geld- en
kapitaalmarkt
'mk
w -*•
I
Door omstandigheden is deze rubriek enkele maanden
niet verschenen. Het ligt in de bedoeling deze
kolommen voortaan weer regelmatig te plaatsen.
zij zelfs boven de spilkoers met de Duitse mark. Deze
relatief sterke gulden was uiteraard voor een belangrijk
deel het gevolg van de hoge binnenlandse rente. Gaf
de positie van de gulden binnen het EMS weinig pro
blemen, anders was dat met enkele andere munten
van het arrangement. Met name de Belgische frank,
die reeds geruime tijd de zwakste EMS-valuta is,
moest wederom fors worden gesteund. Dit gebeurde
voor een belangrijk deel met contante steunaankopen,
maar daarnaast ook door middel van de hoge rentepo-
litiek.
In de tweede helft van de maand voltrok zich over de
wereld weer een golf van discontoverhogingen. Nadat
de Verenigde Staten in haar streven om de nog steeds
oplopende inflatie in te perken het disconto met een
vol punt tot 13 had verhoogd, volgden in de daarop
volgende weken een aantal andere landen. Tegen het
De maand februari van 1980 zal bij velen diepe indruk
ken achter hebben gelaten. Zowel bij degenen, die de
ontwikkelingen op de geld- en met name op de kapi
taalmarkt met belangstelling volgen, als degenen die
voor hun hypothecaire of andere leningen een tarief
moeten betalen dat gekoppeld is aan de kapitaalmarkt
rente. Deze rente liep immers in één maand tijd op met
meer dan 1,5 punt. De zogenaamde middellange rente-
wijzer kwam hierdoor eind februari op 11,30%. Het
maandgemiddelde liep op van 9,41 tot 10,34
De buitengewone rentestijging is voor een deel toe te
schrijven aan een aantal duidelijk aanwijsbare facto
ren. Daarnaast resteert echter een deel van de stijging
die aan niets anders toegeschreven kan worden dan
aan de paniekerige reacties die hun invloed op de kapi
taalmarkt deden gelden. Wat de duidelijk aanwijsbare
invloeden betreft, dient op de eerste plaats gedacht te
worden aan de politieke problemen, die zich geduren
de de gehele maand afspeelden rond het financierings
tekort van de overheid. Door de tegenvallende econo
mische ontwikkeling zou het kabinet, om het tekort
binnen de grenzen te houden, voor niet minder dan 4 a
5 miljard moeten bezuinigen.
Dit was politiek niet haalbaar. Uiteindelijk werd beslo
ten tot ombuigingen ten bedrage van f3 miljard, welk
besluit leidde tot het aftreden van de minister van Fi
nanciën. Hoe deze ombuigingen uitgewerkt zullen wor
den, is vooralsnog niet geheel duidelijk. Het is inmid
dels wel zeker dat het begrotingstekort groter zal wor
den dan in de Miljoenennota 1980 werd geraamd. De
toch al zeer omvangrijke vraag van de overheid naar fi
nancieringsmiddelen wordt hierdoor nog groter, het
geen reeds werd verdisconteerd in de rente. Naast
deze binnenlandse invloed, die nog werd aangewak
kerd door de grote onzekerheid, heeft ook het buiten
land bijgedragen aan de recente tariefstijgingen. De ta
rieven in het buitenland trokken in de eerste maanden
van het jaar geleidelijk aan. Op de Duitse kapitaalmarkt
liepen zij in februari met 3A a 1 punt op.
Dit had uiteraard ook directe gevolgen voor de Neder
landse situatie. Op onze kapitaalmarkt, die voor een
niet onbelangrijk deel afhankelijk is van aanbod uit het
buitenland, moeten de tarieven zich instellen op het
buitenland ten einde deze middelentoestroming in
stand te houden.
Opvallend is dat de recente rentestijging niets te doen
had met valutaire spanningen. In het verleden was een
afnemende internationale belangstelling voor de gul
den meerdere malen het begin van een golf van rente
stijgingen op zowel geld- als kapitaalmarkt. Deze keer
is daarvan geen sprake. Binnen het Europees Monetai
re Stelsel handhaafde de gulden zich gedurende de ge
hele maand als een van de sterkere munten van het ar
rangement. Het grootste deel van de maand noteerde
<r3Ë^
Drs. J. M. Buysse
Studiedienst
einde van de maand voegden ook Duitsland en Zwit
serland zich hierbij. Zij verhoogden hun disconto even
eens met 1 punt tot respectievelijk 7 en 3 Nederland
volgde in de jongste ronde van discontoverhogingen
niet. Dat was, gezien de positie van de gulden, ook niet
nodig. Overigens dient vermeld dat in het recente ver
leden het Nederlandse disconto reeds op een relatief
hoog niveau is gebracht. Sinds november 1979 bedra
gen wissel- en promessedisconto respectievelijk 9Vi
en 11
In vergelijking met de kapitaalmarkt was er in februari
sprake van een relatief rustige geldmarkt. De tarieven
bewogen zich gedurende de gehele maand tussen de
11 en de 13% (maandgemiddelde 12, 10%). In de
tweede helft van de maand trokken zij enigszins aan,
onder invloed van de rentestijging in het buitenland.
Zoals de laatste maanden gebruikelijk is, werd de geld
marktrente in belangrijke mate beïnvloed door de
marktregulerende activiteiten van De Nederlandsche
Bank.
In februari steunde zij de markt intensief. Dit gebeurde
met speciale beleningen en, later in de maand, met
dollarswaps. Het bedrag dat met de verruimende inter
venties was gemoeid bedroeg gemiddeld bijna ƒ1,4
miljard.
