 1 975 een recordhoogte van ruim
9 miljard. Sedertdien zijn door middel
van een bewust gevoerd beleid deze tekor
ten in omvang afgenomen tot naar raming
2 miljard in 1980
Binnen de groep van Comecon-landen was
Drs. J. M. Hannaart
hoofd activiteit
Internationaal
Onderzoek
Drs. L. Hans
Internationaal
Onderzoek
daarbij overigens geen sprake van een uni
forme ontwikkeling. Zo bleef het tekort van
Polen ook de laatste jaren van een bijzon
der grote omvang, terwijl de Sowjet-Unie
als gevolg van de olieprijsverhoging in
1 980 een overschot op de handelsbalans
met het Westen wist te registreren.
Genoemde handelsbalanstekorten zijn in
de loop der jaren grotendeels gefinancierd
met door het Westen verstrekte kredieten.
Dit leidde tot een sterke stijging van de
schulden van diverse Comecon-landen
aan het Westen. Eind 1 980 beliep de geza
menlijke netto schuldpositie van Come
con-landen aan het Westen circa 70 mil
jard. Ook hier laat de verdeling over de
