van de commissie-Brandt is, dat zij ge
tracht heeft de Oosteuropese landen
een inbreng te laten hebben in dit rap
port en dat zij voortdurend refereert aan
de rol die deze landen kunnen of dienen
te spelen in het verbeteren van de posi
tie van de ontwikkelingslanden. Her
haaldelijk wordt er gesteld en op over
tuigende wijze beargumenteerd dat in
dien er geen mondiale samenwerking
gevonden wordt, het alternatief er een
is van chaos en grote oorlogsdreiging.
In dat verband wordt gewezen op de
politieke spanningen van dit moment in
een groot aantal landen, welke voor een
groot deel het gevolg zijn van weinig
rooskleurige economische vooruitzich
ten.
Voor ons zijn met name de analyse van
de huidige internationale monetaire
orde en de voorstellen tot verbetering
daarvan van belang, alsmede de para
graaf over de buitenlandse schulden van
de ontwikkelingslanden en de voorstel
len om die te verminderen.
Naar een nieuwe internationale
orde
De huidige internationale orde werd ge
creëerd na de Tweede Wereldoorlog,
dat wil zeggen in een situatie, waarin de
Verenigde Staten als bijna enig geïndus
trialiseerd land nog over een onver-
woeste industriële capaciteit beschikte,
waarin de koloniale situatie hersteld
was, de olieproducerende landen een
nog onbelangrijke economische en poli
tieke macht voorstelden en de commu
nistische wereld een aanzienlijke uit
breiding ondergaan had, maar in een
sterk geïsoleerde positie verkeerde.
Dit alles heeft zich in de afgelopen 35
jaar veranderd en deze veranderingen
hebben consequenties voor de interna
tionale relaties tussen de landen onder
ling en de positie van de internationale
organisaties. Minister De Koning formu-
J leerde het in zijn toespraak op de open-
bare vergadering van de commissie-
Brandt als volgt: 'Wij zullen moeten ko
men tot een recht op bestaan en ont
wikkeling, als de typische component
van mensenrechten'. In feite betekent
dit dat ontwikkelingssamenwerking op
den duur niet langer zal moeten berus
ten op solidariteit maar op beginselen
van internationaal recht, waaraan de
deelnemers rechten én verplichtingen
ontlenen.
Naar een nieuwe internationale
monetaire orde
Na de Tweede Wereldoorlog werd er
een monetaire orde gerealiseerd (Bret-
ton Woods) met de volgende elemen-
i ten:
- De dollar kreeg officieus de functie
van reservevaluta.
Koningin Beatrix met het 'Brandt-
rapport'. Links: minister De Koning
ontwikkelingssamenwerking). Rechts:
oud-bondskanselier Willy Brandt,
voorzitter van de naar hem genoemde
commissie.
- De toename van de internationale
reserves werd niet aan regels gebon
den. Men verwachtte dat deze in een
gelijk tempo zouden toenemen als de
internationale handel.
- De waarde van de dollar als reser
vevaluta werd via een systeem van
vaste wisselkoersen gegarandeerd.
Een extra garantie werd hieraan gege
ven door de inwisselbaarheid in goud.
- Het systeem van vaste wisselkoer
sen en de periode van constante eco
nomische groei leidde ertoe dat in ge
vallen van betalingsbalansoneven
wichtigheden gezocht werd naar aan
passingen in de economie van het te-
kortland, zoals bevordering van ex
port en afremming van de import. Dit
betekende in feite beperking van de
binnenlandse bestedingsmogelijkhe
den. Overschotten op de betalingsba
lans werden niet als een serieus pro
bleem gezien.
In de zeventiger jaren is deze situatie
dramatisch veranderd. Het systeem van
vaste wisselkoersen is opgegeven, de
Amerikaanse economie is niet meer de
enige grote economie, er bestaat twijfel
aan de dollar als reservevaluta. De toe
name van de internationale liquiditeiten,
voornamelijk dollars, is zodanig ge
weest dat men zich afvraagt of deze de
liquiditeitsbehoeften, onder meer nodig
voor de internationale handel, niet ruim
