de wet-
Zelfs een oppervlakkige krantelezer
zal het niet zijn ontgaan dat de laatste
jaren actiegroepen voor of tegen van
alles en nog wat als paddestoelen uit
de grond schieten. Ze springen se
rieus, fanatiek of ludiek in de bres, ter
wijl een combinatie daarvan ook re
gelmatig voorkomt. Menige actie
groep is in met vlaggen en spandoe
ken versierde bussen naar Den Haag
gereden, om aldaar de mondelinge
behandeling van een beroepschrift
procedure bij de Raad van State in het
kader van de wet Administratieve
Rechtspraak Overheidsbeschikkingen
(Wet-Arob) bij te wonen. Men kan
zich voorstellen dat de immer hoffe
lijke en bedaarde staatsraden de eer
ste maal vreemd moeten hebben op
gekeken, toen een met toeters en bel
len behangen menigte de zittingzaal
binnenrolde. Maar het moet ook wor
den gezegd dat deze magistraten zich
wonderlijk snel aan dit maatschappe
lijke veranderingsproces hebben aan
gepast. Ze deinzen er nu zelfs niet
voor terug om een hele congreshal af
te huren, zodat iedereen de zitting kan
bijwonen en zijn zegje kan doen, als
door hem ten minste op de voorge
schreven wijze zo'n beroepschriftpro
cedure is aangespannen.
Aangezien het aantal beroepschriftpro
cedures toeneemt en ook onze organi
satie steeds vaker daarmee geconfron
teerd wordt, lijkt het zinvol de wet-Arob
eens nader te belichten.
Zoals uit de volledige naam 'Wet Admi
nistratieve Rechtspraak Overheidsbe
schikkingen' al blijkt, gaat het om admi
nistratieve rechtspraak, waarbij een oor
deel wordt gegeven over bepaalde be
sluiten van administratieve organen van
de overheid. Die besluiten worden in de
juridische vaktaal 'beschikkingen' ge
noemd. Het zijn beschikkingen, die ge
richt zijn op enig rechtsgevolg, waaron
der niet vallen besluiten van algemene
strekking en rechtshandelingen naar
burgerlijk recht.
Mr. R. W. M. Jacobs
Juridische Zaken
Onder administratieve organen worden
verstaan personen en colleges, met enig
openbaar gezag bekleed, zoals minis
ters, commissarissen van de koningin,
burgemeesters, maar ook Gedeputeerde
Staten, b, en w. en soms zelfs ambtena
ren. Wanneer aan een bepaalde burger
of aan een groep van burgers door een
administratief overheidsorgaan een
recht wordt toegekend of geweigerd -
wat zich veelal in de sfeer van de ver
gunningen of toestemmingen zal afspe
len - spreekt men van een beschikking
en meestal zal dat een beschikking in de
zin van de Wet-Arob zijn.
Balans
De burger of groep van burgers, die zich
in zijn belang getroffen acht door een
beschikking van een administratief
overheidsorgaan, kan daartegen veelal
in beroep gaan bij de afdeling Recht
spraak van de Raad van State, waaraan
de rechtspraak van de Wet-Arob is aan
gedragen. De wet preciseert dat men
'rechtstreeks in zijn belang moet zijn ge-
troffen' en bedoelt daarmee dat zowel
financiële als niet in geld uit te drukken
schade door de beschikking, die tot een
beroep op de Wet-Arob kan leiden, kan
zijn toegebracht.
Een voorbeeld moge dit verduidelijken:
een bank wil op een bepaalde plaats
een bijkantoor vestigen, waarvoor een
woning wordt aangekocht. Deze wo
ning zal dan zijn woonfunctie kwijtra
ken. Het kan zijn dat de gemeente dit,
gezien de plaatselijke omstandigheden,
niet acceptabel vindt en daarom de
bank geen vergunning verleent voor de
onttrekking van de woning aan het
woonverkeer, of met andere woorden
de bank weigert toestemming te geven
voor de vestiging van het bijkantoor. De
bank kan zich hierdoor rechtstreeks in
haar belang getroffen achten en als er
geen andere beroepsmogelijkheden
open staan, een beroepschriftprocedure
aanspannen bij de afdeling Rechtspraak
van de Raad van State in het kader van
de Wet-Arob.
In dit voorbeeld zou bij een gunstige be
schikking voor de bank, wanneer de ver
gunning wordt verleend, daartegen be
zwaar kunnen rijzen bij de buren van het
toekomstige bankkantoor. Zij zouden
zich van hun kant rechtstreeks in hun
belang getroffen kunnen achten door
vestiging van het bankkantoor, bijvoor
beeld omdat gevreesd wordt dat de toe
name van het verkeer zo groot zal zijn
dat gevaar voor spelende kinderen ont
staat. Ook deze buren hebben dan de
mogelijkheid tegen de beschikking op te
komen door een beroepschriftprocedure
te beginnen bij de Raad van State.
Een tweede voorbeeld:
een bank heeft voor de bouw van een
nieuw hoofdkantoor een bouwvergun
ning van de gemeente gekregen. Deze
bouwvergunning blijkt echter in strijd te
zijn met het van kracht zijnde bestem
mingsplan en de plaatselijke milieu
groep grijpt deze gelegenheid aan om
actie te gaan voeren. Het bij de ge
meente ingediende bezwaarschrift - de
eerste beroepsmogelijkheid - wordt
echter ongegrond verklaard. Vervolgens
wordt een beroepschriftprocedure bij de
Raad van State aangespannen.
Intussen is de bank, op basis van de ver
kregen vergunning, aan de nieuwbouw
begonnen en kort nadat het bouwwerk
is voltooid volgt de uitspraak van de
Raad van State: de bouwvergunning is
inderdaad door de gemeente in strijd
met het bestemmingsplan afgegeven,
m.a.w. de beschikking van de gemeente
wordt vernietigd. De ijzeren consequen
tie hiervan zou zijn, dat het bankkantoor
moet worden afgebroken. En inderdaad
zal men met deze mogelijkheid terdege
rekening dienen te houden. De bank zou
dan slechts een schadevergoedings
actie jegens de gemeente resteren. In
de rechtspraak zijn echter ook gevallen
bekend, waarin de afdeling Rechtspraak
'genade voor recht' heeft laten gelden
en het met het bestemmingsplan strij
dige bouwwerk voor afbraak heeft be
hoed. De positie van de milieugroep is
in zo'n geval niet benijdenswaardig. Zij
heeft wel de procedure gewonnen,
maar het object mag blijven staan.
Maak dat de achterban maar eens dui
delijk.
Vuistregel
Hiervoor is gezegd, dat er geen andere
beroepsmogelijkheden tegen de be
schikking meer moeten openstaan. De
Wet-Arob gaat er namelijk van uit dat
eerst alle andere mogelijkheden om de
beschikking gewijzigd of ingetrokken te
