een vijftal
leden van de
commissie
van
oprichting
wel zaak om goede vrienden te blijven
met het Armbestuur om in de winter
maanden daarvan voorschotjes te kun
nen krijgen.
Er zullen heel wat wanhopige zuchten
geslaakt zijn en nachten slapeloos zijn
doorgeworsteld met gepieker, hóe de
eindjes aan elkaar te kunnen knopen.
Berichten over het ontstaan van Boe
renleenbanken volgens de werkwijze
die Vater Raiffeisen in Duitsland met zo
veel goed resultaat propageerde vonden
hier dan ook een 'goede bodem'.
Hoe begon dat alles nu in 's-Gravenzan-
de? Een citaat: De 's-Gravenzandse
boeren en tuinders zijn over het alge
meen altijd bedachtzaam geweest en
enigszins behoudend en het zij in alle
bescheidenheid gezegd, degelijk van
aard. Zij leefden een eigen stijl, hetgeen
tot uiting kwam in taal en gebaar; zelfs
aan hun werkkleding, blauwe kiel of
sjek, kon men door de paarlemoeren
knopen en witte rijgdraden hun land
aard herkennen.
Toen allerwege in het Westland de glas
culturen opgang maakten, hebben onze
voorzaten zich uit bedachtzaamheid
aanvankelijk afzijdig gehouden. Som
migen beweerden zelfs dat telen onder
glas tegen de natuur en in strijd met de
scheppingsordinantie was. Terwijl in la
ter tijd overal elders het verplicht veilen
werd ingevoerd, bleef 's-Gravenzande
zich in naam van de vrijheid hardnekkig
verzetten en gaf men zich pas gewon
nen toen overheidsmaatregelen dit
noodzakelijk maakten.
In dit licht bezien is het begrijpelijk dat
men in 's-Gravenzande zo maar niet
pardoes tot oprichting van een Boeren
leenbank overging, alleen maar omdat
men dat ook in andere Westlandse dor
pen deed...
Toch waren er al enkele individuele per
sonen die hun zaken afdeden bij een
Boerenleenbank in de omgeving en die
later veel bijgedragen hebben tot de op
richting van een plaatselijke bank. In de
winter 1911-1912 kwam het zover...
Dat wil zeggen dat tóen de plannen van
enkele initiatiefnemers vaste vorm gin
gen aannemen. Die vaste vorm kwam
tot uiting in een - blijkbaar aan vele ge-
zins- en bedrijfshoofden toegezonden -
briefkaart, gedateerd te 's-Gravenhage
op 17 mei 1912.
M„
Waar wij allerwegen sympathie ont
moetten voor het plan tot oprichting
eener Boerenleenbank alhier en naar
aanleiding uwer toezegging om daartoe
mede te werken, verzoeken wij u de
VERGADERING op MAANDAG 20
Mei a.s., des avonds kwart over 7 uur in
'de Spaansche Vloot' bij te willen wo
nen.
Namens de Vereenigingen
D. L. Pattist.
J. van den Ende Jzn.
B. Varekamp
sfe,.
H. van Doorne sr.
L. Troost Hzn.
en
L. van Straalen Azri.
Opkomst verzocht!
Welke die 'vereenigingen' waren die de
vergadering uitschreven was niet te
achterhalen. Hoofdzaak is dat de verga
dering kon doorgaan en dat den volke
bij een gedrukte circulaire kond kon
worden gedaan dat 'Eenigen tijd gele
den is in deze gemeente opgericht een
Boerenleenbank...' gevolgd door een
kernachtige uiteenzetting van het we
zen en nut van de Boerenleenbank.
'Waar de Boerenleenbank te Westerlee
(gelegen tussen Naaldwijk en Maasdijk)
zulke goede resultaten afwerpt en in
korten tijd zoo'n hooge vlucht heeft ge
nomen en zoovelen reeds heeft gehol
pen meenden wij niet langer te mogen
dralen met hier ook zulk een Bank op te
richten.
Reeds zijn als leden voorloopig toege
treden de Heeren: ...(volgen vijfender
tig namen).'
Aan geadresseerden werd verzocht vóór
1 augustus een verklaring toe te sturen
aan een der Commissieleden dat men
wenste toe te treden.
De Commissie van oprichting:
H. A. van Doorne, B. van den Ende
Jz., Jan van den Ende Jz., W. van
Geest Dz., L. van Straalen Abrz., L.
Troost, B. Varekamp.
Op de oprichtingsvergadering, gehou
den in 'de Spaansche Vloot' (waar nog j
vele keren daarna de vergaderingen
werden gehouden) waren 30 personen
aanwezig die allen het ledenregister te
kenden. B. Varekamp hield de voorzit
tershamer en D. L. Pattist mocht als se
cretaris het schrijfwerk bijhouden. In het
bestuur namen zitting B. Varekamp, L.
Troost en J. v. d. Ende en de raad van
toezicht werd gevormd door H. A. van
Doorne Sr., J. v. d. Hout Jr., Joost van
Baaien, L. v. Straalen Az. en Jan van
Nieuwkerk.
Op deze vergadering waren reeds tien
brieven ingekomen van sollicitanten
naar de betrekking van kassier. Zij had
den zich de moeite wel kunnen bespa
ren want geen van hen werd benoemd.
Dat was wel de heer D. L. Pattist, die
niet zo erg happig was op deze betrek
king. Hij wilde de benoeming nog in be
raad houden maar stemde daarmee
toch uiteindelijk wel in.
Alles aldus grondig voorbereid zijnde,
werd besloten de bank op 16 september
in werking te laten treden.
Het verlies over het - korte - werkjaar
1912 bleek f 141,76 te bedragen. Nogal
begrijpelijk tijdens de aanloopperiode.
Aan de kassier was dat niet te wijten.
Zijn salaris bedroeg over die paar maan
den f 14,58.
In februari 1914 moest v. d. Hout er op
wijzen dat het beslist nodig is dat door
inbreng van spaargelden de positie van
de bank rooskleuriger wordt. Dat hielp
blijkbaar want in 1915 kon de voorzitter
tot zijn vreugde mededelen dat weer
voorschotten en krediethypotheken ge
geven konden worden. Er was over
1915 - inmiddels was de Eerste We
reldoorlog ontbrand - dan ook een
winst van f207,29, een reserve van
