landbouwcommentaar
veling vormt ook in dit opzicht een waardevol instru
ment in het landbouwbeleid.
Effecten op de bedrijfsvoering
Door de gestegen energieprijzen komen bepaalde
agrarische activiteiten moeilijk te liggen. In de jaren '60
zijn drogerijen opgericht om gras, klaver en luzerne
kunstmatig te drogen tot waardevolle grondstoffen
voor de veevoederindustrie. Deze industrie heeft jaren
lang een zware concurrentiestrijd moeten voeren tegen
concurrerende veevoergrondstoffen. Door de gestegen
energieprijzen hebben vele drogerijen het loodje moe
ten leggen. Het gevolg is dat er een minder gescha
keerd bouwplan in de akkerbouw ontstaat.
Bepaalde energie-intensieve voorzieningen, zoals bij
voorbeeld de torensilo's voor de opslag van ruwvoer,
komen bij hoge energieprijzen ongunstiger uit, in ver
gelijking tot de vlakke sleufsilo's. Ook kunstmatige be
regening is afhankelijk van energieprijzen. Het energie
prijsniveau beïnvloedt dus niet alleen de kosten en
daarmee de inkomens in de land- en tuinbouw, het kan
ook de aard van de bedrijfsvoering veranderen.
Energiewinning
In het bovenstaande heb ik vooral de land- en tuin
bouw als energiegebruiker geschetst. Agrarische pro-
dukten kunnen echter ook als energiebronnen worden
aangemerkt.
Voor het functioneren van mens en dier vormt de voe
ding zelfs de belangrijkste energiebron. De moderne
samenleving vraagt echter andere vormen van energie
dan voeding.
In Brazilië wordt uit rietsuiker alcohol gefabriceerd dat
vermengd met olieprodukten een goede brandstof op
levert voor motoren.
Het Ministerie van Landbouw heeft laten onderzoeken
of zo'n aanpak ook voor ons land perspectief biedt. De
conclusies van dit onderzoek zijn niet erg positief.
De meeste landbouwprodukten bevatten zoveel waar
devolle stoffen, zoals eiwitten en andere onmisbare
voedingsstoffen, dat aanwending ervan voor energie
doeleinden niet het eerst in aanmerking komt. Wan
neer op grote schaal uit landbouwprodukten energie
zou worden gewonnen zal de problematiek van de we
reldvoedselvoorziening er door kunnen verscherpen.
Misschien liggen er wel mogelijkheden om de reste
rende energie uit afval- of nevenstoffen van de land
bouw te benutten. De waarde van deze restprodukten
kan er door worden vergroot. Technisch kan uit mest
via vergisting gas worden gewonnen. Verbranding van
stro is een andere theoretische mogelijkheid. Het gaat
echter om praktische toepassingen. Daarbij spreekt de
financiële haalbaarheid een belangrijke rol. Vooralsnog
zullen overheidsmiddelen noodzakelijk zijn om ontwik
kelingen op dit gebied te stimuleren. Wellicht liggen
hier aangrijpingspunten voor een innovatiebeleid in de
landbouw.
Nadat we de file hadden uitgezeten en moe doch ge
lukkig de Irenehal binnentraden om ergens aan de
langste balie van ons land tussen Aalsmeer en Zijtaart
onze presentiekaart te tekenen en de stembiljetten in
ontvangst te nemen, dronken we traditiegetrouw een
kopje koffie.
Wie niet tot de pakweg drieduizend gelukkigen be
hoorde die op onze algemene vergadering mochten
meebeslissen over het wel en wee van onze structuur,
zal van mij willen aannemen dat het weer goed warm
was onder het glazen dak.
Zelfs personen die je anders niet zo snel ziet sleutelen
aan hun decorum, waren bereid om in hemdsmouwen
de arena te betreden of met een frivool losgetrokken
das rond te zwerven langs alles wat de centrale bank
te bieden had.
De techniek had behoorlijk toegeslagen dit jaar. In de
stands wedijverde men met elkaar wie de meeste elek
tronische noevooteetjes kon stapelen op de toegewe
zen vierkante meters. Beeldschermen, tekstverwerken-
de of zelf administrerende machines van alle rang en
stand bliebten er vrolijk op los of rikketikten gestaag
vele rollen vol. Wie geen terminal in z'n hand had, wist
de aandacht wel te trekken door een diapresentatie of
een videoprogrammaatje en toen ik ergens een activi
teit zonder elektriek dacht te ontdekken, bleek daar
toch nog de schrijfmachine op het lichtnet te zijn aan
gesloten.
De prijs voor de meest energiebewuste presentatie
gaat dit jaar naar de stichting steun door rabobanken.
Zonder satelliettelevisie en zonder directe telexverbin
ding met een van de gefinancierde projecten zei de
simpele wereldkaart eigenlijk al voldoende over de
druppels die we op de gloeiende plaat gooien.
Terwijl we in de zinderende hitte tussen de stands He
pen werd het ons overigens duidelijk dat ai die elektri
sche apparaatsies, zoals ze in die stad plegen te zeg
gen, kennelijk weinig invloed hebben op de hoeveel
heid papier.
Bij de televisiestudio, waarin de heer Pelleboer aan de
transpirerende toeschouwers verklaarde dat het vol
gens zijn weerkaart buiten erg mooi moest zijn, was
het nogal druk. Ik hoorde een man in de rij voor mij aan
zijn buurman vragen of dat soms kassier was, die werd
geïnterviewd. Waarop hij ten antwoord kreeg: Nee,
deze ziet er wel schappelijk uit, of woorden van die
strekking. Nu oogt de heer Pelleboer zeer betrouwbaar
ondanks zijn hachelijke beroep, maar ik kreeg toch wel
even een bittere smaak in de mond. Erg leuk natuurlijk
om die recycling van oude stukjes ter hand te kunnen
nemen en wie vindt het niet aardig om te bemerken
dat je werk wordt gewaardeerd? Maar aan mijn uiter
lijk is geen recht gedaan, ook ai zei die meneer bij de
centrale bank me wel drie keer, dat karikaturen nu een
maal behoren bij het beroemd zijn.
Van de algemene vergadering heb ik, behalve cijfers,
benoemingen, vermaningen en een stukje nieuwe
structuur, de sterke indruk meegenomen, dat ik in een
enorme huiskamer rondliep. Want buiten het elektroni
sche eiland met hulpmiddelen ter veredeling en ver
sterking van ons coöperatieve streven, waren tientallen
dames, zeer onaangedaan door onze aanwezigheid,
druk doende met het dekken van vele, vele tafels.
En wat zag ik toen ik mij in de pauze naar de aangewe
zen tafel begaf. Wie zaten daar aan de tafels van buffet
veertien heel gewoontjes met een slaatje uit een plas
tieken bakkie en een borreltje in een ook al niet uit
Leerdam afkomstig glaasje?
Juist ja, de groten en allergrootsten van onze organisa
tie en allen die waren uitgenodigd die dag onze gast te
zijn.
Een wonderlijk gezicht om daar in die grote, warme
huiskamer te ontdekken, dat ons aller moeder, de cen
trale bank, na vele jaren haar deftige gasten te hebben
ontvangen in de mooie opkamer, had besloten om ze
nu gewoon in de huiskamer samen met de kinderen te
laten meeëten van wat de pot schaft.
Dat is pas een structuurwijziging. Of zou dat de invloed
zijn van die ene vrouw daar op dat podium?
Cas Sier
