Foto boven: Een proefopstelling van zonnecollectoren. Foto onder: Zo zien zonnecellen eruit. alternatieve energie vervolg van pagina 19 energie al circa 5 procent aan de Neder landse energievoorziening kan bijdra gen.' Zonne-energie Hoewel het gebruik van zonnestraling voor de opwekking van energie (warm te) eigenlijk al heel oud is, heeft het be sef van de eindigheid van fossiele brandstoffen (olie, gas, steenkool) de zon als krachtbron weer sterk in de be langstelling doen komen. Daar komt nog bij dat de toepassing van zonne- energie in de ruimtevaart op spectacu laire wijze heeft laten zien welke kansen er voor het gebruik daarvan op aarde liggen. In zijn boek 'Eindeloze energie' be schrijft Erik Lysen dat het doelbewust gebruiken van zonnestraling door de mensheid al begonnen is bij de oude Egyptenaren. Zij ontdekten het 'broei kaseffect': een voorwerp, blootgesteld aan de zon, wordt warmer in een door zichtige glazen omhulling dan in de vrije lucht. 'Heron van Alexandrië (100 v. Chr.), constructeur van de automatisch opengaande tempeldeuren (hij gebruik te de uitzetting van lucht in een holle ruimte onder het altaarvuur), maakte ook een waterpomp, die door zonne- energie werd aangedreven,' aldus Ly sen. En volgens hem werden er ook in de negentiende eeuw al talrijke zonne- machines gebouwd. 'Het doel was steeds: mechanische energie opwekken met behulp van zonne-energie, met als tussenstap hete lucht of stoom.' Tegenwoordig wordt zonne-energie al op talrijke manieren gebruikt. Genoemd is reeds de ruimtevaart. Satellieten en andere ruimtevaartuigen zijn veelal voorzien van zonnecellen, die de zonne straling opvangen en direct omzetten in elektrische energie, nodig om allerlei wetenschappelijke programma's af te werken. Ook is het mogelijk om kunst manen uit te rusten met enorme zonne schilden, voorzien van zonnecellen die elektriciteit kunnen opwekken, welke vervolgens in de vorm van microgolven naar de aarde wordt geseind. De micro golven worden dan door middel van zeer grote antennes opgevangen en op hun beurt weer omgezet in elektriciteit. Maar ook dichter bij huis vindt zonne- energie steeds meer toepassing. Er be staan al geruime tijd woningen die voor zien zijn van zonnecollectoren op de daken. Een zonnecollector is een zwarte metalen plaat, die zonnewarmte op vangt. In de plaat zitten kanaaltjes waar water doorheen stroomt om de opge vangen warmte af te voeren. Om te voorkomen dat de plaat door de buiten lucht afkoelt wordt aan de achterzijde isolatiemateriaal en aan de voorzijde een glasplaat (denk aan het broeikas effect!) aangebracht. Het aldus verwarmde water kan ge bruikt worden voor verwarming van wo ning of als tapwater voor huishoudelijk gebruik, zoals vaatwassen of iets derge lijks. Maar niet alleen in individuele wonin gen wordt de zon gebruikt als energie bron. Nog onlangs hebben we in ons maandblad een foto geplaatst van een varkensfokkerij die op grote schaal ge bruik maakt van zonne-energie. Grote zonnecollectoren op de daken van de varkensstallen van dat bedrijf verwar men water, dat wordt gebruikt om in een grote stalen tank opgeslagen var- kensmest te verhitten. Deze begint te gisten en de daarbij vrijkomende gassen (methaangas) worden weer gebruikt om de stallen te verwarmen. Bijkomend voordeel: de uitgegiste mest riekt niet meer zo onwelgevoegelijk, maar heeft nog wel zijn groeibevorderende kracht behouden. Behalve voor verwarmingsdoeleinden zou het in zonnecollectoren verhitte wa ter ook gebruikt kunnen worden voor de opwekking van elektriciteit. Maar daar voor moet het water eerst zo heet wor den dat er stoom vrijkomt, die vervol gens gebruikt wordt om stoomturbines aan te drijven. Een wat omslachtige weg vergeleken bij de directe omzetting van zonne-energie in elektriciteit door de al genoemde zonnecellen, een vorm van toegepaste zonne-energie die niet alleen in de ruimte, maar evenzeer op onze aarde mogelijk is. Vooralsnog zijn deze zonnecellen echter erg duur, zodat gebruik op grote schaal daarvan nog wel enige tijd op zich zal laten wachten. Maar over een jaar of tien zou dat wel eens anders kunnen liggen. Intussen zijn er op het gebied van de zonne-energie sinds 1974 diverse expe rimenten in ons land gestart. Die moe ten er toe leiden dat installaties worden ontwikkeld welke aan het Nederlandse klimaat zijn aangepast. Wat aantal uren zon per jaar betreft, zijn we in ons land immers niet al te rijk bedeeld. De tech nische ontwikkeling van de zonneboiler, die warm water levert voor huishoude lijk gebruik, is al zover gevorderd dat het marktrijp maken hiervan in het onder zoekprogramma centraal staat. Windenergie Het is nog niet zo heel lang geleden dat in ons land schamper werd gelachen om milieuactivisten, veelal tegenstan ders van kernenergie, en politieke partij en die het gebruik van windenergie op grote schaal propageerden. Intussen worden in ons land op steeds meer plaatsen windturbines geplaatst, waarmee particulieren vooral elektrici teit opwekken. Volgens een uitgave van de stichting Energie Anders, die in Hoek van Holland een alleszins bezienswaardige perma nente expositie heeft ingericht over het energievraagstuk en over alternatieve energiemogelijkheden, is elektriciteits- produktie met windmolens economisch haalbaar bij een gemiddelde windsnel heid van meer dan 5 meter per seconde (windkracht 3). Er is weinig fantasie voor nodig om in te zien dat deze vorm

Rabobank Bronnenarchief

blad 'Rabobank' | 1981 | | pagina 22