HISTORIC
P6R5PECTIV6
'PRESENT
riNPUSTRIAO
ReVOOÜTION
%€NAI$6ANC£
JPMlPPIti AGrSö
rOR6€K&&ROMANö
R€WJÜAT€6
90CI6TY
v^V
MAM PRODUCTION
TiCHNOCOOV &CI6NCC
IN CCONOMY
5IMPIC DUT FAR RSACHINCr
ARTID MACrl&TRA NATURA
automatisering
maken tussen het emancipatieproces
van de technologie in het algemeen en
van de ontwikkeling van de electronic
data processing. Na een aarzelende
start lijkt EDP - net als de technologie -
een krachtig middel te gaan worden
voor het oplossen van problemen op
vele gebieden.
Ook hier zien we een snelle ontwikke
ling van apparaten voor nuttige toepas
singen in de maatschappij. Ook nu gaat
een sterke stimulans uit van de gegroei
de relatie tussen wetenschap en ont
wikkeling van EDP. Maar, terwijl we op
de drempel staan van het 'informatie
tijdperk' - de 80-er jaren - kunnen we
toch een aantal essentiële verschillen
onderkennen tussen de emancipatie
van de technologie in het verleden en
de komende emancipatie van EDP.
In de eerste plaats bestaat er tegen
woordig een verschil voor wat betreft
de economische omstandigheden. Wij
hebben een niveau bereikt van een we
reldomvattende onderlinge afhankelijk
heid in vele opzichten.
Hooggekwalificeerde produkten worden
gefabriceerd binnen verschillende
machtige economische blokken, terwijl
in gebieden met een grote koopkracht
steeds meer tekenen van verzadiging
optreden. Wij zijn wereldburgers aan
het worden. Hoe het economisch of so
ciaal-cultureel systeem van een bepaald
land ook mag zijn, nagenoeg alle landen
streven het westerse welvaartsmodel
na. Of dit nu plaatsvindt in concurrentie
of in samenwerking met elkaar (hoewel
we in dit opzicht ook andere ontwikke
lingen kunnen waarnemen zoals in som
mige landen van het Midden-Oosten).
Vrije internationale handel, goedkoop
buik-transport over de gehele wereld,
grote verschillen in loonkosten en de
mogelijkheid om door middel van tech
nologie hoogwaardig vakwerk om te
zetten in routinematig werk, geschikt
voor betrekkelijk ongeschoolde arbei
ders, vormen de achtergrond van de
wereldomspannende onderlinge ver
banden. De werkgelegenheid kan zelfs
worden geëxporteerd, een ontwikkeling
die de één begunstigt en een ander
weer vervult van teleurstelling.
Maatschappelijke factoren
Voorts spelen in de huidige wereld
maatschappelijke factoren een veel be
langrijker rol. In de hoogontwikkelde
landen, met name in Europa, is sprake
van een groot aantal sociale randvoor
waarden waarbinnen het economisch
systeem zich moet ontwikkelen. Voor
beelden van dergelijke factoren zijn: de
kwaliteit van het werk, een lage mobili
teit van de werkende bevolking, de in
werking van democratische beginselen
op het besluitvormingsproces, het afne
men van het aantal produktieve jaren
per werknemer, de geleidelijke leeftijds
toename van de bevolking, het hoger ni
veau van onderwijs, alsmede het lang
duriger onderwijs en het toegenomen
aanbod van arbeid door de emancipatie
van de vrouw. Het gevoel dat men de
controle verliest over de ontwikkeling
van de technologie heeft een zekere
anti-technologie atmosfeer doen ont
staan. De hier genoemde maatschappe
lijke factoren stellen ook voorwaarden
aan de ontwikkeling en de toepassing
van EDP. Maar hoe gerechtvaardigd en
begrijpelijk ook, sommige van deze fac
toren zullen een beetje aangepast moe
ten worden vanwege de internationale
economische verhoudingen.
Snelheid
Een ander verschil is de snelheid waar
mee de EDP in ons leven penetreert. We
weten dat er grote verschillen bestaan
in de nuttige levensduur van bepaalde
technologische oplossingen, zeker wan
neer we de huidige tijd vergelijken met
het verleden! Om voorbeelden te noe
men: in 1953 bestonden er 50 compu
tersystemen: momenteel zijn er meer
dan 300 000. Er was 100 jaar voor nodig
om van de uitvinding van de fotografie
een massaprodukt te maken, 50 jaar
