aan deze bijeenkomst deel te nemen. Het argument
daarvoor was dat de deelnemers aan de conferentie
toch niet zouden menen wat zij gingen zeggen en niet
van plan waren de werkelijke problemen aan te pak
ken.
Wat deze argumentatie betreft, bevond de NIO zich in
gezelschap van vele, niet aan regeringen gebonden,
groepen die zich de belangen van de ontwikkelingslan
den aantrekken. Het advies om dan maar niet te ver
schijnen, was waarschijnlijk alleen publicitair bedoeld,
maar sloot op een gevaarlijke wijze aan bij een gevoe
len van 'al dat praten helpt toch niet'. Terwijl praten nu
eenmaal de enige manier is om de wereld op vreedza
me wijze beter leefbaar te maken. De Nederlandse re
gering heeft zich gelukkig niets aangetrokken van het
advies om weg te blijven, ook al heeft de NIO enkele
Drs. M. L. de Heer
zeer vooraanstaande personen onder zijn woordvoer
ders.
Genuanceerd
De functionarissen van de FAO, de in Rome gevestigde
wereld voedsel en landbouworganisatie, die het secre
tariaat van de conferentie vormden, hebben er alles
aan gedaan om deze bijeenkomst zo goed mogelijk
voor te bereiden. Daarbij ging het er uiteraard niet om
een wetenschappelijk verantwoord beeld te krijgen van
wat zich op het platteland van de derde wereld af
speelt, maar om de ingangen te vinden voor oplossin
gen, die voor zoveel mogelijk regeringen aanvaardbaar
zouden zijn. Dat betekende: samenvattende studies,
voorbereidende regionale conferenties, studies per
land. In maart vond er een vóór-conferentie plaats,
waar een ontwerp-actieprogram ter beschikking
kwam, dat het onderwerp van de conferentie werd.
Tien dagen, waaronder een vijftal avondzittingen,
zwoegden de twee commissies van de conferentie met
de bedoeling het actie-programma voor ieder aan
vaardbaar te maken. Op de conferentie zelve lieten de
afgevaardigden intussen een onafgebroken stroom
woorden van ministers, en zelfs van een enkel staats
hoofd, over zich heen komen, waarin de bedoelingen
van de conferentie werden onderstreept en vaak dui
delijk werd gemaakt, dat men in het land van de spre
ker reeds precies wist wat er moest gebeuren. De laat
ste dag kwam het resultaat van het werk van de com
missies in de conferentie: een actieprogram dat aan
zienlijk genuanceerder was dan het ontwerp en een
rapport van de besprekingen, waaruit bleek dat vele
landen het met allerlei onderdelen niet eens waren en
daartegen reserves maakten. Veel westelijke landen
vonden de teksten over opening van hun markten en
vergroting van hulp te ver gaan, terwijl een land als Ar
gentinië de passages over de agrarische hervorming
niet wilde accepteren.
Bescheiden
Hoewel de formele besluiten van de conferentie dus
niet overweldigend zijn, is de internationale discussie
over de ontwikkeling van het platteland wel duidelijk
aangescherpt. President Nyerere van Tanzania, wiens
toespraak zoals die van andere staatshoofden met enig
ceremonieel werd omringd, maakte duidelijk dat de be
strijding van de armoede op het platteland moet begin
nen, omdat deze zich anders over het gehele land blijft
verspreiden. Ook gaf hij te verstaan dat het niet gaat
om de toepassing van een enkele toverformule, maar
om blijvende aandacht voor agrarische en platteland
ontwikkeling op een breed terrein.
Behalve aan bestrijding van de armoede, besteedde de
conferentie ook veel aandacht aan de positie van de
vrouw. Eigenlijk is dit een kwestie die niet speciaal met
het platteland te maken heeft. Het was echter toch
zeer juist dat de positie van die ene helft van de we
reldbevolking in directe verbinding met de belangrijke
algemene sociale en economische ontwikkeling van
het platteland de nodige aandacht kreeg. Dat is in die
mate nooit eerder op internationaal niveau gebeurd.
Hoewel de conferentie zich vooral bezig hield met wat
zich in ontwikkelingslanden zou moeten afspelen, zou
enige bescheidenheid bij de ontwikkelde landen op dit
punt wel op zijn plaats zijn geweest. De Amerikaan
Young bracht deze wel op, toen hij zei dat de ontwik
keling van de landbouw in zijn land tot grootschalig
heid en groot energiegebruik heeft geleid, hetgeen
geen navolging verdient.
Op gebied van de integratie van vrouwen in het sociale
en economische leven heeft het westen ook weinig la
ten zien dat het navolgen waard is. Bescheidenheid op
dat punt zou het westen zeker ook hebben gesierd.
Een ander onderwerp, dat bij deze conferentie centraal
stond, was de deelname van de bevolking aan de be
sluitvorming. 'Peoples participation' werd een sleutel
woord in menige speech en kwam herhaaldelijk voor in
de conferentiestukken. De bevolking zou zelf moeten
aangeven, welke ontwikkeling wenselijk is, en zou ook
bij de uitvoering zoveel mogelijk betrokken moeten
worden. Dit houdt in dat men zich moet kunnen orga
niseren. Iets wat door een aantal regeringen, met
name van de Oostbloklanden, minder werd toege
juicht, maar ten slotte toch in het actieprogramma
werd opgenomen.
Folklore
De organiserende functionarissen hadden bij deze con
ferentie overigens wel enige moeite met het inschake
len van niet-regeringsorganisaties. Er waren er onge
veer zeventig. Het waren deels boerenorganisaties en
vakverenigingen, de vertegenwoordigers van hen die
op het platteland wonen en werken. Deels waren het
organisaties, zoals de wereldkerken en vrouwenbewe
gingen, die een actieve interesse hebben voor de on
derwerpen, welke op de conferentie aan de orde kwa
men. Al deze groeperingen kregen echter weinig of
geen kans om op de conferentie zelf het woord te voe
ren en voorstellen in te dienen, terwijl de besluitvor
ming geheel in handen van de regeringsvertegenwoor
digers was.
De niet-regeringsorganisaties konden een deel van hun
energie echter kwijt op een alternatieve conferentie,
welke in een schoolgebouw achter de conferentiezaal
van de FAO plaatsvond. Een zaak die tegenwoordig tot
de folklore van elke internationale bijeenkomst van
enige betekenis behoort. Op de alternatieve conferen
tie werden met afwisselend succes de wandaden van
regeringen van ontwikkelingslanden en van internatio
nale hulporganisaties aan de kaak gesteld. Dat gebeur
de trouwens ook in een speciale krant die elke dag de
gang van zaken op de conferentie kritisch volgde en
die door de conferentiegangers even tolerant als gretig
gelezen werd.
De internationale vakverenigingen en de IFAP, de In-
