landbouwcommentaar
schap gediscussieerd over de rol van de vrouw in deze
bedrijfstak.
Van meewerken naar mee-ondernemen
Daarbij kwam naar voren dat de rol van de vrouw aan
het veranderen is. Ook vroeger werkte de vrouw in vele
streken mee in het bedrijf en had ze, hoewel meestal
op de achtergrond, een stem in de bedrijfsbeslissingen.
De openheid die de huidige samenleving kenmerkt
dringt ook door in de landbouw. De agrarische vrouw
treedt meer naar voren. Van meewerkende echtgenote
wordt ze meer en meer mede-ondernemer. Dat geldt
zowel binnen het bedrijf als in het optreden naar buiten
toe. In vergaderingen en in organisaties laat de vrouw
haar stem horen.
En dan gaat het niet alleen over de gezinssituatie die zo
nauw samenhangt met het wel en wee van het bedrijf.
De agrarische vrouw is door de verbeterde opleiding en
scholing in staat mee te praten over bedrijfsaangele-
genheden en het landbouwbeleid. Soms heeft de agra
rische yrouw in bepaalde opzichten zelfs een voor
sprong ten opzichte van haar man. De jongere boerin
nen hebben veelal algemene opleidingen gevolgd en
een aantal van hen heeft eerst een baan buiten de
land- en tuinbouw gehad. Dat kan in het bedrijf goed
van pas komen. Zo wordt op vele bedrijven de admini
stratie door de vrouw verzorgd. Doordat de man in be
slag wordt genomen door de dagelijkse werkzaamhe
den in de stal of op het veld is de vrouw het eerste con
tactpunt voor leveranciers, de veearts enzovoorts. Dit
vereist het goed op de hoogte zijn van de zaken die op
en rond het bedrijf spelen.
Zelfwerkzaamheid
Het Landbouw Economisch Instituut stelde in 1979
vast dat ruim 20% van de arbeidsvoorziening in de
landbouw verzorgd wordt door vrouwen.
Dat is aanzienlijk hoger dan een jaar of vijftien geleden.
Eensdeels is dit te verklaren door de vermindering van
het aantal werknemers. De gemiddelde gezinsgrootte
is kleiner geworden, alhoewel toch gemiddeld nog
steeds groter dan in de stad. Als er een kind meewerkt
is het meestal de toekomstige bedrijfsopvolger. En ook
deze moet tegenwoordig heel wat jaren scholing door-
Wij van de middenstand eh zijn eh toch wel heel erg
blij en als bank ook dus als lid als het ware eh meneer
de voorzitter dat eh het bestuur er mee voor de dag ge
komen want in het verleden dus immers was het toch
heus eh ook wel zo ook. Ik wil maar zeggen ik bedoel
dus dat we allang zo deden als nu vastgesteld is ge
worden vanuit uw bestuur eh meneer de voorzitter.
Misschien ligt dat bij ons dus anders maar het bestuur
weet heus wel dat in het werkgebied van de bank veel
klanten eh dus maar goed dat het echt uitstekend dat
dit nu eh van de grond is gekomen en daar ben ik erg
blij mee en namens ik denk wel alle eh veel anderen
van de hier aanwezigen...
Mijn hand aarzelt even boven het papier. Ik zie de ge
achte spreker van bovenstaande tekst duidelijk voor
me en ook de mimiek waarmee hij ondersteund door
brede zwaaien van zijn met een sigaar gewapende
hand, de woorden benadrukt.
Ik zal hem niet tekort doen en schrijf: spreekt zijn vol
doening uit over het voorstelI
De insider begrijpt dat ik bezig ben met het verslag van
de ledenvergadering en dat ook bij ons de communica
tietechniek weer meedogenloos heeft toegeslagen. De
algemene vergadering werd voor het eerst op een
bandje opgenomen, omdat er onlangs wat onenigheid
was over de interpretatie van een opmerking uit de le
denkring.
Mieke heeft de tekst vervolgens op papier gezet en
daarbij net als de sprekers dat deden, alle leestekens
weggelaten en de nodige eh's en ahem's toegevoegd.
Dat laatste heeft haar naar ik meen de nodige inwen
dige pret gegeven, maar wel de tekst met ongeveer de
helft verlengd. Gelukkig kan haar baas best tegen een
grapje, vooral als hij de uit traditie geboren taak ver
richt van de vormgeving van het verslag.
Het zou mooi zijn als de technische ontwikkeling niet
ophield bij de cassetterecorder en we binnen afzienba
re tijd video-opnamen konden maken van zo'n gebeu
ren om die een jaar later op een volgende bijeenkomst
af te draaien.
Wie de vergaderaars zo'n spiegel kan voorhouden
heeft een kansje dat een volgende opname heel wat
korter kan zijn.
Televisie - en dan bedoel ik uiteraard niet de gezamen
lijke beeldschermen die we straks nodig hebben bij
KIK, KTS en hoe de verdere hoofdstukken uit het Groot
Vertelselboek der Automatisering ook mogen heten -
kan bij ons nog wel een andere rol spelen.
Eigenlijk had ik die toepassing willen bewaren voor de
ideeënbus, die naar ik las binnen afzienbare tijd onze
thinktank komt draineren, maar vooruit ik ben in een
royale bui.
Uit eigen recente ervaring weet ik hoe moeilijk het is
om bij de opening van een kantoor een topspreker te
bemachtigen, die iets zegt dat de gehele vaderlandse
pers haalt.
Meestal neem je genoegen met een regiodirecteur of
eentje uit zijn stal. Goeie kerels allemaal, maar je zocht
eigenlijk iets anders en alleen als je vasthoudend bent
als een terrier lukt het wellicht om een hoger echelon
te mobiliseren.
Je moet echter van wel zeer goede huize komen of in
een lastige kring wonen om het presidium achter de
microfoon van het feestzaaltje te krijgen. Razend druk
die mensen en bovendien steeds het gezeur van waar
om zij wel en wij niet aan hun hoofd.
Waarom laten we zo'n man niet vanuit zijn eigen, een
voudige werkkamer per televisie de openingsceremo
nie verrichten. Geen reistijd nodig, geen eindeloos ge
blader in agenda's. Zonder dat te accentueren kan zo'n
speechje zelfs worden ingeblikt, zodat de betreffende
vip zowel een bankgebouw kan openen als een bespre
king hebben met een andere vip. Tegelijkertijd dus!
Met dit idee hoop ik mijn bijdrage te leveren aan de
problematiek van de bankdirecteur. En of die nou een
top-openaar is danwel aan het hoofd staat van een ne
genkoppige bemanning, iets hebben ze steeds ge
meen. Het is beslist geen toeval dat ons vak in de fol
der van de internationale jeugdprijsvraag een plaatsje
heeft gekregen tussen kelner en televisieomroepster.
Je moet daarvoor immers het uithoudingsvermogen en
de discretie van het goede horecawezen paren aan de
overtuigingskracht en charme, die de beeldbuis elke
avond uitstraalt.
Cas Sier
