regelds voor gebruik hormonen
maatregelen. Eind oktober 1980 kwam
er een particuliere opslagregeling voor
kalfsvlees binnen de EG. Van deze rege
ling werd gebruik gemaakt om het over
aanbod van kalfsvlees voor geruime tijd
uit de markt te halen.
Pas begin maart dit jaar herstelde de
marktsituatie zich enigszins. De prijzen
van vlees trokken flink aan, terwijl de af
zet weer vrijwel normaal ging lopen. In
tussen had de vleeskalversector inclu
sief de melkveehouderij (deze levert de
nuchtere kalveren aan de mesterij) van
Nederland echter grote verliezen gele
den als gevolg van een lagere prijs door
de exportbelemmeringen (zie grafiek).
Voor de vleeskalversector betekende
deze hormoonaffaire een financiële
strop van circa f65 miljoen, terwijl de
melkveehouderij een inkomstenderving
van ruim f52 miljoen leed. Dit verlies
ging de kalvermesters, die het toch al
moeilijk hadden in de periode vóór de
exportbelemmeringen van Italië, niet in
de koude kleren zitten.
Hormonen in de
vleesproduktie
Hormonen zijn organische stoffen die in
zeer kleine hoeveelheden door bepaalde
klieren van het lichaam worden gepro
duceerd. Ze regelen in samenhang met
het zenuwstelsel de werking van de or
ganen en kunnen ook bepaalde proces
sen in het lichaam beïnvloeden. Naast
deze natuurlijke hormonen zijn er syn
thetische preparaten die een hormonale
werking vertonen. Zij worden syntheti
sche of kunstmatige hormonen ge
noemd.
Een groep van hormonen die in som
mige landen in de vleesproduktie toe
passing vindt, bestaat uit de zogenaam
de groeibevorderende (anabole) hormo
nen.
Door het toedienen van hormonen ver
krijgt de veehouder een snellere groei
van dieren, een lagere voederconversie
(minder voer per kg vlees, circa 10%)
en een betere vlees-vet-verhouding. Bo
vendien bezit het vlees dezelfde chemi
sche structuur terwijl malsheid, kleur en
smaak beter voldoen aan de eisen van
de consumenten. Er wordt wel ge
taxeerd dat het netto voordeel door het
gebruik van hormonen circa f 80 per af
geleverd kalf bedraagt.
Technisch gezien is het mogelijk om be
paalde hormonen in de vleesproduktie
te gebruiken zonder dat de gezondheid
van de mens door het nuttigen van
vlees van behandelde dieren gevaar
loopt. Dit is echter onder meer afhanke
lijk van de dosering, de wachttijd voor
het slachten en de conditie van het dier.
De residu-gehaltes in het vlees zijn dan
minimaal en deze worden normaliter
door de lever van de mens afgebroken.
Overigens kan nog worden opgemerkt,
dat de natuurlijke concentratie aan hor
monen in gewoon vlees per gewichts
eenheid tot circa tweehonderd maal
groter kan bedragen dan het residu aan
hormonen, dat achterblijft in het vlees
van deskundig behandelde dieren.
Er is echter een aantal hormonen (hor
moonpreparaten) waarvan wetenschap
pelijk is aangetoond, dat zij reeds bij mi
nimale hoeveelheden schadelijk zijn
voor de menselijke gezondheid.
Eén daarvan is het zogenaamde DES-
hormoon.
Wat daar ook van zij, in Nederland is,
zoals gemeld, het gebruik van hormo
nen in de vleesproduktie bij de wet ver
boden. Voor diergeneeskundige doel
einden echter is het gebruik van bepaal
de hormonen wel toegestaan. Vóór het
slachten van het dier dient dan echter
een wachttijd in acht genomen te wor
den.
Gebruik van hormonen in de EG
De exportbelemmeringen voor kalfs
vlees in de Gemeenschap, zoals die
Foto links: In ons land
wordt er streng op toege
zien dat geen hormonen
in de mesterij worden ge
bruikt. Foto rechts: Een
transport met kalfsvlees
verlaat het slachthuis op
weg naar het buitenland.
door Italië vorig jaar zijn gehanteerd zijn
ondanks het geldende EEG-verdrag over
het vrije verkeer van goederen en dien
sten mogelijk, omdat er geen uniforme
wetgeving en controle op veterinair en
en sanitair gebied in de lidstaten be
staat.
Elke lidstaat voert zijn eigen nationaal
beleid en kan de grenzen makkelijk slui
ten, indien de geïmporteerde produkten
niet aan de nationale wetgeving vol
doen. In de meeste lidstaten, waar de
vleeskalvermesterij van belang is, be
staat er een wet die betrekking heeft op
het gebruik van hormonen; meestal ont
breekt echter een effectieve controle op
het gebruik (zie tabel).
De belemmeringen van vorig jaar bij de
export van kalfsvlees uit Nederland wa
ren des te merkwaardiger, aangezien
juist ons land sinds 1967 een systemati
sche controle kent op de aanwezigheid
van hormonen in geslachte kalveren. Op
elke 25 dieren die geslacht worden,
wordt één dier geselecteerd, waarbij na
slachting wordt onderzocht of het in
aanraking is geweest met hormonen of
hormoonpreparaten. Indien de uitslag
positief is, wordt de gehele partij vlees
van het koppel waartoe het dier behoor
de voor menselijke consumptie afge
keurd en wordt de mester zwaar be-
