<2>.
18
monetaire financiering
lijk in te zien dat op zichzelf beschouwd
alleen de uitvoering van een begroting,
welke een tekort vertoont, tot liquidi
teitsverruiming zal leiden.
Schuldbeleid kan deze liquiditeitsverrui-
mende werking tegengaan door het
eieren door kortlopende schuldtitels uit
te geven. In dat geval zal de liquiditeits-
verruimende werking van de begro
tingsuitvoering echter niet gecompen
seerd worden omdat het plaatsen van
vlottende schuld geen invloed heeft op
de liquiditeitenmassa.
Aldus is er sprake van monetaire finan
ciering wanneer de overheid een begro-
het blijkbaar gebruikt om een begro
tingstekort mee te financieren. Dit is
dan geen gevolg van een bepaalde be
leidsactie maar is eenvoudigweg een
gevolg van de begrotingsuitvoering.
Handelingen tussen het Rijk en De Ne-
derlandsche Bank hebben geen invloed
op de liquiditeitenmassa, zodat per sal
do de liquiditeitsverruimende werking
van het begrotingstekort niet gecom
penseerd wordt door intering op het te
goed van het Rijk bij De Nederlandsche
Al jaren geeft de overheid
meer uit dan ze ontvangt.
Soms is het tekort zo
groot dat de overheid fors
moet lenen op de
kapitaalmarkt. Als die
afgeroomd is kan ze nog
kortlopende schuldtitels
uitgeven. Dat is een vorm
van monetair financieren.
plaatsen van langlopende schuld bij het
publiek.
De liquiditeitsverkrappende werking van
dit langlopende schuldbeleid heft dan
de liquiditeitsverruimende werking van
de begrotingsuitvoering op, terwijl te
vens de begrotingsuitvoering zelf veilig
wordt gesteld omdat hiervoor nu de fi
nanciële middelen beschikbaar zijn.
Wordt de begrotingsfinanciering veilig
gesteld door plaatsing van lange schuld
bij geldscheppende instellingen, dan zal
er per saldo een verruiming vanwege de
boekhoudkundige registratie toege
rekend wordt aan de betreffende geld
scheppende instellingen en niet aan het
Rijk2).
De overheid kan de begroting ookfinan-
2) Zie voetnoot 1De liquiditeitscreatie
bij de geldscheppende instellingen blijft
staan, terwijl de liquiditeitsvernietiging
van het Rijk gecompenseerd wordt door
de liquiditeitsverruimende begrotings
uitvoering.
tingstekort geheel of gedeeltelijk finan
ciert door plaatsing van vlottende
schuld.
Er is echter nog een andere mogelijk
heid. Het is namelijk mogelijk dat de
overheid een begroting uitvoert zonder
dat dat gepaard gaat met het voeren
van een schuldbeleid. De overheid geeft
dan geen langlopende en/of vlottende
schuld uit maar financiert het begro
tingstekort door in te teren op het te
goed bij De Nederlandsche Bank. Dit te
goed is eigenlijk bedoeld om de begro
tingsuitvoering soepel te doen verlopen,
iets wat in het gedrang kan komen om
dat ontvangsten en uitgaven niet altijd
even mooi samenvallen. Als dit tegoed
jaarlijks kleiner wordt, heeft de overheid
Bank. Ook hier is dus sprake van mone
taire financiering.
Samenvattend is er dus sprake van mo
netaire financiering in die gevallen
waarin een begrotingstekort geheel of
gedeeltelijk gefinancierd wordt door
plaatsing van vlottende schuld bij pu
bliek en geldscheppende instellingen en
door intering op het tegoed bij De Ne
derlandsche Bank.
De bankbiljettencirculatie
Er wordt nogal eens verondersteld dat
de monetaire financiering van de over
heid leidt tot een stijging van de bank
biljettencirculatie. Het is dan of het Rijk
de bankbiljettenpers wat sneller heeft
laten draaien ten einde de begrotings
uitvoering veilig te stellen. Zo direct ligt
de relatie evenwel niet. De vergroting
van de liquiditeitenmassa hoeft niet per
se naar buiten te komen in een stijging
van de hoeveelheid bankbiljetten in om
loop.