uit onze historie
St. Petersburg en andere invloedrijke
ambtsdragers gaven van hun belang
stelling en vriendschappelijke gevoelens
blijk. De Armenkas ontving zelfs een gift
van f 250,- van de prins.
De kerk bezat kapitale goederen, waar
uit zij grote inkomsten verwierf en ook
veel liefdadige giften kon doen.
Tot aan het uitbreken van de Russische
revolutie in 1917 werd het stamdorp
Vriezenveen beslist niet vergeten.
Er werden gelden gegeven voor extra
voeding en melk aan schoolkinderen
maar ook na de grote brand van 16 mei
1905, toen in Vriezenveen 228 huizen, 2
kerken en het gemeentehuis in de as
mei 1840, april 1890 zijn zwarte bladzij
den in de dorpsgeschiedenis maar de
'kroon' spant toch wel de brand van 16
mei 1905.
Op deze stralende lentedag, die zo
prachtig begon, waaide er een zuidoos
telijke bries. Onregelmatig lagen de
vaak slecht gebouwde boerderijen met
houten topgevels en met stro bedekt
langs de smalle Dorpsstraat. Het was al
weken lang kurkdroog geweest, dus alle
voorwaarden waren aanwezig voor het
uitbreken van branden. De ramp kwam
dan ook inderdaad.
Voorbijgangers ontdekten brand in het
huis van een timmerman; de wind joeg
de vonkenregens naar aangrenzende
werden gelegd, werd een aanzienlijk
geldbedrag vanuit St. Petersburg ont
vangen.
Het Petersburgse kerkgebouw is thans
geen bedehuis meer. Er zijn nu een bibli
otheek en een openbare leeszaal in on
dergebracht.
Branden
Vriezenveen heeft vele grote branden
gekend; ook déórin onderscheidt het
zich niet van vele steden en dorpen. In
1666 verbrand door de troepen van
Bommenberend en ook oktober 1814,
De grote brand van 1905 in Vriezen
veen. Boven: Genietroepen sloegen ten
tenkampen op voor de daklozen. Onder:
'Broandkiekers' rustten uit op de ruïnes
van het dorp.
strodaken en na een half uur stonden al
twintig huizen in lichter laaie waardoor
strobundels en zijden spek op hun beurt
meerdere huizen in brand staken.
Er was geen redden meer mogelijk.
Blussen met emmers water en met be
hulp van de nog zeer primitieve brand
spuit en, met inzet van alle mannelijke
of vrouwelijke krachten; het hielp abso
luut niets.
Sommige wisten niet meer wat zij doen
moesten; anderen gaven staaltjes van
moed en tegenwoordigheid van geest;
de mogelijkheid om inboedels te red
den werd soms niet gezien maar onder
tussen joeg het vuur voort van huis naar
huis. Ook de rooms-katholieke kerk
werd niet gespaard, evenmin als de ge
reformeerde kerk. Het was een wanho
pige strijd zonder enige kans op over
winning.
De Almelose brandweer wist de brand
bij de fabriek van Jansen en Tilanus te
gen te houden, waardoor werkloosheid
van vele ingezetenen kon worden voor
komen.
Geen mensen kwamen om, ook geen
van de vele ooievaars, maar alle huizen
aan de noordkant van de Dorpsstraat
waren verbrand. Uiteraard werd van
vele zijden hulp geboden.
'Vriezenveners overal in den vreemde
verspreid, organiseerden hulpacties.'
Ook de Vriezenveners van St. Peters
burg maakten grote bedragen over; de
verkoop van foto's werd in Rusland een
groot succes want ook de Russen offer
den graag voor het goede doel.
Of de ongevraagde en ongewenste
stroom van duizenden 'Broandkiekers' -
ongeveer 50 000 op 21 mei - behalve
aan kooplieden met hun stalletjes ook
nog aan de getroffenen voordeel heeft
gebracht, vertelt de geschiedenis hier
niet. Misschien hebben de foto's van de
ramp, die een margarinefabrikant bij zijn
artikelen inpakte wel geholpen om Vrie
zenveen meer bekend te maken.
Nu is Vriezenveen weer een welvarende
gemeente geworden. Vele herbouwde
boerderijen verloren hun oorspronkelijke
functie die werd overgenomen door mo
derne boerderijen in het nieuw-verka-
velde gebied.
Dit was zo maar een intermezzo zonder
veel bankhistorie.
Om - voorlopig - op de oude voet voort
te gaan, neemt Terugblikker u volgende
maand mee naar Hengelo in de Graaf
schap. Nü naar de Coöp. Raiffeisenbank
en niet naar de Coöp. Rabobank, want
daarover is reeds vroeger geschreven.
Tb.
