wob
wob
en niet uitgemaakt kén wordenVerwij
ten als: 'het Rabo-concern doet niets
om de positie van de gemiddelde boer
te verbeteren' blijven daardoor in de ijle
lucht hangen. Dat die gemiddelde boer,
zowel de grote als de kleine, echter bij
ons een ongekende keus aan financie
ringsmogelijkheden vindt, en bij eventu
ele problemen tijdens de financiering
door ons met alle mogelijke soepelheid
en begrip voor de situatie wordt behan
deld, wordt door deze critici niet ge
zegd. Maar ook niet ontkend
Ook hier missen wij de redactionele
hand van de Tijd: de reportage had door
haar in een reëel kader geplaatst moe
ten worden. De problemen van vele
boeren, vooral jonge en kleinere, maar
ook grote, waren ook dan wel niet op
gelost, maar de verhouding boer-Rabo-
banken was niet scheef voorgesteld. Die
verhouding hoefde heus niet geïdeali
seerd te worden: ook wijzelf zien wel
enkele gebreken en kunnen best kritiek
plaatsen: denk aan ons streven de be
trokkenheid tussen onze banken en haar
leden te verbeteren, denk aan onze
wens het persoonlijk contact met cliën
ten te bevorderen.
Het is zoals die Naaldwijker tuinder zei:
de tijden zijn veranderd. Dat ervaart de
boer en dat ervaart de Rabobank. Bei
den doen hun best daarop in te spelen,
maar het vertrouwen over en weer kan
onveranderd blijven bestaan. Het gaat
echter niet aan dat vertrouwen in twijfel
te trekken door aan de Rabobanken ei
sen te stellen, waaraan een bank niet
kan voldoen.
'OP DE DREMPEL'
Het nieuwe jaar nadert met rasse
schreden en het duurt nog maar even
voordat niet alleen 1979 maar ook de
zeventiger jaren tot het verleden beho
ren. In de jaartelling wordt hiermee een
duidelijke grens gepasseerd, maar voor
het overige zal het leven gewoon verder
gaan. Ook op economisch terrein zullen
we onze lusten en lasten zonder onder
breking verder dragen. Niets belet ons
echter om staande op de drempel nog
even achterom te kijken naar de jaren
zeventig, al is het maar om ons nog
eens te realiseren welke lusten en las
ten we met ons meetorsen.
In de afgelopen tien jaar zijn er op inter
nationaal terrein twee belangrijke ont
wikkelingen geweest welke hun sporen
op de Nederlandse economie hebben
achtergelaten. Dat zijn de wijziging in
het internationaal geldstelsel en de
energiecrisis van 1973.
Het loslaten van het systeem van Bret-
ton Woods met z'n in principe vaste
wisselkoersen heeft ons gevoerd naar
een systeem van zwevende koersen en
blokvorming in de Slang en het EMS. In
deze omstandigheden is de waarde van
de Nederlandse gulden gedurende de
Vorige maand heb ik me nogal somber
uitgelaten over de ontwikkeling van het
renteniveau, mede als gevolg van de be
groting 1980 en de te verwachten ver
strakking van de kredietbeperking. In
tussen zijn de tarieven op de geldmarkt
tot zo ongeveer recordhoogte gestegen.
De toegenomen spanning tussen de
Verenigde Staten en Iran heeft hier veel
mee te maken: vanwege de vrees voor
verdere stijging van de energieprijzen en
als gevolg daarvan druk op de waarde
van de dollar.
Dit heeft in de Verenigde Staten geleid
tot uitzonderlijk hoge renten op de geld
markt. Dit heeft echter óók een uitstra
lingseffect op de Europese markt, vooral
ook op Groot-Brittannië, een land met
eveneens een hoge inflatie.
Landen met een - verhoudingsgewijze -
lage inflatie, zoals Duitsland en Neder
land, proberen deze positie te handha
ven: krap geld is een middel daartoe.
Voor Nederland komt daar nog bij hoge
re overheidsuitgaven dan de middelen
toelaten. Deze situatie werkt de geld
ontwaarding in de hand. Het is duidelijk
dat De Nederlandsche Bank de gevol
gen daarvan niet wenst te vertalen in
het scheppen van de noodzakelijke mo
netaire middelen.
Met andere woorden: De Nederland
sche Bank bevordert een krappe, dus
dure geldmarkt. Bovendien wordt de
bestaande directe kredietbeheersing
verder verscherpt.
Om te voorkomen dat men bij ons leent
tegen lagere rente dan men bij uitzet
ting elders kan maken, zijn wij gedwon
gen om de zeer hoge tarieven ook te
vragen aan onze cliënten. Welnu, van
daag op 29 november, toen ik dit stuk
schreef, heeft dit er ons toe gebracht de
aangesloten banken te adviseren om de
tarieven voor zakelijke rekening-cou
rant-cliënten te brengen op 14,5
Naar ik meen is dit zowat een record
hoogte voor Nederland. De deposito
tarieven voor driemaandsgeld bewogen
zich vanmorgen rond de 15,5
De mededeling van een verdere ver
scherping van de kredietbeheersing
voor volgend jaar zal niet veel invloed in
afkoelende zin hebbenoverigens ver
wacht ik ook niet in tegengestelde zin.
indien hiervan invloed te verwachten
valt dan eerder voor het 'lange geld'.
Voor de kapitaalmarkt dus. Deze ligt nu
overigens ook boven de 10
Voor een organisatie als de onze, alsme
de voor een evenwichtige ontwikkeling
van de spaarmarkt, is deze gang van za
ken ronduit verdrietig te noemen.
Onze doelstellingen komen hiermee on
der druk.
Ik til hier zwaar aan en dit niet alleen
omdat ook onze bank beschuldigd
wordt van 'te weinig de belangen van
de leden' op het oog te hebben.
In dit nummer staat een commentaar op
het Tijd-artikel van enkele weken terug
over onze organisatie.
Het is droevig deze presentatie (Boeren
bedrog?) te moeten ondergaan. Aan het
artikel van de heer Haverkamp wil ik
niet veel toevoegen. Alleen dit: waar ik
werd geciteerd is dit juist gedaan. Deze
presentatie echter is nimmer meege
deeld noch gesuggereerd, ik vind dit
ook duidelijk beneden het peil van een
blad a/s 'De Tijd'.
Althans zoals ik dit blad tot dusverre
meende te kennen. Daarop zijn we af
gegaan bij het verlenen van medewer
king bij het openleggen van positie en
gang van zaken bij onze agrarische kre
dietverlening.
Ik meende er goed aan te doen deze
toelichting nog te geven. Voor velen van
ons is deze gang van zaken méér dan
jammer. Het is in wezen ook een symp
toom van polarisatie. Geen en kei insti
tuut is hiervoor veilig.
Ook ten aanzien van de landbouw
coöperaties worden door sommige
groeperingen bezwaren en verdenkin
gen gespuid, die kant noch wal raken.
Natuurlijk haakt een deel van de pers
hierop in: immers dat schijnt 'nieuws' te
zijn.
Er is één troost: het zijn niet de slecht
ste instellingen die worden aangeval
len.
Lardinois
