meer kansen te krijgen om een bepaalde produktie het
goedkoopst te kunnen verzorgen.
Er is een anti-specialisatiegolf die zeer moeilijk is tegen
te houden.
Ondertussen kan men op nationaal gebied zijn best
doen de bestaande mogelijkheden zoveel mogelijk te
behoeden voor een maximum aantal boeren en tuin
ders, terwijl deze dan tevens een zo redelijk mogelijk
bestaan kunnen hebben. Daartoe zouden maatregelen
ter voorkoming van grootgroei en om het aantal nieu
welingen te beperken, kunnen bijdragen.
Bij de introductie van het beleid voor de zogenaamde
middenbedrijven is reeds een eerste stap in deze rich
ting gedaan. Er kan met bevorderen van bedrijven van
minder grote omvang worden doorgegaan en tevens
kunnen grote bedrijven voordelen van algemene rege
lingen onthouden worden of althans van minder bete
kenis worden gemaakt. Hierover zal weinig menings
verschil zijn maar de schaalvergroting in sommige be
drijfstakken van de land- en tuinbouw zal er nauwelijks
minder om zijn.
Het landbouweigene
De discussie gaat vooral over de intensieve veehoude
rij. De afgelopen jaren zijn velen tot deze sector toege
treden, terwijl ook een klein aantal bedrijven tot ver bo
ven het gemiddelde is uitgegroeid. Het is nog niet zo
dat het karakter van deze tak fundamenteel is gewij
zigd, maar het is de vrees dat dit wel zal gebeuren die
tot het vragen om maatregelen leiden. De markt van
pluimvee, eieren en varkens is bepaald niet onbe
grensd ook al slaat de Nederlandse adzet in het buiten
land geen slecht figuur. Indien de bedrijfsgrootte zeer
sterk toeneemt, dan zijn de beperkte mogelijkheden
gauw uitgeput: er blijft dan geen ruimte voor de bedrij
ven, die hem tot nu toe gekend heeft.
Het verleden heeft geleerd dat men in de intensieve
veehouderij met de verwachting van wat mogelijk is,
de plank flink kan misslaan. En daarbij gaat het om ont
wikkelingen op echte agrarische bedrijven, waar altijd
weer meer mogelijk bleek dan men aanvankelijk dacht.
Het zal daarom zeer moeilijk zijn om precies aan te ge
ven hoe groot een bedrijf dan wel mag worden.
Bij dit alles is het nodig aan te geven wat een agrarisch
bedrijf is. De voorzitter van het Landbouwschap, Joris
Schouten, heeft dit onderwerp in zijn nieuwjaarsrede
aangesneden. Hij vroeg zich af wat het landbouweige
ne of het tuinbouweigene is. De heer Schouten noemt
het een moeilijk te omschrijven begrip dat te maken
heeft met zelfstandigheid, de verzorging van de eigen
arbeidsplaats, de overzichtelijkheid van het kleinscha
lige bedrijf en met de verbondenheid van het bedrijf
met de persoon van de ondernemer en zijn gezin. In
derdaad, deze toch wel essentiële begrippen zijn zeer
moeilijk in duidelijke regels te vangen en daarom zal de
oplossing van het probleem van de grote bedrijven en
van het toetreden van nieuwelingen nog wel even op
zich laten wachten.
Het doel van de bank is het behartigen van de belan
gen van haar leden. Zo staat het in de statuten en het
vraagt vandaag de dag om allerlei activiteiten, waarvan
vaak niet direct duidelijk wordt, hoe daarmee de belan
gen van de leden behartigd worden.
Zo is daar bijvoorbeeld het verschijnsel van het spon
soren van culturele en sportieve evenementen. We
sponsoren wat af bij ons. Zo voor de vuist weg noem ik
schuitje varen, kaatsen, schaatsen, ploegen, hardlopen,
fietsen, zwemmen, klootschieten, biljarten en het in
standhouden van carnavalsoptochten. Een willekeurige
doch geografisch nog niet eens zo gekke dwarsdoor
snede van onze benevolente bezigheden.
Daarnaast wordt het goede doel niet vergeten en alle
narigheden, waarin de medemens als soort of groep
verzeild kan geraken, is op enig moment onderwerp
van onze zorgen.
Daarbij spelen commerciële motieven uiteraard geen
enkele rol. Het is alleen diep mededogen met anderen
dat ons naar de geldbuidel doet grijpen, het is de bran
dende liefde voor het sportgebeuren, dat ons aanzet
tot het wijd openen van onze kluisdeuren en het is
onze artistieke bevlogenheid, die ons aan de kassa zet
van menige culturele manifestatie.
Wie daarbij nog voegt al wat er op eigen niveau in
dorp, vlek of stad geschiedt ten nutte en ten bate van
de eigen gemeenschap, komt tot de conclusie dat het
sponsoren een zoveelste circuit vormt, zonder welk
onze maatschappij nauwelijks meer enige toekomst
zou hebben.
Gelukkig maar dat we het nooit doen om onze naam
genoemd te krijgen, al zijn we wel bedroefd als men
die vergeet te melden. Bovendien zitten onder al die
fierljeppers, schakers, fietsers, lange afstandzwem
mers, volleyballers en paardenminnaars veeI klanten.
dus komen we best uit met artikel twee. En met de cul
tuur zit je helemaal goed, want dat zijn tegenwoordig
ware massademonstraties. Kijk maar eens naar die
promconcerten, hoewel we met de muziek al niet meer
alleen staan. Een groot levensmiddelenconcern spon
sort een reeks klassieke concerten van een filharmo
nisch orkest en het befaamde modehuis van de dames
Ceciel en Agnes heeft zich gestort in de kamermuziek.
Toen ik dat las werd ik zelf een ogenblik gegrepen door
de wens in mijn werkgebied iets meer te doen aan de
cultuur. Dotaties aan de voetballertjes en het muziek
concours van 31 augustus is natuurlijk niet voldoende.
Een snelle inventarisatie van talenten en mogelijkhe
den deden me er van afzien. Noch het bejaardenkoor,
noch het blokfluitclubje zijn geschikt, want het zijn bei
de - overigens door totaal verschillende oorzaken -
doorgangshuizen waar men weliswaar de eerste be
ginselen van de heilige kunst meester wordt, maar zel
den toekomt aan het betere concertwerk.
Ik zal het dus moeten overlaten aan de deskundigen in
het midden en zuiden des lands.
Ze zijn er natuurlijk al druk bezig met het uitwerken van
ideeën, die nog mooier en nog cultureler zijn. Zou het
niets zijn om het Concertgebouworkest aan te kleden
met witte shirtjes, waarop in hemelsblauw onze logo is
geborduurd. Bernard Haitink zou het uiteraard achter
ste voren moeten dragen, want anders ziet het publiek
onze banknotenbalk niet.
Of heb ik me met zo'n idee al begeven op het terrein
van artikel drie van de statuten, dat zegt, dat alle han
delingen van speculatieve aard uitdrukkelijk verboden
zijn?
Cas Sier
