uit orize historie
komen en dan mogelijk
koersontwrichtingen ontstaan.
Het verleden heeft namelijk aangetoond
dat ondanks steun- en reddings
operaties van de Westeuropese en
Amerikaanse Centrale Banken de dollar
toch zijn meerwaartse daling heeft
voortgezet.
Onderdeel van het beoogde plan is het
goud in de vorm van de speciale
trekkingsrechten een bepaalde status te
geven.
Ook na de maand december is de
goudkoorts niet getemperd. Nadat de
markt op de eerste dag van het nieuwe
jaar een prijsnotering van US 565,-
fixeerde, werd met sprongen van US
30 tot US 50 per ounce een record-
Het is wel waar dat overal in den lande
aangesloten banken hun vijfenzeventig
jarig bestaan hebben herdacht of zulks
binnen niet al te lange tijd hopen te
doen, maar van een gezamenlijke mani
festatie' zoals die van de Friese Rabo-
banken bereikte geen gerucht Terug-
blikkers oor.
Zonder ook maar iets te willen afdoen
aan de feestvreugde van die andere
banken, daarom nu enkele grepen uit de
inlichtingenbronnen die voor hem ge
opend werden naar aanleiding van de
herdenking van 75 jaren Landbouwkre
diet in Friesland.
Fontein de Jong
Het voorspel tot dit wélklinkende con
cert zette reeds méér dan 75 jaren gele
den in toen bij de Friese Maatschappij
van Landbouw het besef begon te groei
en dat naast anderssoortige coöperaties
óók de Kredietcoöperatie zeer zeker re
den van bestaan had en het oprichten
daarvan bevorderd moest worden.
In het gedenkboek van de Friesche
Maatschappij (in 1952 uitgegeven ter
niveau op US 850 bereikt. Vele specu
lanten, die verbeten een verdere stijging
afwachtten, kregen de kous op de kop.
Voor het moment bleek het de hoogste
notering. Bij chaotische handel zakte de
prijs vervolgens naar een dieptepunt
van US 630, waarna tegen midden
februari een licht herstel plaatsvond tot
700 dollar.
Zouden de Centrale Banken besluiten
hun goudvoorraden te herwaarderen op
de huidige goudprijzen, dan zouden vele
regeringen uit de zorgen zijn. Men zou
dan rustig de geldcirculatiepersen
kunnen laten draaien en de motor van
de inflatie zou dan weer op volle toeren
draaien met alle gevolgen van dien.
Maar men dient zich dan wel
rekenschap te geven dat de prijs van het
gelegenheid van haar honderdjarig be
staan) leest men dat reeds in 1882 door
haar voorman Van Konijnenburg werd
gezegd: 'De overtuiging dat door sa
menwerking is tot stand te brengen,
wat elk individu op zichzelf niet vermag,
is vrij algemeen, maar de toepassing op
landbouwgebied toch is zeldzaam.'
Er was in die tijd in Friesland nog nau
welijks sprake van coöperatie. Scheen
het dat de belangen van de landbouw
voldoende werden bevorderd door par
ticuliere personen of ondernemingen
dan dacht de Maatschappij er niet aan
om hiernaast op hetzelfde terrein de
coöperatie te steunen
Toch waren verschillende voormannen
zeer sterk vóór coöperatie. Een van hen,
Fontein de Jong, drukte zijn sympathie
in 1892 zeer duidelijk uit, met gevolg
dat de Friesche Maatschappij zich mede
ging richten op de gezamenlijke aan
koop van landbouwbenodigdheden en
het landbouwkredietwezen.
In woord en geschrift en daad ijverde hij
(d.i. Fontein de Jong) voor de oprichting
goud ook weieens een dalende tendens
kan aannemen en dan is Leiden in last.
Waar gaat de prijs van het goud naar
toe?
De beantwoording van deze vraag zal in
belangrijke mate afhangen van het
gedrag van de Arabische olielanden, die
sinds geruime tijd het goud ontdekt
hebben als middel om hun steeds
aanzwellende liquiditeiten te beleggen.
Men neemt aan dat zij het geweest zijn
die als grootkoper optraden op de
verschillende door het IMF
georganiseerde veilingen.
Zijn er weinig alternatieven voorhanden
de extra revenuen uit de sterk
opgelopen olieprijzen te beleggen, dan
zal de interesse voor het goud, gezien
de beperkte produktie, levend blijven.
van aorpsbanken, die voorschotten ten
behoeve van landbouwers dienden te
geven
Fontein de Jong kon uit volle en eerlijke
overtuiging aldus handelen want de
toestanden op het gebied van land
bouwkrediet waren in Friesland - en he
laas niet alleen in die provincie zoda
nig dat daarin dringend verbetering
moest worden gebracht.
Vooreerst nogal moeizaam werd ook de
medewerking (of het niet-tegenwerken)
van notarissen en zaakwaarnemers ver
kregen om ook aan de 'kleine luiden'
kredieten te verstrekken die door hen te
dragen waren.
De wil tot samenwerking op dit gebied
was zeker aanwezig maar men moest
toch ook zakelijk blijven om geen brok
ken te maken en achteraf geen verwij
ten te krijgen dat door ondoordacht
handelen geen hulp was verleend, maar
kommer en kwel over de kredietnemers
was gekomen.
Men zou het vereiste kapitaal bijeen
moeten brengen en men zou, om voor
schotten te verkrijgen en om lid te wor
den, borgen moeten stellen. Bovendien
moest nog iemand gevonden worden
om de administratie te verzorgen.
1894
Toch startte in 1894 te Bergum een
bank die door toedoen van enkele nota
belen en met behulp van het Nut van
het Algemeen was opgericht. Een eer
der in Murmerwoude opgerichte bank
ging al vóór 1900 ter ziele. Er werd te
weinig gebruik van gemaakt; de cicho
reifabrikanten gingen als voorheen
voort met het geven van kredieten. Daar
was niet tegenop te werken.
In het gedenkboek wordt vermeld: 'De
grootste moeilijkheid - het vormen van
een grondkapitaal - werd in Oenkerk
opgelost door den voortreffelijken Th.
van Weideren baron Rengers, die daar
uit eigen middelen een Bank stichtte,
Naar het land van de pompeblêden
Op 23 januari 1979 was het precies vijfenzeventig jaren geleden dat de
Rabobank Leeuwarden werd opgericht. Het was de eerste in de provincie
Friesland die zich bij de oprichting voegde in de landelijke organisatie, wel
ke sinds 1898 rondom de Coöperatieve Centrale Raiffeisenbank te Utrecht
groeide.
Dit Leeuwarden-jubileum kreeg derhalve ook het karakter van een geza
menlijke presentatie van de Friese Rabobanken, die door meerdere mani
festaties aan dit jubileumjaar gestalte wilden geven.
