^4 i f <-
26
i fv- -
nederlands teeltmateriaal
pionierswerk te verrichten door de teelt
en consumptie van aardappelen te be
vorderen door middel van teeltbegelei
ding, het geven van cursussen en derge
lijke, waarvan niet alleen de Nederland
se exporteurs profiteren, maar ook an
dere pootgoedproducerende landen.
De pootgoedsector is dan ook van me
ning, dat onder deze omstandigheden
een bijdrage van het Ministerie van Ont
wikkelingssamenwerking verwacht zou
mogen worden, voor zover de kosten als
ontwikkelingshulp kunnen worden aan
gemerkt.
Land- en tuinbouwzaden
De oppervlakte voor landbouwzaaiza-
den besloeg in 1978 rond 34 000 ha.
Het grootste deel, namelijk 18 000 ha -
dit jaar 16 500 ha - heeft betrekking op
de graszaadteelt, gevolgd door granen
met bijna 11 000 ha. Het resterende
deel omvat 4000 ha aan fijne zaden -
vrijwel uitsluitend zaailijnzaad voor de
EEG-vlasteelt 600 ha aan peulvruch
ten, 500 ha aan groenvoedergewassen
en 100 ha aan suikerbietenzaad. Het
areaal aan suikerbietenzaad is de laat
ste jaren nogal verminderd - in 1968
nog 1300 ha - omdat Nederlandse
zaadteeltbedrijven dit zaad thans in zui
delijker EEG-landen vermeerderen.
De graszaadteelt vindt voor ruwweg de
helft plaats in het zuid-westelijk kleige
bied, terwijl daarnaast de kleigebieden
benoorden de grote rivieren een rol van
betekenis spelen. Op het gebied van de
graszaadteelt en -handel opereren en
kele grote bedrijven, die contracten af
sluiten met de telers. Ook in het buiten
land hebben deze bedrijven vestigingen
waar teelten plaatsvinden. Met Dene
marken behoort Nederland tot de groot
ste telers en exporteurs in West-Europa.
De afzet van hier of in het buitenland
geproduceerde graszaden, is voor een
groot deel op het buitenland gericht,
met name op de EEG-landen.
De laatste paar jaren ging vanuit ons
land 82 naar EEG-landen, 4 a 5
naar de landen buiten Europa. Blijkens
het jaarverslag van het Produktschap
voor Landbouwzaden moet een toena
me van de afzet buiten de EEG worden
verkregen, waarbij gedacht wordt aan
gebieden waar de graszaadafzet nog
nauwelijks van betekenis is. De gras-
zaadbedrijven bereiden met een eventu
ele financiële bijdrage van het Ministe
rie van Landbouw een gezamenlijke
aanpak voor. De produktie van zaaigra
nen is bijna geheel gericht op de bin
nenlandse markt.
Zaaizaad voor de teelt van een snel op
komend gewas als snijmaïs moet (nog)
voor het overgrote deel worden geïm
porteerd, doch op dit terrein zitten de
kwekers bepaald niet stil.
De exportwaarde van tuinbouwzaden is
ongeveer even groot als die van land-
bouwzaaizaden (respectievelijk 223 en
119 miljoen gulden). Voor verreweg het
grootste deel betreft het groentezaden.
De oppervlakte opengrondse groenteza
den beslaat rond 2000 ha. De teelt van
bloemzaden komt op enkele honderden
hectares, waarbij Goeree Overflakkee
een belangrijk gebied is. De teelt en
handel van tuinbouwzaden is in handen
van een beperkt aantal grote bedrijven.
Vanwege het klimaat en de goedkopere
arbeid wordt de teelt in toenemende
mate verplaatst naar zuidelijker landen.
De Nederlandse zaadteeltbedrijven hou
den zich vrijwel als enige ter wereld be
zig met zaadteelt van onder glas geteel
de groenten als komkommers en toma
ten. Het verspreidingsgebied van deze
zaden is bijzonder groot.
Boomkwekerijge wassen
Volgens de CBS-telling van mei 1978
werden op 3519 bedrijven 5647 ha
boomkwekerijgewassen in de open
grond geteeld. De oppervlakte en ook
het aantal telers laat een gestage uit
breiding zien. Dit is buiten het oude cen
trum Boskoop met name het geval in
Noord-Brabant. Per gebied zijn er nog
verschillen in soorten teelten. Geschat
wordt dat circa 60 van de produktie
wordt geëxporteerd (de exportwaarde is
200 miljoen gulden) naar ongeveer 80
verschillende landen. De EEG-landen
nemen een toenemend aandeel af, wat
in 1978 neerkwam op ruim 74%. Circa
5 gaat naar landen buiten Europa,
waarvan 3 naar Noord-Amerika. Een
opvallende plaats bij de overige landen
neemt Irak in, dat bijna 1 van de uit
voerwaarde importeert. Het betreft hier
overigens vrijwel uitsluitend vrucht
boomgewassen.
Ook bij de export van boomkwekerijge
wassen neemt Nederland een uitzon
derlijke positie in. In andere Westeuro-
pese landen is de uitvoer belangrijk klei
ner.
De groei van de export van grove ge
wassen, zoals vruchtbomen, populieren,
laan- en parkbomen en bos- en haag
plantsoen, neemt toe, die van fijnere ge
wassen - de sierteelt - stagneert. Het
aantal actieve exporteurs is circa 550,
waarvan echter ruim de helft nog geen
2 van de totale omzet voor haar reke
ning neemt. De 58 grootste exporteurs
- ieder met een omzet van meer dan
1 miljoen - hadden in 1978 een aan
deel van bijna 70
De meeste exporteurs zijn gevestigd in
het centrum Boskoop. Een paar jaar te
rug werd 70 van hieruit geëxporteerd
en 16 vanuit de Bollenstreek. Bij deze
laatste groep zitten bollenexporteurs die
gemakkelijk sierteeltprodukten aan hun
exportpakket kunnen toevoegen.
Bloembollen
De oppervlakte voor de bloembollen
teelt is het laatste decennium met rond
13 000 ha vrij stabiel gebleven, terwijl
het aantal telers ongeveer gehalveerd is
tot ruim 5000. De teelt vind voor 60
plaats in Noord-Holland en voor bijna
25 in Zuid-Holland. Als tulpengebied
zijn verder de Noordoostpolder en Fries
land van betekenis en voor gladiolen
Zuidwest-Nederland. De produktie van
bloembollen vindt meer en meer plaats
in grotere eenheden.
Mede door de mechanisatie heeft de
tulpenteelt zich voor een gedeelte ver
plaatst naar de akkerbouwbedrijven. De
gëexporteerde hoeveelheid bloembollen
heeft de laatste jaren niet veel wijzigin
gen ondergaan, maar de groei is eruit.
Werd in het verleden van de tulpe- en
hyacinthebollen 85 geëxporteerd, dit
is teruggelopen tot respectievelijk 77
en 67 vorig jaar.
Van de narcissebollen werd voorheen
circa driekwart geëxporteerd, nu weinig
meer dan de helft. Stagneert de afzet in
het buitenland, de binnenlandse afzet
van tulpen en narcissen is toegenomen.
Dit omdat in de jaren zeventig de bol-
bloementrekkerij een sterke groei heeft
Bloembollen worden 'gekookt' in water met een temperatuur van43°C met
chemicaliën ter ontsmetting.
■XE-raf-x? f .'-J"' -kW*
'f -*>
-35" V*
