energie meer op de
voorgrond in
landbouwbeleid
ÉÊfï
Niet alleen bij de benzinepomp ervaren
boeren en tuinders dat energie duurder
is geworden. De landbouw heeft
daarnaast op vele punten te maken met
duurdere energie, zowel op het bedrijf
zelf als bij de toelevering van produkten
en de bewerking en afzet van
produkten. In het beleid voor land- en
tuinbouw speelt energie een steeds
grotere rol.
De bewoners van het platteland zijn meer nog dan de
stedelingen aangewezen op de auto. Zonder dit ver
voermiddel zijn winkel, kleuter- en lagere school vaak
niet te bereiken. Bovendien worden steeds meer dien
sten op het platteland regionaal geconcentreerd. Een
klein onderdeel van een werktuig vervangen of laten
repareren betekent voor velen 40 of 50 km rijden naar
een servicecentrum.
Maar ook bij de agrarische produktie zelf speelt ener
gie een grote rol. In de tuinbouw onder glas maakt
energie 20 tot 30 van de bedrijfskosten uit. Dat is
bijna net zo veel als het aandeel van de arbeid. Maar
niet alleen verwarming vergt energie. Vele agrarische
produkten worden gekoeld bewaard. Twee keer per
dag wordt de melk in korte tijd van de lichaamstempe
ratuur van de koe gekoeld tot zo n 4 graden celcius. Dit
om de vorming van bacteriën tegen te gaan. De houd
baarheid wordt daardoor groter. Vele andere agrari
sche produkten worden als ze gereed zijn gekoeld be
waard, bloemen, fruit en aardappelen vaak op de boer
derij, vlees in centrale koelhuizen.
Voordat een agrarisch produkt gereed is, is er al heel
wat energie ingestoken. Dat begint met het ploegen,
zaaien en verzorgen van de gewassen. Zo worden bij
het ploegen van 1 ha land enkele duizenden tonnen
grond verplaatst. Iedere extra gang over het land met
de trekker, zoals bespuitingen en schoffelen, kost extra
energie.
Bovendien vindt er in de agrarische sector veel trans
port plaats.
Een groot deel van de bedrijfsbenodigdheden wordt
aangevoerd. Kunstmest en veevoer, vaak zelfs van
overzee. De eindprodukten moeten weer worden afge
voerd naar de veiling, de centrale opslagplaatsen of de
verwerkende industrie. Op het agrarische bedrijf moet
het ruwvoer voor de dieren van het land naar de stal
worden gebracht. Poot- en zaaigoed gaan in het voor
jaar naar het land en later worden geoogste produkten
weer afgevoerd. Door het efficiënt gebruik van machi
nes en gecombineerde werkzaamheden, zoals het di
rect bij het zaaien geven van kunstmest is de energie-
efficiency de afgelopen jaren sterk opgevoerd. Ook het
moderne buiktransport bij aanvoer van hulpstoffen en
afvoer van eindprodukten heeft daaraan bijgedragen.
Ir. J. H. Egberink
O
Niettemin wordt de energierekening voor de land- en
tuinbouw van steeds meer betekenis.
Gas en glas
De glastuinbouw zal de komende twee jaren een gas-
prijsverhoging van 9 cent per kubieke meter moeten
zien op te vangen. Deze prijs is na lange onderhande
lingen tussen de overheid, de Gasunie en het Land
bouwschap overeengekomen. Kritiek van ons omrin
gende landen op het geldende gasprijsniveau voor de
glastuinbouw en de stijgende olieprijzen maakten een
forse stijging onontkoombaar. Voor een gemiddeld
tuinbouwbedrijf van 1 ha glas betekent deze aanpas
sing op jaarbasis een kostenstijging van 50 000 tot
60 000 gulden. Dit komt boven op de kostenstijging uit
andere hoofde. Het inkomen van de glastuinders zal
hierdoor onder zware druk kunnen komen. Om deze
druk te verlichten worden de aardgasaanpassingen be
geleid met een aantal maatregelen.
Het onderzoek en de voorlichting over energiebespa
rende aanpassingen op de bedrijven worden versterkt.
Dat gebeurt zowel door de overheid als door het geor
ganiseerde bedrijfsleven. Het tuinbouwbedrijfsleven
heeft een nieuw proefbedrijf opgericht, 'DENAR-kas',
dat zich speciaal toelegt op praktijkgericht onderzoek
naar energiebesparing. Voor energiebesparende aan
passingen op de glastuinbouwbedrijven wordt steun
verleend. In de WIR komt een toeslag voor energiebe
sparende investeringen. Daarnaast komen er stimule
ringsmaatregelen van het Ministerie van Landbouw.
Voor een aantal bedrijven zullen overbruggingsmaatre
gelen noodzakelijk zijn om de komende jaren financieel
door te komen. Voor bedrijven die de toekomst te on-
