geld- en
kapitaalmarkt
Zoals de laatste tijd gebruikelijk moet ook ditmaal het
overzicht van de ontwikkelingen op de geld- en kapi
taalmarkt worden begonnen met een nadere beschou
wing over de valutaire gebeurtenissen.
De in het vorige overzicht gesignaleerde sterkte van de
dollar, welke in Amsterdam begin juni nog f2,10 no
teerde, sloeg in de tweede helft van juni om. Nadat
eerst de nieuwe olieprijsverhogingen en later de ener
gieredevoeringen van president Carter ervoor gezorgd
hadden dat de dollar een minder geliefd object werd,
leidde de collectieve ontslagaanvrage van het gehele
Amerikaanse kabinet ertoe dat de dollarprijs weer ver
sneld omlaag ging. Zo noteerde deze munt in de derde
week van juli weer minder dan f2,-. Vervolgens trad
er enig herstel op mede door de benoeming van
P. Volcker tot president van de Amerikaanse centrale
bank.
Het afzwakken van de dollarkoers werd overigens nog
geremd door zeer forse interventies, terwijl bovendien
de rente in de Verenigde Staten verder omhoog ging.
De koers van het pond sterling bewoog zich precies in
omgekeerde richting. De sterke energiebalans en de
conservatieve regering gaven de koers een zodanige
steun dat deze van 25 juli tot 31 juli opliep van f4,38
tot f 4,60.
Deze factoren hebben ertoe geleid dat een aantal En
gelse kapitaalrestricties zijn afgeschaft. Zo kunnen
sinds 19 juli Engelse bedrijven weer zonder beperkin
gen in het buitenland investeren en kunnen weer bui
tenlandse aandelen en obligaties worden gekocht zon
der dat daarvoor een premie behoeft te worden be
taald. Van deze afschaffing ging bijvoorbeeld ook een
tweetal dagen een zeer positieve invloed uit op de Am
sterdamse effectenbeurs.
De ontwikkelingen binnen het EMS werden derhalve
door de dollarzwakte in sterke mate beïnvloed door de
autonome monetaire politiek welke de Westduitse
autoriteiten voeren. Gezien de sterke positie van de
Duitse mark kunnen ze dat ook.
Om de inflatoire werking van de verhoogde grondstof-
prijzen niet te veel te laten doorwerken, werd het dis
conto verhoogd en de geldhoeveelheid beperkt. Het
omhoog brengen van de Duitse rente bracht met zich
mee dat de rente in de meeste andere EMS-landen ook
omhoog ging. Dientengevolge brak op de geldmarkten
de discomania in juli door in de vorm van discontoma-
nia. Van medio juni ging het disconto in Duitsland van
5,5 naar 6 in België van 9 naar 11 en in Ne
derland van 8 naar 9
Hoewel de Duitse mark ten opzichte van de gulden niet
de maximaal toegestane afwijking bereikte, heeft De
Nederlandsche Bank toch op beperkte schaal geïnter
venieerd.
De rente voor 3-maands interbancaire deposito's ging
van medio juni tot ultimo juli van 8,7 naar 9,6 ter
wijl zij in de tussenliggende periode heeft gefluctueerd
tussen 8,4 en 10,1 Gemiddeld kwam zij in juni op
8,68 en in juli op 9,64 De belangrijkste factoren
die het gebeuren op de geldmarkt in deze periode be
paalden, zijn in het bovenstaande reeds beschreven:
valutaire onrust, interventies, discontoverhogingen en
door dat alles een grote onzekerheid. Deze werd nog
geaccentueerd door een zeer kortstondige verhoging
van de opslagrente door het bankwezen.
De ruimte op de geldmarkt werd in sterke mate beïn
vloed door de uitkeringen van het Rijk. Aangezien er
niet voldoende geld in kas was, moest herhaaldelijk
een beroep worden gedaan op de speciale faciliteit bij
DNB ter grootte van f 1400 miljoen waarvoor her Rijk
in krappe periodes kan beschikken. Voor zover bekend,
behoefde geen gebruik te worden gemaakt van het in
het voorjaar met De Nederlandsche Bank afgesloten fi
nancieringsarrangement.
De tekorten van de banken bleven in de beschouwde
periode groot (gemiddeld f2,2 miljard). Gedurende de
eerste zeven maanden van 1979 hebben de banken
nog niet per saldo credit gestaan; het gemiddelde te
kort komt zelfs uit op f 2,9 miljard tegen f 1,7 miljard in
de overeenkomstige periode van 1978. Deze ontwikke
drs. B. J. Kruimel
Studiedienst
ling wijst op een voortgaande structurele verkrapping
van de geldmarkt, welke het bankwezen zelf slechts in
beperkte mate kan redresseren.
Op de kapitaalmarkt steeg de rente van medio juni tot
medio juli met 0,2 Met name de kapitaalmarktex
port bevorderende maatregelen van de Engelse rege
ring leidden ertoe dat op 19 en 20 juli de rente weer
even hard daalde, waarna enige stabilisatie optrad.
Gemiddeld kwam de rente op 9,07 in juni en op
9,10 in juli.
Op de emissiemarkt zagen een beperkt aantal nieuwe
leningen het licht. In de tweede helft van juni waren
dat een f 15 miljoen grote ziekenhuislening en een
f 100 miljoen lening van het verzekeringsconcern Ennia
(9,25 Het tegelijk met de lening vaststellen van de
uitgiftekoers (100 was in de gegeven marktomstan
digheden een voldoende waarborg om de lening te la
ten mislukken.
In juli kwam eerst weer een ziekenhuis en vervolgens
de bank Pierson, Heldring en Pierson aan de beurt.
Deze bank trok op de inschrijfdag haar aangekondigde
9,5 lening terug omdat op die dag het disconto met
een half punt werd verhoogd. Een week later werd de
lening opnieuw aangekondigd maar nu met een emis-
siekoers van 99% in plaats van 100%. Ondanks het
feit dat op de nieuwe inschrijfdag het disconto op
nieuw werd verhoogd, werd deze 10,5 jarige lening
toch een succes.
Eind juli kon de ABN een kapitaalobligatielening met
eenzelfde looptijd plaatsen welke een rente had van
9,75
De omvang van deze lening (f 100 miljoen) stak schril
af bij de vorige (overigens niet achtergestelde) lening
van deze bank (f 250 miljoen). Op de laatste dag van de
maand werd de vijfde Staatslening van 1979 aange
kondigd. Deze lening kwam in voorwaarden (9 10,5
jaar) overeen met de Staatslening van eind mei, zodat
wij na ruim twee maanden weer naar hetzelfde rente
niveau zijn teruggekeerd.
Op de onderhandse kapitaalmarkt deden zich dezelfde
rente-ontwikkelingen voor. De activiteiten op deze
markt waren overigens nogal beperkt.
