■s,
s>
"5
kredietverlening
ets
C
<D
C3J
<D
Q)
■Q
CD
•C
CD
CD
co
O
CD
agrarische sector
12
particulieren
handel, nijverheid en
dienstverlening
CD
CD
•Q
O
De Rabobankorganisatie verstrekte in
1979 in totaal voor f 18 miljard nieuwe
leningen, te vergelijken met f 17,95 mil
jard in 1978 en f 14,95 miljard in 1977.
De groei van de nieuwe leningen was in
1979 derhalve geringer dan in vooraf
gaande jaren.
Gedeeltelijk vloeit dit voort uit een ver
minderde behoefte aan woningfinancie
ringen, maar ook de vraag naar bedrijfs-
financieringen toonde een afnemende
groei.
Van de f 18 miljard aan nieuwe leningen
namen de gezamenlijke aangesloten
banken f 13,4 (12,6) miljard voor hun re
kening. Daarnaast verstrekte de Rabo-
hypotheekbank N.V. f3,2 (4,4) miljard
en de Centrale Rabobank f 1,4 (1,2) mil
jard.
Hoewel ook in de agrarische sector als
geheel de kredietvraag minder sterk
toenam dan in voorgaande jaren, kan
voor deze sector nog altijd van een hoog
investeringsniveau worden gesproken.
Specialisatie, schaalvergroting en mo
dernisering zetten zich ook in 1979
voort. De daarmee gepaard gaande in
vesteringen ondervinden duidelijk sti
mulansen van de WIR en van de rente
subsidieregeling.
Tussen de agrarische sectoren zijn aan
zienlijke verschillen in ontwikkeling van
de kredietvraag te constateren. Dit
wordt in belangrijke mate veroorzaakt
door het uiteenlopen van resultaten en
vooruitzichten per sector. In 1978 en
1979 zijn de resultaten in veel sectoren
duidelijk minder goed geweest dan in
1976 en 1977. Daarbij valt met name te
denken aan de intensieve veehouderij
bedrijven, de akkerbouwbedrijven en de
tuinbouwbedrijven, waar de groei van
de kredietvraag dan ook het sterkst af
nam.
In de sector van de akkerbouwbedrijven
is daarbij uiteraard ook de sedert medio
1978 min of meer tot staan gekomen
prijsstijging van grond van betekenis
geweest. In de melkveehouderij is niet
temin nog altijd sprake van een sterke
stijging van de kredietvraag. De bouw
van ligboxenstallen en de overschake
ling op tankmelken gaan in hoog tempo
door. Met name in de veehouderijsector
wordt daarbij nog altijd zeer veel ge
bruik gemaakt van de rentesubsidiere
geling. In het kader van deze regeling
werden in het verslagjaar ruim 3300
(3000) aanvragen goedgekeurd met een
totaal subsidiabel leningbedrag van
f485 (650) miljoen. Daarvan had meer
dan 75 (65 betrekking op de rund
veehouderij. De daling van het totale
bedrag kwam grotendeels tot stand in
de tuinbouwsectoren en moet in hoge
mate worden toegeschreven aan de
drastische verlaging, met ingang van
oktober 1978, van het maximaal subsi
diabele leningbedrag. Deze verlaging
hield ten dele verband met de invoering
van de WIR. Met betrekking tot de WIR
hebben wij de indruk dat deze regeling
ook in de agrarische sector een belang
rijke investeringsstimulans betekent, ze
ker in regio's met een bijzondere toe
slag.
Van de tuinbouwsectoren werd alleen in
de vollegrondstuinbouw tot een aan-
lingen is getemperd onder invloed van
energieproblemen en wederom aan
wakkerende inflatie, nemen ook de in
vesteringen minder sterk toe. Voorts
hebben wij de indruk dat in verband met
de invoering van de WIR een aantal in
vesteringsvoornemens vervroegd ten
uitvoer is gebracht, hetgeen een ver
schuiving van begin 1979 naar eind
1978 heeft veroorzaakt. Ten slotte heeft
zeker ook de hoge rentestand de inves-
teringsanimo getemperd.
In de sector particulieren werden in het
VERDELING VAN DE IN 1979 VERSTREKTE NIEUWE LENINGEN
NAAR BESTEMMING
in mrd gids
in procenten
agrarische bedrijven
handel, nijverheid en dienstverlening
particulieren e.a.
5,95
3,55
8,57
5,2)
3,1)
9,6)
33 29)
20 17)
47 54)
totaal
18,07
(17,9)
100 (100)
merkelijk groter bedrag nieuwe leningen
gevraagd dan in 1978. Daartegenover
stond een scherpe daling van het groei
tempo in de glastuinbouw', minder goe
de resultaten met name in de bloemen
teelt, alsmede de onzekerheid ten aan
zien van het prijsniveau van de energie
voorziening zijn hieraan niet vreemd.
De agrarische sector als geheel nam in
het verslagjaar bij de Rabobankorgani
satie nieuwe leningen op tot een totaal
bedrag van f5,95 (5,2) miljard, 14
(30)% meer dan in 1978. Het aandeel
van de agrarische sector in het totaal
van de verstrekte nieuwe leningen steeg
daarmee tot 33 (29)
Aan de sectoren handel, nijverheid en
dienstverlening werden door de Rabo
bankorganisatie in 1979 nieuwe lenin
gen verstrekt voor een bedrag van f 3,55
(3,1miljard. Ten opzichte van het voor
afgaande jaar betekent dat een stijging
met 15 (21De terugval in het groei
tempo van de kredietverlening aan deze
sectoren is in de eerste plaats toe te
schrijven aan een vermindering van de
investeringsanimo. In voorafgaande ja
ren bewogen investeringen zich hier op
een verhoudingsgewijs hoog peil, onder
meer in verband met de eertijds ver
wachte conjuncturele opleving in
1978/1979. Nu die opleving weer achter
de rug lijkt en bovendien het optimisme
ten aanzien van toekomstige ontwikke-
verslagjaar nieuwe leningen verstrekt
voor een totaalbedrag van f8,5 (9,6)
miljard. Dat is 11 minder dan in 1978,
toen sprake was van een stijging met
15%. In 1977 beliep die stijging zelfs
27%. Van het totaalbedrag van f8,5
(9,6) miljard was f7,45 (8,5) miljard be
stemd voor woningfinancieringen.
De terugval in 1979 van de kredietvraag
voor woningfinanciering is veroorzaakt
door een aantal factoren. Hoewel er nog
altijd sprake is van een gestage groei
van het eigen woningbezit, lijkt de ani
mo daarvoor momenteel wat tanende.
Na de scherpe prijsstijgingen van wo
ningen tot medio 1978 zijn sedertdien
de prijzen voor bestaande woningen
substantieel gedaald. Hoewel de ramin
gen daarover uiteenlopen, mag naar
onze indruk worden aangenomen dat de
gemiddelde prijzen voor bestaande wo
ningen in 1979 ongeveer 10 lager wa
ren dan in 1978. In bepaalde delen van
ons land was die daling zelfs belangrijk
groter. Een prijsdaling werkt een af
wachtende houding van adspirant-ko-
pers in de hand. Die houding wordt nog
versterkt door factoren zoals de hoge
rentestand, de geringere inkomensstij
ging en zeker ook de voortdurend ge
voede onzekerheid over de mate van fis
cale aftrekbaarheid van rentelasten in
de toekomst. Mede dank zij de invoe
ring van de maandannuïteit bij de Rabo-
hypotheekbank NV en later ook bij de
aangesloten Rabobanken kon ons
marktaandeel worden gehandhaafd.
Deze maandannuïteit blijkt duidelijk in
een behoefte te voorzien.
