12
een produkt als melk. In de discussie daarover wordt
regelmatig over contingentering gesproken. Het begrip
'contingentering van de produktie' zal bij de landbouw
overigens steeds met een korreltje zout moeten wor
den genomen. Het agrarische produktieproces laat im
mers niet toe dat er tevoren kan worden gezegd hoe
veel van een produkt zal worden vervaardigd. Dat ligt
aan de technisch-biologische processen beïnvloedt
door weersomstandigheden en aan de structuur van de
bedrijfstak: vele bedrijven waar individuele beslissin
gen op grond van zeer verschillende omstandigheden
tot een onvoorspelbaar totaal resultaat leiden.
In de agrarische bedrijfstak betekent een fysieke be
perking van de produktie door contingentering daarom
niet een beperking van de produktie maar een beper
king van de produktiemiddelen. Bij melk zou dit bete
kenen het sluiten van de melkveehouderij voor nieuwe
lingen met uitzondering van een zeer beperkte precies
te omschrijven groep van jongeren. Voorts zou gedacht
kunnen worden aan een beperking van het aantal run
deren per bedrijf, in relatie tot de aanwezige arbeids
krachten of in relatie tot de hoeveelheid grond. Er zal
elk seizoen nog wel een andere hoeveelheid melk wor
den geproduceerd maar er is een algemene grens aan
de produktie. De trendmatige toeneming van deze pro
duktie door de gestage toename van de produktiviteit
zal moeten worden gecompenseerd door het verlagen
van het aantal toegestane runderen bestemd voor
melkproduktie.
Een dergelijke stringente contingentering komt alleen
maar voor in theoretische modellen. Wel wordt er wat
gedaan aan de stimulering van de vermindering van de
aanwezige produktiemiddelen. Er zijn slachtpremies en
premies voor omschakeling. Dit helpt enigszins, maar
wordt toch ook wel gezien als dweilen met de kraan
open.
Een andere invalshoek is een zodanige verdeling van
de hoeveelheid beschikbare koopkrachtige vraag over
de bedrijven, dat naarmate een bedrijf meer produ
ceert, zijn gemiddelde opbrengstprijs daalt. Bij suiker
bieten bestaat een dergelijke contingentering.
Verschil
Er is een belangrijk verschil tussen suiker en melk,
wanneer het gaat om het toepassen van een dergelijke
prijs-contingentering. Suikerbieten zijn slechts een on
derdeel van het teeltplan van het akkerbouwbedrijf. Ze
zijn weliswaar belangrijk voor de omvang van het tota
le inkomen van het bedrijf en daarmede van de voort
gang ervan, maar zij zijn niet van overheersende bete
kenis. Bij melk is dit wel het geval. Dat betekent dat
met een daling van de gemiddelde melkprijs het groot
ste deel van het inkomen van de veehouder in geding
komt.
Dit laatste heeft in dit verband twee gevolgen. Wan
neer bij uitbreiding van de produktie op een melkvee
houderij de gemiddelde prijs voor melk daalt, dan zal
de betrokken veehouder alles er aan doen om deze uit
breiding toch lonend te maken, ook als dat betekent
dat hij zijn produktie moet vergroten. Dit is zeker het
geval wanneer hij in het verleden reeds de nodige in
vesteringen heeft gedaan om zijn veestapel uit te brei
den. Een tweede gevolg is, dat het toetreden tot de
melkveehouderij en het uitbreiden van investeringen
door een dergelijke maatregel sterk wordt afgeremd.
De melkheffing
Landbouwcommissaris Gundelach heeft behalve een
bevriezing van het prijsniveau ook een variabele hef
fing op de melk voorgesteld: hoe hoger de melkpro
duktie in de gehele EG, hoe hoger de heffing, die de
producenten moeten afdragen. Een dergelijke heffing,
waarvan de hoogte 3 maal per jaar wordt aangepast,
betekent voor de individuele bedrijven een mogelijk
heid van een lagere literopbrengst, zonder dat zij daar
op direct invloed kunnen uitoefenen.
Immers, Gundelachs heffing wordt afgestemd op de
grootte van de hele melkproduktie in de EG, waarop
het individuele bedrijf geen merkbare invloed kan uit
oefenen. Van deze heffing zal dus geen directe invloed
op de melkproduktie uitgaan. Wel zal de onzekerheid
over de geldopbrengst worden vergroot door deze vari
abele heffing. Bij een voortgaande groei van de Euro
pese melkplas zal er bovendien sprake zijn van een
steeds hogere heffing.
De heer Gundelach stelt voor om de kleinere bedrijven
met een kleine veebezetting per hectare van de heffing
vrij te stellen.
Het is te verwachten dat, als de verhoogde heffing al
door de minister wordt aanvaard, getracht zal worden
om het aantal uitzonderingen te vergroten.
Voor de Nederlandse veehouderij zullen hiervoor wei
nig mogelijkheden zijn, want de algemene teneur is,
dat de grootste groeiers moeten worden afgeremd.
Het gaat er wat dit betreft in de EG niet meer om de
specialisatie van de produktie te bevorderen, ten einde
