rabobanken schonken ton
aan
verzetsmuseum friesland
Op de tweede etage van de aloude
Kanselarij te Leeuwarden is het
VERZETSMUSEUM FRIESLAND'
gevestigd.
Sinds de opening op 27 september
1979 zijn er duizenden bezoekers
geweest om kennis te nemen van
de geschiedenis van de bezetting en
het verzet van Friesland in de
tweede wereldoorlog.
De man die dit alles tot stand heeft
gebracht is de 53-jarige Leeuwarder
C. Reitsma. Sinds een kwart eeuw
is hij bezig om alles te verzamelen
wat met de periode 40-45 heeft te
maken.
Friesland kan wat betreft de Tweede
Wereldoorlog terug zien op een stuk
aparte geschiedschrijving. Nergens
heeft de luchtoorlog zo sterk gewoed
als boven Friesland. Nergens zijn ook
zovele onderduikers door de bevolking
verborgen geweest.
Conservator
De conservator van het Verzetsmuseum
zegt: 'Juist daarom heb ik me speciaal
op Friesland gericht. Bovendien sprak
me als inwoner van Friesland het
oorlogsverleden van deze provincie erg
aan. En zo ben ik vierentwintig jaar
geleden begonnen.'
Door zijn speurdersdrang kwam een
unieke verzameling tot stand. Zo bezit
het Verzetsmuseum de complete
winterhulpseries, officiële documenten,
maar ook een door een
dorpstimmerman in de oorlog
vervaardigd gedenkteken voor een
gesneuvelde Engelse piloot. De in de
oorlog gebruikte propaganda-affiches
van de bezetter en zijn sympathisanten
kregen in de verzameling een plaats als
schril contrast met de soms op oude
stencilmachientjes gedrukte
verzetsblaadjes en -pamfletten.
Elfhonderd boeken, tientallen wapens,
oorlogsgeld, bonnen en levensmiddelen,
onderscheidingstekens, geheime
zenders en foto's maken verder deel uit
van deze unieke collectie.
Stukje voor stukje werd de legpuzzel tot
een redelijk compleet beeld van wat er
in deze schokkende periode uit onze
geschiedenis in Friesland is gebeurd.
Boven: Conservator Reitsma van het
Verzetsmuseum Friesland.
Onder: Luisteren naar de 'Engelse
zender'.
FHet huis van de heer Reitsma werd al
spoedig te klein voor deze verzameling.
Maar in 1970 kreeg hij de kans om in
het kader van de herdenking van 25 jaar
bevrijding al zijn materiaal ten toon te
stellen in het Beursgebouw te
Leeuwarden. Toen kwamen ook uit
andere delen van de provincie zaken uit
de Tweede Wereldoorlog tevoorschijn.
De belanstelling voor deze expositie
was overweldigend. Door de vrij
complete collectie werd duidelijk, welke
verschrikkelijke gevolgen massale
waanzin kan hebben. En hoe moedig
mannen en vrouwen in zomaar een
stukje Nederland hierop hebben
gereageerd.
Onderkomen
Voor het museum moest een definitief
onderkomen worden gezocht. Mensen
uit het vroegere verzet liepen vele
instanties af om een plaats te vinden
voor de zo onbetaalbare verzameling.
Aanvankelijk kreeg men teleurstelling
op teleurstelling te verwerken. Maar
uiteindelijk ontstond de mogelijkheid
om in de Kanselarij ruimte te creëren
voor de meest interessante kern van de
verzameling.
Daarna begon de ellende echter pas
goed. Bij het verwijderen van de
boekenkasten uit de expositiezaal bleek
dat alles opnieuw moest worden
ingericht. FHet prille bestuur van de
inmiddels in het leven geroepen
Stichting Verzetsmuseum Friesland
werd geconfronteerd met hoge kosten
voor metselwerk, stucwerk en nieuw
aan te leggen elektrische voorzieningen.
Rabobanken
Toen echter de Publiciteitscommissie
van de Friese Rabobanken in overleg
met het provinciaal bestuur, besloot de,
ter gelegenheid van het 75-jarig
bestaan van de drie oudste banken in
Friesland, beschikbaar gestelde 100 000
gulden aan het Verzetsmuseum te
schenken, was het ergste leed geleden.
Na eindeloos veel gezoek en gepuzzel
kon het materiaal definitief worden
geselecteerd. Op één verdieping van het
gebouw kon de geschiedenis van oorlog
en verzet in beeld worden gebracht. Van
Nazi-propaganda tot bevrijdingsfeesten,
van politieke documenten tot
ontroerende kattebelletjes, een veelheid
aan voorwerpen en papieren vond er
zijn plaats.
Vanaf de opening op 27 september
1979 is er een overweldigende
belangstelling geweest voor het Fries
verzetsmuseum. Niet alleen ouderen,
maar vooral ook schoolkinderen tonen
vol verwondering hun grote
belangstelling.
Volgens de conservator gaat het dan
ook om een zeer speciale periode in
Friesland.
'Een stuk geschiedenis dat nooit
vergeten mag worden.'
