r\
v
f Ih
men. Daarbij moet ook bedacht worden dat het niet al
leen kwade risico's zijn: het weer zorgt ook wel voor
goede agrarische inkomens en niemand zal die voet
stoots willen inleveren. De belasting vraagt trouwens
al zijn tol, zij het dat door de driejaarlijkse middeling
reeds een zekere egalisering van inkomenstoppen en
dalen mogelijk is.
Voor die gevallen waarin agrarische bedrijven econo
misch door grote tegenslagen aan de grond zitten, pro
beert de regeling voor zelfstandigen in het kader van
de bijstandswet een oplossing te geven. Daaraan is vo
rig jaar nog geschaafd ten einde de aantasting van het
eigen vermogen tegen te gaan. Dat moet in een land
bouwbedrijf nu eenmaal groter zijn dan elders om de
onderneming gaande te kunnen houden. Bij omvangrij
ke rampen kunnen de procedures worden versneld,
Drs. M. L. de Heei
hoewel men dan de kans loopt, dat, wanneer alles ach
teraf gedetailleerd wordt bekeken, er geld moet wor
den terugbetaald. Dit is gebeurd bij de regeling van de
droogteschade van ruim twee jaar geleden.
Niet op ingesteld
De spruiten waren nog maar het begin. Sneeuw en
strakke wind zorgden voor grote problemen bij de vee
houderij in het noorden van het land. Voerkuilen wer
den door bevriezing onhandelbaar, de voederleveran
cier kon de boerderijen niet bereiken, de verwarming
viel uit, hokken werden door sneeuw onbereikbaar,
melk kon niet naar de fabriek worden vervoerd. Alles
werd in het werk gesteld om hulp te bieden, maar men
is in ons land op dit soort weersomstandigheden nu
eenmaal niet ingesteld. Dit is de kern van het pro
bleem. Er zijn immers streken in de wereld waar
sneeuwstormen een jaarlijks terugkerend verschijnsel
zijn en waar toch het houden van vee heel goed moge
lijk is. Maar daar zijn dan wel bijzondere voorzieningen
voor nodig. Die kosten geld. En het is zeer de vraag of
dergelijke uitgaven voor ons rendabel zijn.
Toch zullen velen zich na deze winter proberen te wa
penen tegen een nieuwe periode met dergelijk nood
weer. Na de droogteperiode van 1976 zullen de meeste
bedrijven de pomp hebben aangeschaft waar men toen
zo om verlegen zat. Niemand zal van dergelijke voor
zorgen spijt behoeven te hebben, maar zij vormen wel
weer een extra last.
Eigen wijze
Tijdens de winterse dagen waren de ministers van
landbouw en de Europese landbouwcommissaris druk
in de weer met de voorbereiding van de nieuwe land
bouwprijzen. De heer Gundelach pakte de zaak op zijn
eigen wijze aan. Hij praatte veel met iedere minister af
zonderlijk, woonde gesprekken bij van Franse en Duit
se ministers, die zich een centrale'rol in het debat toe
dachten en kwam steeds weer met een nieuw of ver
der uitgewerkt idee.
Dit alles maakt het onmogelijk om aan te geven wat de
heer Gundelach precies voorstelt. Wat betreft de
marktordeningen wordt het ervoor de agrarische sec
tor niet gemakkelijker op. Eerst werd een algemene
prijsbevriezing aangekondigd en een prijsdaling voor
melk. Vervolgens werd in januari bekend gemaakt dat
de omvang van de garantie voor suiker werd verkleind
en dat er een heffing op melk ten laste van de veehou
ders zou komen welke tot meer dan tien procent kan
oplopen. De presentatie van elke dag een lepel, kan
niet verhullen dat ervoor de landbouw onplezierige be
sluiten in de maak zijn. De landbouwcommissaris
meende echter dat dit geen bezwaar is, omdat de land
bouwinkomens de afgelopen jaren sterker zijn toege
nomen dan de inkomens in het algemeen. Het zou der
halve volgens hem niet onverantwoord zijn harde
maatregelen te nemen welke de groei van de produktie
indammen. Ook minister Van der Stee vond dat de Ne
derlandse landbouw wel tegen een stootje kan, gezien
de geringe kostentoename van de afgelopen periode.
Afkoelen
De cijfers waarvan Gundelach uitgaat bij de beoorde
ling van de inkomenssituatie zijn door de Europese
boerenorganisatie, het COPA, bestreden. De land
bouwcommissaris heeft het zich inderdaad wel erg ge
makkelijk gemaakt door met de grove maat van de
bruto toegevoegde waarde te meten. Bij een verfijnder
gebruik van het cijfermateriaal komt er wat anders te
voorschijn, dat minder gunstig is voor de landbouw.
Een ander aspect is overigens, dat de maatregelen
waarover men nu spreekt pas in de zomer van kracht
worden. De kostenontwikkeling en de inkomens kon
den dan wel eens geheel anders zijn dan de afgelopen
jaren. Naarmate de barre winter voortduurt, zal ook het
optimisme van minister Van der Stee wat betreft de
landbouwinkomens in Nederland wel afkoelen.
In maart zal het Europese Parlement over de land
bouwprijzen spreken. De methode-Gundelach maakt
het overigens moeilijk aan te geven over welk voorstel
gesproken moet worden. De parlementariërs zullen
niet meer hebben dan een verslag van de stand van de
onderhandelingen tussen de landbouwministers, in
plaats van een concreet voorstel van de Europese
Commissie dat overeenkomt met wat in nationaal ver
band een wetsontwerp is. Het zou niet onbegrijpelijk
zijn indien het Europees Parlement daar boos over zou
zijn; de rechtstreeks gekozen opvolgers van de huidige
parlementsleden zouden met een dergelijke boosheid
alleen maar gediend zijn.
Werk
Het winterweer brengt weer werk aan de winkel, al is
dat niet het soort waarop de nationale economie zit te
wachten. Het directe gevolg van de kou is dat er min
der gewerkt kan worden. En wanneer het gaat om het
opruimen van de gevolgen betekent dit een extra be
slag op de groei van de produktie van de goederen
waarop wij prijsstellen.
De bestrijding van de werkloosheid heeft de regering
aanleiding gegeven een speciaal programma op te
stellen. Ook de landbouw heeft zich daarvoor aange
meld. Het gaat daarbij om het mobiel maken van de
zogenaamde verborgen werkgelegenheid, namelijk het
feit dat vele agrariërs langere dagen maken en kortere
vakanties hebben dan andere werkenden. Korter wer
ken betekent in dit geval, dat werkkrachten van buiten
het bedrijf moeten worden ingeschakeld en dat er ook
geld bij moet worden gelegd, want anders loopt het in
komen uit de bestaande arbeid te ver terug.
Vijftien miljoen
Het Landbouwschap heeft aan minister Alberda ge-
