buiten
gaats
10
de rol van het goud
scheepse goudverkopen op den duur
niet averechts zou kunnen uitwerken.
De goudprijs
Alhoewel de monetaire betekenis van
het goud zou moeten afnemen, is het
opvallend dat in tijden van valutaire
spanningen de goudprijs omhoog vliegt.
Duidelijk werd dit vorig jaar gedemon
streerd aan de hand van het koersver
loop van de Amerikaanse dollar. Eind
oktober 1978, daags voor de bekend
making van het dollarreddingsplan, was
de dollarkoers extreem laag. Tegelijker
tijd bereikte de goudprijs onder andere
op de Londense goudmarkt een hoogte
punt. Gelijktijdig met het oplopen van
de dollarkoers daalde de goudprijs ver
volgens weer. De laatste maanden doet
zich echter een ontwikkeling voor,
waarbij de relatie goudprijs/dollarkoers
zwakker wordt. Bezien we de marktsi
tuatie, dan blijkt het aanbod van goud
op niveau te blijven. Aan de vraagzijde
is er echter sprake van een vergrote be- j
langstelling. Met name de wat zwakke
re landen zien beleggingen in goud als
een goed middel tegen de voortdurende
ontwaarding van hun reserves. Vooral j
landen uit het Midden-Oosten laten zich
wat dit betreft niet onbetuigd. Het be
lang dat de niet-Westerse landen in het
goud stellen, kwam onlangs ook tot ui
ting in de plannen van Zuid-Afrika en j
Saoedi-Arabië om goud als betaalmid
del te gebruiken voor olieleveranties.
Behalve dat er op deze wijze minder
goudaanbod van Zuid-Afrika op de
markt is te verwachten, werkt deze dui- i
delijke belangstelling voor goudbezit
van de zijde van Saoedi-Arabië een stij-
ging van de goudprijs in de hand.
Een andere belangrijke ontwikkeling die
de demonetisering van het goud tegen- i
werkt, ligt besloten in de oprichting van
het Europese Monetaire Fonds (EMF).
Het EMF speelt een belangrijke rol in
het goed functioneren van het nieuwe
Europese Monetaire Stelsel. Bepaald is
nu dat het werkkapitaal van het EMF
voor een belangrijk deel uit goud zal be-
staan, hetgeen in feite in strijd is met de
plannen van het IMF de monetaire rol j
van het goud terug te dringen.
Zolang de belangstelling voor goud uit
monetair oogpunt aanhoudt, mag wor
den verwacht dat ondanks de demone-
tiseringsplannen van het IMF, de prijs
van het goud relatief hoog zal blijven.
Macrokanten van consumptief krediet
Mijn schip ligt op de koers zuidelijk van het lichtschip 'Noord Hinder' op weg
naar de Engelse zuidkust en met voorlopige bestemming Cowes, Isle of
Wight. Stroom en wind bezorgen haar een vaart over de grond van rond ne
gen knopen. Een matige tot krachtige wind uit zuidoostelijke richting geeft Si-
mon den Danser juist zo weinig drift dat vrijwel geen koerscorrectie behoeft
te worden toegepast. De bemanning bestaat uit enkele oudgedienden van
vorige tochten. Een nieuweling, die de nukken van Simon den Danser nog
niet kent, verdient zijn dagelijks brood als macro-econoom op het ministerie
van financiën. Een knappe man die alles in het groot ziet, een typische 'aggre-
gator'.
Het verschijnsel wind plaatst hij onmiddellijk in het kader van heersende sys
temen van lage- en hogedrukgebieden op het westelijk halfrond. Weinig
bruikbaar voor het navigeren van het schip over zo korte afstand.
In het dagelijks werk komt zijn vermogen tot aggregatie van pas en levert ver
rassende visies op, juist op het terrein waar hij verantwoordelijkheid voor
draagt: de ontwikkeling van het consumptief en afbetalingskrediet.
Op macro-economisch niveau, zegt hij, wordt het consumptief krediet statis
tisch gedefinieerd als een financieel-economiscHe variabele, waarvan de om
vang en de vorm sterk worden beïnvloed door overheidsmaatregelen. Op het
niveau van de consument die als individu handelt, wordt de beslissing tot en
dus de omvang van het krediet als het ware bepaald door de 'verzoening' van
twee uiteenlopende soorten van beslissingen: uitgeven of sparen.
De twee kanten in het consumptief krediet: de tastbare vraag naar goederen
enerzijds en de daarmee verband houdende vraag naar krediet anderzijds
plaatst het onmiddellijk in twee zeer gevoelige macrosectoren van de econo
mie: de particuliere consumptie en de kredietverlening. En dus in de belang
stellingssfeer van de overheid.
In menig land is overheidsbeïnvloeding van het consumptief krediet vaste re
gel. Dit wordt dan op verschillende gronden verdedigd:
- Koopkracht veroorzaakt door kredietverlening draagt bij tot bestedingsin
flatie. In tijden waarin de vraag groter is dan het aanbod van goederen zal het
volledig vrijlaten van het consumptief krediet de inflatie doen aanwakkeren.
Deze procyclische werking van het krediet rechtvaardigt derhalve het opleg
gen van reguleringsmaatregelen.
- De neiging bestaat om consumptief krediet aan te wenden voor een be
perkte soort van goederen. Dit heeft het ongewenste bij-effect dat exportmo
gelijkheden van bepaalde goederen in de war worden geschopt dan wel dat
een sterke import van bepaalde goederen wordt bewerkstelligd.
- Deze dikwijls ongewenste effecten van consumptief krediet, alsmede de
kans op inflatie kunnen aan de andere kant bij een beïnvloeding van het kre
dietvolume een recessieve economie uit het slop halen door een stimulering
van de vraag.
De twee meest belangrijke handvatten om consumptief krediet te beïnvloe
den zijn het minimum van het aflossingsbedrag en het maximum van de af
lossingsperiode. Beide hebben een direct effect op het gat tussen de totale
schuldenlast en de actuele betalingsverplichtingen. Om de economie te sti
muleren wordt de kredietbeheersing versoepeld hetgeen leidt tot een toena
me van de vraag. Om de economie wat af te koelen kunnen maatregelen wel
ke leiden tot hogere aflossingsbedragen en kortere afbetalingsperioden het
gat tussen schuldenlast en betalingsverplichtingen verkleinen en dus de
vraag doen verminderen. Als ik zijn betoog ten minste goed begrepen heb
Inmiddels wordt 'Noord Hinder' over stuurboord gepeild, de vaart zit er nog
steeds goed in. De overheid behoeft niet in te grijpen. Onze man van finan
ciën kruipt in zijn kooi.
C. G. Compaen
