risico:
je kunt het
kopen,
uitbesteden
of kneden
Hoe mensen omgaan met risico's
Stel u voor dat u gevraagd wordt een
bedrag van f 10,- voor eigen rekening
en risico te beleggen. U krijgt de keuze
uit slechts twee mogelijkheden:
- belegging in iets dat u na één jaar
met zekerheid f 11,— aan rente en af
lossing oplevert;
belegging in iets waarvan de op
brengst niet bij voorbaat vaststaat. Er
is een kans van 10% dat u in totaal
f100, opstrijkt, maar er is ook een
kans van 90% dat u in het geheel
niets ontvangt (en dus uw tientje
voorgoed kwijt bent).
Velen zullen zich tot de tweede beleg
ging aangetrokken voelen; toch is dat
statistisch gezien niet verstandig; im
mers, er is dan 10 kans op een winst
van f 90,-1) en 90 kans op een verlies
van f 10,-2); de statistische opbrengst
bedraagt dus nihil3), terwijl bij de eerste
belegging met zekerheid één piek kan
worden verdiend.
Door de tweede beleggingsmogelijkheid
te kiezen zoekt u dus het risico op,
waagt u de gok!
Stel u vervolgens eens voor dat u ge
vraagd wordt om een bedrag van
f 10 000, voor eigen rekening en risico
te beleggen. U heeft wederom slechts
de keuze uit twee mogelijkheden, en
wel
belegging in iets dat u na één jaar
met zekerheid f 11 000 - aan rente en
aflossing oplevert;
belegging in iets waarvan de op
brengst onzeker is. Er is een kans van
90% dat u in totaal f30 000,- ont
vangt, maar er is ook een kans van
10 op een strop doordat u f 90 000,-
alsnog moet bijbetalen.
Nu zullen velen de keus laten vallen op
de eerste belegging. Ook dit is statis
tisch niet verstandig. Immers, de statis
tische opbrengst van de tweede beleg
ging bedraagt f8000,-4) en dat is
f7000- méér dan de (weliswaar zeke
re) opbrengst van de eerste belegging.
In dit geval speelt u liever op zeker, hikt
u te zeer aan tegen het weinig waar
schijnlijke maar niettemin mogelijke
verlies van een ton, en ziet liever af van
de gok
Welnu, als het om kleine inzetten gaat
met weliswaar weinig kansrijke maar
nogal royale winstvooruitzichten, willen
we best de speculant uithangen. Bij de
gratie van deze risico-zoekende houding
leven bijvoorbeeld loterij-instellingen,
casino's en dergelijke.
Gaat het evenwel om grote inzetten met
weliswaar weinig kansrijke maar nogal
forse verliesmogelijkheden, dan dekken
we ons liever in, kiezen we - letterlijk! -
het zekere voor het onzekere. Bij de gra
tie van deze risico-mijdende houding le
ven bijvoorbeeld verzekeringsmaat
schappijen, termijn-arbitrageanten en
dergelijke.
Zo zien we dat de - althans statistisch
gezien - onvaste risicohouding van ve
len onzer een bestaansbron vormt voor
totaal verschillend geaarde bedrijven.
Loterijen verdienen, omdat het bedrag
van de inzet de statistische opbrengst
systematisch overtreft; verzekeringsbe
drijven verdienen, omdat de inzet het
statistische schadebedrag systematisch
overtreft.
Dat is één intrigerend facet van het risi
co-verschijnsel. Er zijn er meer; daar
kom ik straks nog op.
Dr. P. W. Moerland
Centrale Stafgroep
Hoe banken omgaan met risico's
Risico's en onzekerheden zijn eigen aan
vrijwel elke activiteit. Geen wonder dat
banken die veel van deze activiteiten fi
nancieren van nature met risico's heb
ben te rekenen. Want wat is de dienst
(aflossing en rente) van een lening an
ders dan een kansgrootheid?
Gezien de bedragen waarom het veelal
gaat past het een bank om zich risico-
bewust op te stellen. Te meer daar de
middelen die zij uitzet - of liever: inzet
voor het merendeel door derden aan
haar zijn toevertrouwd. Aan een kun
dige, risico-bewuste kredietverlening
ontleent een bank haar vertrouwenspo
sitie. Dat is één.
Waar nooit alle risico's geheel zijn bui
ten te sluiten is het fijn om een financi
eel stootkussen te hebben; aan zo'n ver
mogensbuffer ontleent een bank even
eens vertrouwen. Dat is twee.
Zoals bekend stelt de bank der banken
(DNB) minimum-eisen aan de omvang
van dit stootkussen. Populair gezegd (en
daardoor minder juist) eist DNB dat te
genover riskantere uitzettingen meer
vermogen moet worden aangehouden
dan voor uitzettingen die betrekkelijk
safe zijn. Ook uit deze regeling spreekt
dus een behoudende instelling ten op
zichte van risico's. Mocht er onverhoopt
iets misgaan met een door de bank ver
strekt krediet dan zorgt de aanwezig
heid van het stootkussen ervoor dat er
geen aantasting van door derden toe
vertrouwde middelen behoeft plaats te
vinden. Ziehier het levensbelang van
een gezonde vermogenspositie, ziedaar
het belang van voldoende winstvor
ming.
In feite is deze vermogensvorming dus
niets anders dan het sluiten van een in-
