enige
trieste bevindingen
parallel met de economi
sche golven zouden vol
trekken.
de economische lange golf en het spel
der waarden:
Dit blad en zijn hoofdredacteur hebben reeds veel aandacht besteed
aan de lange golf. Niemand ontkent meer een opmerkelijke vertraging
in de economische groei, maar over ernst en duur van die vertraging
bestaan grote meningsverschillen. Dit laatste komt vooral omdat ve
len het oneens zijn over de oorzaken. Sommigen beweren dat de zeer
langdurige groei der economie wel moet afnemen. Alleen in het para
dijs zijn vraag en vooral aanbod oneindig groot, maar op aarde heerst
schaarste.
Of de Amerikaanse be
vindingen ook voor Ne
derland opgaan, moet
nog onderzocht worden,
maar prof. Namenwirth,
momenteel gasthoogle
raar aan de Vrije Univer
siteit en aldaar lid van de
werkgroep die de econo
mische lange golven be
studeert, vertelt in zijn
bijdrage iets over de op
merkelijke veranderingen
in 'begripswaarden', aan
dachtspunten in de Ame
rikaanse politiek, die zich
De hamvraag 'wat be
weegt de golf', waar wij
in maart over schreven,
kan ook hij nog niet be
antwoorden, maar de
door hem in het Ameri
kaanse politieke woord
gebruik geconstateerde
opvolging van parochiale,
progressieve, kosmopoli
tische en conservatieve
perioden is toch wel ver
rassend. Zelfs de aan het
Amerikaans ontleende
korte aanduidingen in de
tweede grafiek geven bij
enige overdenking wel
een richting aan, die we
ook tegen de achtergrond
van eigen historie en ver
houdingen enigszins her
kennen. Echt sprekend
zal deze grafiek voor ons
eerst worden, wanneer
die te zijner tijd de resul
taten van het Nederland
se onderzoek weergeeft.
Overigens moeten we
nog afwachten of die re
sultaten daarin passen.
Namenwirth ziet in onze
tijd de 'parochiale' symp
tomen en betreurt een
zijns inziens kenmerken
de taak daarvan, namelijk
dat structurele maatrege
len nauwelijks aan bod
komen en de aandacht
vrijwel uitsluitend op het
conjuncturele gericht
wordt.
Ten slotte een klein ge
heugensteuntje voor het
jongste verleden: Roose-
velt, Truman, Kennedy en
Johnson waren, net als
Carter nu is, democrati
sche presidenten. Eisen-
hower, Nixon en Ford wa
ren republikeinse presi
denten.
De expansieve groei der laatste decen
nia zou daarom niet onbeperkt kunnen
doorgaan. Een geheel andere structure
le verklaring is de lange-golftheorie wel
ke stelt, dat de ware oorzaak ligt in een
zich steeds herhalende vijftigjarige ex
pansie en inkrimping van de industriële
structurele aard zijn, dan zijn structure
le maatregelen geboden en wordt het
waarschijnlijk, dat een conjuncturele
keuze averechts uitwerkt.
De grote voorkeur voor een conjunctu
rele politiek komt nochtans niet geheel
J. Zvi Namenwirth
Hoogleraar in de
Sociologie, Universiteit
van Connecticut
Gast-Hoogleraar VU,
Werkgroep Lange
Golven
produktie. Ten slotte wordt de huidige
malaise ook toegeschreven aan con
juncturele, en derhalve niet-structurele,
afwijkingen van een normale groei.
Voor het beslechten van zulke theoreti
sche geschillen zijn de economische ge
gevens onvoldoende. Helaas kunnen
belangwekkende beleidsbeslissingen
niet langer wachten op wetenschappe
lijke overeenstemming. Vele regeringen
en, overigens elkaar bestrijdende, partij
en kiezen daarom voor een conjunctu
rele verklaring en politiek en grijpen
naar monetaire en fiscale maatregelen
en een verlaging van overheidsuitgaven.
Indien echter de ware oorzaken van
onverwacht. Het blijkt nl. dat structureel
denken en handelen uiterst onpopulair
worden gedurende het dieptepunt van
de lange-golfbeweging. Onderzoek en
bevindingen maken dit zeer duidelijk.
Opmerkelijk is hoe men in de Ameri
kaanse samenleving kan ontwaren, dat
begrippen in de loop der jaren 'waarde
veranderingen' ondergaan. In de ene tijd
staat een begrip hoog genoteerd op de
voorgrond, in een andere tijd is het naar
de achtergrond verschoven en blijkbaar
door een ander begrip overvleugeld. Wij
hebben dit onderzocht aan de hand van
de Democratische en Republikeinse ver
kiezingsprogramma's van 1844-1964 en
onze bevindingen met behulp van com-
