anticiperen de beste
manier om
ontwikkelingen
in de hand
te houden
omgaan met automatisering
Wanneer wij - bij het ingaan van de
80er jaren - onze maatschappij be
schouwen, dan zien we een aantal ka
rakteristieken die op de toepassingsmo
gelijkheden van de techniek van invloed
kunnen zijn. Om er een aantal te noe
men:
In een aantal delen van de wereld
zien we een hoge levensstandaard met
zelfs verzadigingsverschijnselen: in gro
te delen bestaat er echter nog diepe ar
moede.
In onze westerse maatschappij is er
een zelfbewuste arbeidsbevolking met
een goed georganiseerde vakvereniging
en - vooral in Europa - een verlangen
naar deelname in het besluitvormings
proces door de werknemers.
Er is een soort nostalgisch verlangen
naar verbetering van de kwaliteit van
het bestaan, met een voorkeur voor
welzijn boven welvaart. Waardering
voor het werk van grotere industrieën
loopt op een aantal punten terug. De
onmogelijkheid om zich met het bedrijf
of met het werk te identificeren, het ge
voel dat de dingen gebeuren in weerwil
van hunzelf, het wantrouwen tegen de
bedoelingen van degenen die de beslis
singen nemen, zijn elementen die bij
veel werkenden een rol spelen.
De trend naar verkleining van inko
mensverschillen wordt enerzijds be
schouwd als een fundamentele eis van
sociale solidariteit, anderzijds heeft deze
een demotiverende werking, bijvoor-
Drs. R. B. J. van Eldik
lid van de
Hoofddirectie van
de centrale bank
beeld voor wat betreft het verrichten
van zware of moeilijke arbeid of van
managementfuncties.
De afnemende economische groei
gaat in vele landen gepaard met hoge
werkloosheidscijfers en discrepanties
op de arbeidsmarkt.
Bewegingen van vrouwenemancipa
tie hebben vele vrouwen weer terugge
bracht in het arbeidsproces, waardoor
echter problemen op de arbeidsmarkt
mede zijn toegenomen. Het is overigens
overbodig te stellen dat deze constate
ring geen afbreuk doet aan het funda
mentele recht op arbeid van de vrouw.
De zeer goede sociale voorzieningen
hebben geleid tot een atmosfeer van
'welbehagen', waarin echter misbruik
nogal eens voorkomt. Hoewel gewaar
deerd, moet worden geconstateerd dat
die voorzieningen ook hebben bijgedra
gen tot inflexibiliteit en geringere mobi
liteit van de beroepsbevolking.
De toenemende onzekerheid over de
toekomst werkt een houding van 'hou
wat je hebt en verdedig je verworvenhe
den' in de hand.
In de politiek en in het bedrijfsleven
bestaat een tendens naar polarisatie.
Het is spijtig te moeten signaleren dat
slechts een minderheid bereid is de
vraag onder ogen te zien, of een andere
houding tot een menselijker maatschap
pij zou kunnen leiden.
Een wereldomspannend communica
tiesysteem en gemakkelijke en relatief
goedkope transportmiddelen stellen de
mensen in staat om van andere culturen
kennis te nemen.
En ten slotte: de automatisering - de
'electronic data processing' - dringt in
toenemende mate in het dagelijks leven
Er is een soort nostalgisch verlangen naar verbetering van de kwaliteit van het be
staan, met een voorkeur voor welzijn boven welvaart. In winkeltjes zoals hierboven
zijn talrijke artikelen te vinden die aan dat verlangen tegemoetkomen.
