fiscale aspecten bedrijfsopvolging
14
De laatste jaren is de belangstelling voor de problematiek van de bedrijfs
opvolging in hoge mate toegenomen.
De oorzaak hiervan is voor een groot deel gelegen in de groeiende rol die de
fiscus daarbij speelt. En voorts in de financieringsproblemen die voor de
opvolger worden opgeroepen.
Een en ander dient gezien te worden tegen de achtergrond van de althans
tot het recente verleden - opgetreden sterke waardestijging van met name
onroerende goederen.
De fiscale afrekening over de hierdoor
ontstane stille reserves is in vele geval
len een gevoelig obstakel voor een opti
male bedrijfsopvolging, en daarmee een
bedreiging voor de continuïteit van de
onderneming.
Het is daarom niet verwonderlijk dat
men voortdurend gezocht heeft naar
lagere belastingafrekening. Integendeel,
er kan daardoor nog schenkingsrecht
verschuldigd worden.
De belasting ter zake van de overdracht
(tarief 20 tot 50 kan nog verhoogd
worden als gevolg van de desinveste-
ringsbijtelling, terugbetaling WIR-pre-
methoden om de fiscale gevolgen te
verzachten. Deze ontwikkeling heeft ge
leid tot een toenemende complexiteit
van de opvolgingsproblematiek. Het lijkt
dan ook zinvol om enkele veel voorko
mende methoden in kort bestek samen
te vatten.
De problematiek zal worden bezien van
uit het gezichtspunt van de kleine, c.q.
eenmansonderneming, waarin de op
volging meestal plaatsvindt binnen de
eigen familiekring, in het algemeen dus
van vader op zoon (dochter).
Voorts zal onderscheid worden gemaakt
tussen de ondernemingsvorm van de
zelfstandige ondernemer (persoonlijk
ondernemerschap) en de B.V.
I. De opvolgingsproblematiek in het
kader van het persoonlijk onderne
merschap.
Bedrijfsopvolging betekent doorgaans
bedrijfsoverdracht en dus overdracht
van bedrijfsvermogen. Daarbij doen zich
twee problemen voor:
- de opvolgende zoon of dochter heeft
nog geen, of onvoldoende middelen om
de koopsom te betalen; hij zal deze dus
schuldig moeten blijven;
- de overdragende ouder wordt in be
ginsel belasting verschuldigd over de bij
de overdracht gerealiseerde winst
(overdrachts- of stakingswinst); hij zou
deze belasting uit de koopsom moeten
betalen.
Overdrachts- of stakingswinst is het
verschil tussen werkelijke waarde en
fiscale boekwaarde van de onderne
ming. Dit verschil bestaat meestal uit
stille reserves (in onroerende goederen,
maar soms ook voorraden enz.) en
goodwill.
Overdracht tegen een lagere prijs om
persoonlijke redenen leidt niet tot een
mie en afwikkeling fiscale oudedagsre-
serve.
Op zichzelf werkt het uitstellen van de
opvolging tot het overlijden van de on
dernemer belastingbesprarend, omdat
het afrekeningstarief over de stakings
winst bij overlijden slechts 20 be
draagt.
Om vele redenen is echter dit uitstel
Drs. W. J.
Hochstenbach
Directoraat Fiscale
Zaken
veelal niet wenselijk, en zal naar een an
dere methode moeten worden gezocht.
Te noemen zijn:
Geruisloze doorschuivirig
Hierbij wordt de gehele onderneming
fiscaal tegen boekwaarde overgedra
gen. Afrekening vindt niet plaats. Er zijn
echter beperkende voorwaarden:
- de overdragende ondernemer moet
ten minste 65 jaar of arbeidsongeschikt
zijn;
- kan slechts bij overdracht aan eigen
of aangehuwde kinderen;
- het moet de gehele onderneming be
treffen.
Opmerking verdient dat overdracht te
gen boekwaarde slechts fiscale beteke
nis heeft. In werkelijkheid zal tegen de
reële waarde, verminderd met de waar
de van de overgedragen fiscale claim,
moeten worden overgedragen, omdat
anders een bevoordeling zou plaatsvin-
